เลือกตั้ง62 I เปิดความหมายอำนาจสารพัดใบ กกต. แจกเอง-ขอศาลได้

ทำความเข้าใจอำนาจของกกต. ตาม พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส. 2561 ก่อนประกาศผลการเลือกตั้ง สามารถแจกใบส้มและใบเหลืองได้ ส่วน “ใบแดง” เพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง 10 ปี และ “ใบดำ” เพิกถอนสิทธิตลอดชีพต้องยื่นคำร้องต่อศาล

เพื่อความเข้าใจง่ายๆ กกต.ยุคนี้ ก่อนประกาศผลการเลือกตั้งกฎหมายให้อำนาจแจก “ใบส้ม” ระงับสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง และ “ใบเหลือง” สั่งให้มีการเลือกตั้งใหม่ แต่ถ้าประกาศผลการเลือกตั้งแล้วจะให้ “ใบเหลือง” แจก “ใบแดง” ซึ่งมีโทษคือการเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง 10 ปี และ “ใบดำ” เพิกถอนสิทธิตลอดชีพนั้น อำนาจอยู่ที่ศาล

1.ก่อนประกาศผลการเลือกตั้ง

“ใบส้ม” ถ้ากกต. สืบสวนหรือไต่สวนแล้ว เห็นว่า มีหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่า ผู้สมัครกระทำ หรือก่อให้ผู้อื่นกระทำ สนับสนุน หรือรู้เห็นเป็นใจให้บุคคลอื่นกระทำ หรือรู้ว่ามีการกระทำแล้วแต่ไม่ดำเนินการระงับการกระทำทุจริตเลือกตั้ง ให้กกต. สั่ง “ระงับสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง” ของผู้สมัครคนนั้นเป็นการชั่วคราวระยะเวลาไม่เกิน 1 ปี และในกรณีที่ผู้นั้นได้คะแนนอยู่ในลำดับที่จะได้รับเลือกตั้ง ให้สั่งยกเลิกการเลือกตั้งและให้มีการเลือกตั้งใหม่

ถ้าแจกใบส้มหลังวันเลือกตั้งกรณีถ้าไม่ชนะเลือกตั้ง คะแนนที่ได้ไม่ให้นำไปคำนวณปาร์ตี้ลิสต์ แต่ถ้าผู้สมัครคนที่ได้ใบส้มชนะเลือกตั้งในเขตนั้น กกต.มีอำนาจสั่งยกเลิกการเลือกตั้งเขตนั้นและจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่

“ใบเหลือง” ก่อนหรือในวันเลือกตั้ง เมื่อ กกต. สืบสวนหรือไต่สวนแล้ว หรือพบเห็นการกระทำที่มีเหตุอันควรสงสัยว่า การเลือกตั้งไม่ได้เป็นไปโดยสุจริตหรือเที่ยงธรรม หรือเป็นไปไม่ชอบด้วยกฎหมาย กกต.มีอำนาจสั่ง “ยกเลิกการเลือกตั้งและสั่งให้มีการเลือกตั้งใหม่ได้” (เลือกตั้งใหม่เฉพาะเขต)

2.หลังประกาศผลการเลือกตั้ง

“ใบเหลือง” เมื่อประกาศผลการเลือกตั้งแล้ว ปรากฏหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่า การเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งใดไม่ได้เป็นไปโดยสุจริตหรือเที่ยงธรรม แต่ไม่ได้ความชัดว่า เป็นการกระทำของผู้ได้รับเลือกตั้ง ให้ กกต. ยื่นคำร้องต่อศาลฎีกาเพื่อพิจารณา “สั่งให้มีการเลือกตั้งใหม่” สำหรับเขตเลือกตั้งนั้น

“ใบแดง” กกต. เสนอต่อศาลให้สั่งเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งผู้สมัคร หรือผู้ใดเพราะเหตุว่า เข้าไปมีส่วนกับการกระทำความผิดตามกฎหมายเลือกตั้งเป็นเวลา 10 ปี และหากศาลสั่งให้ “เพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง” ของผู้นั้นทำให้ต้องมีการเลือกตั้งใหม่ ผู้ที่ได้ใบแดง ต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายสำหรับการเลือกตั้งด้วย

“ใบดำ” หลังประกาศผลการเลือกตั้งแล้ว ถ้า กกต. มีหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่า ผู้สมัครรับเลือกตั้งหรือผู้ใดกระทำการทุจริตเลือกตั้งหรือรู้เห็นกับการกระทำของบุคคลอื่น ให้กกต. ยื่นคำร้องต่อศาลฎีกา เพื่อให้เพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งหรือเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งของผู้นั้นไม่มีกำหนด เสมือนกับ “โทษประหารชีวิตทางการเมือง” ถ้าผู้สมัครคนไหนได้ “ใบดำ” จะไม่มีสิทธิรับเลือกตั้งหรือสมัครรับเลือกเป็น ส.ส., ส.ว., สมาชิกท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น และไม่มีสิทธิดำรงตำแหน่งทางการเมืองใดๆ ตลอดไป

อ้างอิง :

www.kpi-corner.com

คู่มือประชาชนรณรงค์เผยแพร่การเลือกตั้ง ส.ส.

พระราชบัญญัติประกอบรับธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561