ที่รวันดา สิ่งผิดกฎหมายที่ลักลอบนำเข้ามากที่สุดไม่ใช่ ยาเสพติด แต่เป็นถุงพลาสติก !

ที่รวันดา สิ่งผิดกฎหมายที่มีการลักลอบนำเข้าประเทศมากที่สุดไม่ใช่ยาเสพติด ทอง หรือเพชร แต่เป็นถุงพลาสติก !

เมื่อปี 2551 รัฐบาลรวันดาในทวีปแอฟริกา มีคำสั่งห้ามใช้ ห้ามผลิต ห้ามซื้อ ห้ามขายถุง และหีบห่อพลาสติกที่ย่อยสลายไม่ได้ตามธรรมชาติยกเว้นสำหรับบางอุตสาหกรรมอย่างเช่นโรงพยาบาล แม้เรื่องนี้จะทำให้รวันดากลายเป็นประเทศหนึ่งในโลกที่ขึ้นชื่อเรื่องความสะอาด กรุงคิกาลี เมืองหลวงของประเทศยังได้รับเลือกจาก UN Habitat ให้เป็นเมืองที่สะอาดที่สุดในทวีปแอฟริกา แต่ถึงอย่างนั้นความต้องการถุงพลาสติกไม่เคยหมดไป โดยเฉพาะในชุมชนท้องถิ่น ตลอดมืดจึงเป็นปัญหาที่ไม่เคยหมดไปตลอด 10 ปีนับตั้งแต่มีคำสั่งห้าม

“ถุงพลาสติกเลวร้ายพอกับยาเสพติด” Egide Mberabagabo เจ้าหน้าที่ประจำแนวชายแดนที่คอยตรวจจับถุงพลาสติกที่มีการลักลอบนำเข้าจากประเทศเพื่อนบ้านที่ยังไม่มีกฎหมายห้ามผลิตห้ามใช้ถุงพลาสติกทั้งคองโก แทนซาเนีย ยูกันดา และบุรุนดี “ผู้ลักลอบส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง ส่วนใหญ่ใช้วิธีซุกถุงพลาสติกไว้ในชุดชั้นในทำให้ยากต่อการตรวจค้น” กฎหมายกำหนดโทษจำคุกสูงสุด 6 เดือน แต่มีรายงานว่าบางคนถูกจับขังลืม ถูกประจาน ถูกสั่งให้ใช้ฟันกัดฉีกทำลายถุงพลาสติกที่ตรวจพบ หรือแม้กระทั่งต้องยอมมีเพศสัมพันธ์เพื่อแลกกับอิสรภาพ

แม้จะมีบทลงโทษค่อนข้างรุนแรงแต่หลายคนก็ยอมเสี่ยง เพราะงานง่ายรายได้งาม ชายอายุ 28 ปีคนหนึ่ง รับจ้างข้ามไปซื้อถุงพลาสติกที่คองโก โดยใช้เทปกาวพันถุงพลาสติกไว้รอบแขน ขาและลำตัวก่อนสวมเสื้อกับผ้านุ่งทับเพื่ออำพราง ถ้าสามารถนำถุงพลาสติกไปส่งที่กรุงคิกาลีซึ่งอยู่ห่างจากแนวพรมแดนประมาณ 160 กม.ได้ ก็จะได้ค่าตอบแทนครั้งละประมาณ 300-1,000 บาทซึ่งพอ ๆ กับค่าแรงเฉลี่ยทั้งสัปดาห์ในรวันดา

Carina Tertsakian นักวิจัยอาวุโสประจำ Human Right Watch มองว่านโยบายทำให้ประเทศปลอดถุงพลาสติกฟังดูดีแต่การออกคำสั่งห้ามแบบฉับพลันและกำหนดบทลงโทษที่รุนแรงส่งผลกระทบโดยเฉพาะกับคนยากจน “แนวทางของรัฐบาลรวันด้านอกจากจะกำจัดขยะตามท้องถนนแล้วยังทำให้ “เศษสวะ” คนจนหายไปด้วย”

ที่มา

Sumgglers work on the dark side of Rwanda’s plastic bag ban 

Reflecting on Rwanda’s Plastic Bag Ban  

Public Shaming and Even Prison for Plastic Bag Use in Rwanda