เที่ยวรถไฟใต้ดิน 6 ประเทศทั่วโลก แล้วย้อนดูไทย

การสร้างระบบขนส่งมวลชนเกิดขึ้นมานานนับร้อยปีในประเทศตะวันตก การมองไปอนาคตอันไกลและสร้างสิ่งที่เรียกว่ารถไฟใต้ดินนั้นเป็นความคิดที่ประเสริฐสำหรับประชาชนคนเดินดินอย่างเราๆ ท่านๆ เสียจริง

รถไฟใต้ดินใน 7 เมืองของโลก นับเป็นสิ่งมหัศจรรย์ของมันสมองนักออกแบบอย่างหนึ่ง ลองตามผมมานะครับ

1. ลอนดอน ชาวอังกฤษมีการสร้างรถไฟใต้ดินที่เก่าแก่ที่สุดในโลก เริ่มใช้ตั้งแต่ พ.ศ. 2406 หากแต่การสร้างนั้นอาจไม่ได้มีความงามอะไรนัก ชาวลอนดอนเรียกรถไฟของพวกเขาว่า เดอะ อันเดอร์กราวน์ หรือ เดอะ ทูป แปลตรงตัวว่า ท่อ นั่นเอง ท่อส่งผู้โดยสารของลอนดอนมีความลึกมาก ทางลงที่คับแคบ เนื่องจากในยุคนั้นอาจไม่มีผู้คนหนาแน่นอย่างปัจจุบัน โครงสร้างเก่าจึงแก้ไขอะไรมากไม่ได้

2. มอสโคว์ เป็นเมืองเก่าแก่และรุ่งเรืองมั่งคั่งในอดีต รถไฟใต้ดินของเมืองนี้จึงโอ่อ่า อวดบารมีของผู้นำประเทศได้ดีเหลือเกิน ในสมัยของสตาลิน พ.ศ. 2478 เขาสั่งให้ออกแบบการสร้างรถไฟใต้ดินไว้ขนทหาร และเป็นที่หลบภัยสงครามของประชาชนด้วย ความลึกของการขุดนั้นจึงกว้างและลงดิ่งมากๆ

สถานีที่สวยงามหลายแห่งมีการประดับด้วยลวดลายปูนปั้น ใช้หินอ่อนอย่างดี โคมไฟหลากแนวที่ส่องสว่าง บวกกับความมีรสนิยมทางศิลปะของคนยุคนั้นจึงทำให้สถานี Arbatskaya และ Mayakovskaya กลายเป็นรถไฟฟ้าระดับห้าดาวนั่นเอง

3. ปารีส ชาวปารีเซียงเรียกรถไฟของพวกเขาว่า เมโทร ฝรั่งเศสเป็นเจ้าแห่งการออกแบบ สถานีเมโทรต่างๆจึงมีลวดลายเท่ๆ แนวอาร์เดอ ดูไม่เบื่อสายตา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2443 นักท่องเที่ยวยังคงไปถ่ายรูปกับทางลงไปสถานีกันไม่ขาดสายจนถึงปัจจุบัน ทว่าตอนนี้เมโทรของปารีสมีกลิ่นที่ไม่น่าอภิรมย์เสียเหลือเกิน และมีนักล้วงกระเป๋าที่ชุกชุมที่สุดของโลก ผู้เขียนโดนล้วงมากับตัว ย่อมยืนยันได้ว่า ดูไม่จืดเลย

4. กัลกัตตา เมืองหลวงเก่าของอินเดีย ก่อนที่จะย้ายมาที่นิวเดลลี ชาวเบงกอลมีรถไฟใต้ดินในปี พ.ศ. 2527 สมัยที่อังกฤษปกครองอินเดีย พวกเขานำรถไฟมาสู่ภูมิภาคอย่างแพร่หลาย สิ่งที่น่าแปลกใจที่สุดคือความสะอาดของรถไฟใต้ดินแห่งกัลกัตตานั้น ช่างหมดจดเกลี้ยงเกลา ผู้เขียนจึงถามในใจว่า ทำไมพวกเขาไม่สามารถทำให้ถนนบนดินข้างบนสะอาดบ้าง ให้ได้สักครึ่งก็ยังดี ประสบการณ์ครั้งนั้นถือเป็นความประทับใจอย่างเหลือเชื่อ

5. นิวยอร์ค อยากกรีดร้องเสียงดังกับการวางแผนสร้างเมืองและสร้างรถไฟใต้ดินของเมืองนี้ในปี พ.ศ.2406 คนอเมริกันเรียกมันว่า ซับเวย์ นิวยอร์คถูกออกแบบผังเมืองให้ง่ายต่อความเข้าใจของชาวโลก ใครมาก็คงไม่หลง กล่าวคือมีความเป็นสี่เหลี่ยม เป็นแบบขนมชั้นที่มีถนนมาเชื่อมต่อแต่ละมุมได้สะดวกใจเหลือเกิน ดังนั้นการใช้รถไฟจึงเรียกเป็นตัวเลขของถนน และมีคำบอกทิศเหนือใต้ออกตกของเมือง แรกๆอาจจะไม่คุ้นชิน แต่ลองใช้สักสองวันก็ไม่ยากอีกเลย เสียอย่างเดียว มันมีกลิ่นปัสสาวะและกลิ่นอับต่างๆ ลอยมาในหลายสถานีเกิน จะเป็นลม

6. โตเกียว ทุกอย่างที่กล่าวมาเบื้องต้นเกี่ยวกับนิวยอร์ค โตเกียวทำตรงข้ามหมดเลย กล่าวคือ ผังเมืองที่วุ่นวาย สะเปะสะปะ สายรถไฟที่ซับซ้อนที่เริ่มใช้ใน พ.ศ. 2470 แต่มันก็เป็นระบบรถไฟที่ดีที่สุดของโลก จะไปซอกไหนของเมือง หรือเดินทางไปต่างจังหวัดใกล้เคียง มันพาเราไปถึงที่หมายอย่างง่ายดาย หากท่านไปโตเกียวสมัยที่ไม่มีมือถือนำทาง โตเกียวนับว่าเป็นเมืองปราบเซียนของผู้ไปเยือนที่สุดในโลกเลยครับ

7. กรุงเทพมหานคร ปี พ.ศ. 2547 ชาวเมืองเทพได้ใช้รถไฟใต้ดินกันครั้งแรก แต่เรารวมความสับสน ความปั่นป่วน ความงงๆ ของการออกแบบให้เชื่อมต่อ การออกแบบที่ไม่รองรับคนจำนวนมากๆ ในเวลาเร่งด่วนได้ครบถ้วน ทั้งๆ ที่เป็นการก่อสร้างในยุคใหม่ จุดดีของรถไฟใต้ดินของเราเห็นจะเป็นความสะอาด แจ่มใส แอร์เย็นยะเยือก และแล้วเราก็กำลังจะมีสถานีรถไฟใต้ดินที่สวยงามแข่งกับสถานีของมอสโคว์ แต่ต้องถือสายรออีกสักครู่ ในอีกไม่ช้าไม่นาน เราจะได้ไปสนามหลวง ไปบางแค โดยที่ไม่ต้องกลัวรถติด

พบกันในรถไฟ ทักทายกันบ้างนะครับ อย่าลืมเดินเข้าไปด้านในรถไฟในเวลาเร่งด่วน หรืองดเล่นมือถือตอนเดินเข้าขบวนด้วยครับ

บทความโดย เกรียงศักดิ์ ศิลากอง