ประชาชนชาวนิวแคลิโดเนีย (New Caledonia) ซึ่งเป็นหนึ่งในดินแดนโพ้นทะเลของฝรั่งเศส กำลังจะได้ใช้สิทธิ์ลงประชามติชี้ชะตาว่าจะยังคงเป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศสหรือจะแยกตัวเป็นเอกราช การทำประชามตินี้เป็นหนึ่งในข้อตกลงที่รัฐบาลฝรั่งเศสทำไว้กับกลุ่มแบ่งแยกดินแดนของชนพื้นเมือง “คานัก” เมื่อสองทศวรรษที่ผ่านมา
การลงประชามติมีในวันนี้ โดยผู้ใช้สิทธิจะต้องตอบคำถามว่า “ท่านต้องการให้นิวแคลิโดเนียมีอำนาจปกครองตนเองโดยสมบูรณ์และเป็นเอกราชหรือไม่” โดยข้อตกลงที่ทำไว้ในปี 1998 ระบุว่า หากการทำประชามติครั้งนี้คำตอบของประชาชนส่วนใหญ่เป็น “ไม่” ก็ยังสามารถลงประชามติเรื่องเอกราชได้อีก 2 ครั้งจนกระทั่งปี 2022 แต่หากผลโหวตส่วนใหญ่ประกาศเจตจำนงต้องการเป็นเอกราช ก็จะเป็นดินแดนโพ้นทะเลแห่งแรกที่แยกตัวออกจากฝรั่งเศสนับตั้งแต่ปี 1980 ที่วานูอาตูแยกออกไป
นิวแคลิโดเนียตั้งอยู่บนเกาะบริเวณด้านตะวันออกของออสเตรเลีย เป็นอาณานิคมของประเทศฝรั่งเศสตั้งแต่ปี 1853 และเคยถูกใช้รองรับการเนรเทศนักโทษ ปัจจุบันมีประชากรที่สามารถใช้สิทธิครั้งนี้ได้จำนวน 175,000 คน โดยประชากรครึ่งหนึ่งเป็นชาวคานัก อีกครึ่งหนึ่งมีเชื้อสายยุโรปและเป็นชาตินิยมฝรั่งเศส
ที่ผ่านมาฝ่ายสนับสนุนเอกราชร้องขอให้ชาวคานักเลือกละทิ้ง “เศษซากของอำนาจอาณานิคม” ที่มีปารีสเป็นศูนย์กลางลงเสีย แต่โพลล์หลายสำนักก็ชี้ว่าประชาชนส่วนใหญ่ แม้แต่ชาวคานักเองก็มีแนวโน้มว่าจะเลือกอยู่เป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศสต่อไป
ทรัพยากรสำคัญของนิวแคลิโดเนียได้แก่ นิกเกิล ซึ่งเป็นแร่ธาตุสำคัญที่ใช้ในอุตสาหกรรมไฟฟ้า ฝรั่งเศสเองก็มองว่าดินแดนนี้เป็นยุทธศาสตร์ทางการเมืองและเศรษฐกิจที่สำคัญ โดยงบประมาณที่ดินแดนโพ้นทะเลอย่างนิวแคลิโดเนียได้รับจากฝรั่งเศส ตกอยู่ที่ 1.3 พันล้านยูโร หรือคิดเป็นเกือบ 5 หมื่นล้านบาท มีสส.ชาวนิวแคลิโดเนียนั่งในสภาผู้แทนราษฎรฝรั่งเศส 2 ที่ และวุฒิสภา 2 ที่
นิวแคลิโดเนียมีการปกครองส่วนท้องถิ่นที่ประกอบด้วยสภาที่มาจากการเลือกตั้ง ฝ่ายบริหารจะได้รับการคัดเลือกจากคนในสภาดังกล่าวเพื่อดูแลกฎหมาย การศึกษาและนโยบายต่าง ๆ ในระดับท้องถิ่น
ด้านประธานาธิบดีเอมานูเอล มาครง เคยแสดงความคิดเห็นระหว่างเยี่ยมเมืองนูเมอา เมืองหลวงของดินแดนโพ้นทะเลนี้ ว่า “หากไม่มีนิวแคลิโดเนีย ฝรั่งเศสก็คงงดงามน้อยลง” ซึ่งนายมาครงต้องเป็นผู้ประกาศผลการลงคะแนนเสียงของชาวแคลิโดเนียออกอากาศในเวลา 23.00 น. ตามเวลาท้องถิ่น หรือประมาณ 18.00 น. ตามเวลาประเทศไทย
