“หย่าหลังตาย” ปรากฏการณ์หย่าในญี่ปุ่น แม้อีกฝ่ายจะจากโลกนี้ไปแล้ว แต่ยังต้องหย่าเพราะไม่อยากข้องแวะกับเครือญาติอีก
เมื่อสามีหรือภรรยาตายจากไป คงไม่มีใครคิดว่าการหย่าร้างเป็นเรื่องจำเป็นอีกต่อไป แต่นี่ไม่ใช่ความคิดของคนญี่ปุ่นที่ช่วงหลังเกิดกระแสการขอจดทะเบียนหย่ากับคู่ชีวิตที่ชิงลาจากโลกนี้ไปก่อน ถึงขนาดมีคำเรียกกระแสนี้ว่า “ชิงโงะริกง” (死後離婚) แปลเป็นไทยตรง ๆ ได้ว่า “หย่าหลังตาย” ส่วนใหญ่เป็นฝ่ายหญิงที่ต้องการหย่า สาเหตุใหญ่ก็เพราะผู้หญิงไม่ต้องการแบกรับภาระการดูแลพ่อแม่สามี รวมถึงไม่อยากเข้าไปมีส่วนรับผิดชอบกับปัญหาของคนในครอบครัวสามีอีกต่อไป แม้กฎหมายญี่ปุ่นจะไม่มีบทบัญญัติใดที่กำหนดหรือบังคับให้ผู้หญิงต้องดูแลครอบครัวของสามีหลังสามีเสียชีวิต แต่ในทางปฏิบัติ ตราบใดที่ยังไม่หย่าขาดจากสามี เธอก็ยังคงเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัวนั้น ดังนั้น เมื่อเกิดเหตุอะไรขึ้นกับพ่อแม่หรือพี่น้องของสามี เธอย่อมปฏิเสธความรับผิดชอบไม่ได้
คุณคะโต (ชื่อสมมุติ) เป็นคนหนึ่งที่ตัดสินใจยื่นจดทะเบียนหย่ากับสามีหลังสามีเสียชีวิตสองปี คุณคะโตเล่าว่าเธอแต่งงานเข้าบ้านสามีเพราะสามีต้องรับช่วงธุรกิจของครอบครัว ตอนที่สามียังมีชีวิตอยู่ เธอทำงานบ้านและดูแลพ่อแม่สามีกับลูกสองคนเป็นหลัก แต่หลังสามีเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็ง นอกจากงานบ้านแล้ว เธอยังต้องรับช่วงงานธุรกิจ ทั้งหมดแทนสามีด้วย “ทุกอย่างมาลงที่ฉันคนเดียว แต่ไม่มีใครเห็นคุณค่าในสิ่งที่ฉันทำ ทุกคนมองว่ามันเป็นสิ่งที่ฉันต้องทำอยู่แล้วเพราะฉันเป็นเมียลูกชายคนโตของครอบครัว” คุณคะโตกล่าวด้วยน้ำเสียงขมขื่นว่าหลังสามีเสียชีวิต ความสัมพันธ์ของเธอกับแม่สามีที่อยู่ด้วยกันก็ย่ำแย่ลง แต่ตอนนี้เธอรู้สึกดีมากหลังจากที่ได้หย่าและเป็นอิสระ
มิโนะ (ชื่อสมมุติ) เป็นอีกคนหนึ่งที่ตัดสินใจจดทะเบียนหย่ากับสามีที่เสียชีวิต “ตอนแรกไม่ได้คิดว่าจะหย่า แต่อยู่มาวันหนึ่ง มีโทรศัพท์จากตำรวจแจ้งว่าน้องชายของสามีที่ไม่ได้ติดต่อกันเลยเสียชีวิตที่ต่างจังหวัด เราต้องไปจัดการศพเพราะไม่มีญาติคนไหนติดต่อได้นอกจากเรา ทางตำรวจบอกว่าในฐานะพี่สะใภ้ ฉันต้องรับผิดชอบ แต่ฉันต้องทำงานเลี้ยงลูก เงินก็ไม่ค่อยจะมี ตอนนั้นลำบากมาก ฉันเลยตัดสินใจว่าต้องหย่าเพื่อไม่ให้เกิดเรื่องแบบนี้อีก”
ซะกิโกะ ทะกะฮะระ ที่ปรึกษาด้านการแต่งงาน มองว่าสามีภรรยาควรจะเปิดอกคุยกัน “สามีภรรยาควรยอมรับปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคตและคิดหาทางแก้ไขเอาไว้ล่วงหน้าตอนที่ทั้งคู่ยังแข็งแรงอยู่ การหย่าหลังอีกฝ่ายเสียชีวิตควรเป็นทางออกสุดท้ายหากไม่มีทางอื่นที่ดีกว่า”
ที่มา NHK
