ฟังเรื่องราวนกกระเรียนพันธุ์ไทย ที่สูญหายไป 50 ปี กับ ‘TCP Spirit คณะเศษสร้าง’ ปี 3 ถึงบุรีรัมย์

นกกระเรียนพันธุ์ไทยที่หายไป 50 ปี กลับสู่พื้นที่ชุ่มน้ำในจังหวัดบุรีรัมย์ ที่ไม่ใช่เพียงแค่เป็นการหวนกลับมาคืนถิ่นของนกเท่านั้น แต่การทำนาเป็นเป็นมิตรต่อผืนดิน แหล่งน้ำ และสิ่งแวดล้อมก็กลับมาสู่วิถีของชาวบ้าน พร้อมกับคุณค่าที่นำมาสู่ความยั่งยืนของชุมชน

TCP Spirit คณะเศษสร้าง ปี 3 พาเราเดินทางพร้อมๆ กับน้องๆ ค่ายไปยังจังหวัดบุรีรัมย์ เพื่อเจาะลึกเศรษฐกิจหมุนเวียนในธรรมชาติ และปลุกพลังคนรุ่นใหม่ร่วมฟื้นฟูทรัพยากรสร้างสมดุลโลก วันที่ 8 – 10 พฤศจิกายน 2567 ที่ผ่านมา ภายใต้ชื่อค่ายประจำปีนี้ คือ “เฮียนธรรมชาติหมุนเวียน เบิ่งนกกระเรียนฟื้นคืน”
ณ จังหวัดบุรีรัมย์

ที่มอบประสบการณ์เรียนรู้และลงมือทำผ่านห้องเรียนวัฏจักรทางชีวภาพ
การหมุนเวียนทรัพยากรในชุมชนและการฟื้นฟูระบบนิเวศเพื่อความยั่งยืน
พร้อมสร้างแรงบันดาลใจให้อาสาสมัครนำความรู้ไปปรับใช้ในชุมชน
เพื่อส่งต่อพลังการเปลี่ยนแปลงสู่โลกที่ดียิ่งขึ้น ต่อยอดองค์ความรู้และสานต่อบทเรียนเศรษฐกิจหมุนเวียนผ่านการ ไปสัมผัสวัฏจักรทางชีวภาพ
(Biological Cycle) ที่จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งมีพื้นที่ชุ่มน้ำ เป็นแหล่งกักเก็บน้ำที่ช่วยสร้างความยืดหยุ่นในการบริหารจัดการน้ำในชุมชนสู่การเป็นชุมชนต้นแบบที่อยู่กับธรรมชาติอย่างเกื้อกูล

เริ่มจากการที่อาสาค่ายจะได้ทำกิจกรรมต่างๆ บริเวณพื้นที่ชุ่มน้ำ ทำหน้าที่เป็นแหล่งกักเก็บและช่วยหมุนเวียนน้ำ ที่ช่วยแก้ปัญหาภัยแล้ง วิกฤตขาดแคลนน้ำ และสร้างความมั่นคงทางน้ำให้ชุมชน และยังเป็นสื่งที่แสดงถึงความสมดุลของระบบนิเวศ จากการกลับคืนของนกกระเรียนพันธุ์ไทยที่สูญหายไปหลายสิบปี

ซึ่งพื้นที่นี้เองก็เป็นพื้นที่โครงการปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่ธรรมชาติ ที่พยายามนำนกกระเรียนพันธุ์ไทยกลับมาตั้งแต่ปี 2525 ที่ได้รับความร่วมมือจากหลายองค์กรทั้งในไทยและสากล ทำให้ปัจจุบันได้มีการปล่อยนกไปแล้วร้อยกว่าตัว

แต่การเข้ามาของนกทำให้ชาวนาในพื้นที่นี้เปลี่ยนวิถีจากนาข้าวปุ๋ยเคมี หันมาทำเกษตรอินทรีย์เพื่อการอนุรักษ์กันมากขึ้น จนเกิดเป็นสถานที่ท่องเที่ยวแห่งใหญ่ประจำบุรีรัมย์ที่ให้คนได้มาชิมข้าวที่เติบโตจากการอนุรักา์นกกระเรียนและธรรมชาติ และเรียนรู้เศรษฐกิจหมุนเวียนผ่านวิถีชีวิตของคนท้องถิ่น

นายสราวุฒิ อยู่วิทยา ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร กลุ่มธุรกิจ TCP กล่าวว่า
“TCP Spirit มุ่งปลูกฝังการรักษาและฟื้นฟูธรรมชาติผ่านคณะเศษสร้าง ปี 3
ด้วยการเรียนรู้แบบลงมือทำจริงในพื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์ที่ตั้งใจพา อาสารุ่นใหม่มาทำความเข้าใจเกี่ยวกับระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน ซึ่งเข้ามาแทนที่ระบบเศรษฐกิจแบบเส้นตรง เพื่อแก้ไขปัญหาทรัพยากรธรรมชาติ โดยเน้นการใช้ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสุดและเหลือทิ้งให้น้อยที่สุด กิจกรรมนี้จะเป็นแรงบันดาลใจให้อาสาได้นำความรู้ที่ได้ไปปรับใช้ในชุมชน พร้อมทั้งส่งต่อพลังแห่งการเปลี่ยนแปลงให้กับคนรอบข้างและสังคมเพื่อร่วมกันรักษาและฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมให้โลกของเราดียิ่งขึ้น”

โดยห้องเรียนธรรมชาติของ TCP Spirit มีไฮไลท์มากมายเพื่อให้เหล่าอาสาได้เรียนรู้ผ่านประสบการณ์และการลงมือทำ อย่างการลงมือปลูกหญ้าแห้ว แหล่งอาหารของนกกระเรียน ทำเกษตรอินทรีย์ทั้งตีข้าว ฝัดข้าว และเพาะต้นกล้าด้วยตัวเอง ทอผ้าไหมกับชุมชนต้นแบบบ้านหัวสะพาน ที่ทอผ้าโดยการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมแบบอินทรีย์ ใช้ปุ๋ยจากขี้วัวและฟางเพื่อคงสภาพดิน ช่วยให้หนอนไหม กินใบหม่อนที่สามารถปลูกซ้ำได้ เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับของเสียที่ได้ในกระบวนการผลิต
และแปรรูปรังไหมและหนอนไหม

ซึ่งเป็นตัวอย่างของการสร้างเศรษฐกิจหมุนเวียน อย่างการปลูกข้าว สิ่งที่เราชอบมาจากฐานนี้ คือ การฝัดข้าว ที่ต้องอาศัยธรรมชาติ ก็คือ ลมที่จะช่วยพัดเศษข้าวที่ไม่ดี และเศษหิน ดิน ทราย ออกจากข้าวเปลือก แต่ตะกอนเหล่านั้นจะกลับสู่ดินกลายเป็นปุ๋ย เพื่อเป็นแหล่งแร่ธาตุให้ข้าวรุ่นต่อๆ ไป ซึ่งเป็นเครื่องสะท้อนว่า ภูมิปัญญาและวิถีเหล่านี้สนุบสนุนเศรษฐกิจหมุนเวียนได้อย่างลงตัว

ดร.เพชร มโนปวิตร นักวิทยาศาสตร์ด้านการอนุรักษ์
และครูใหญ่คณะเศษสร้างเล่าถึงบทเรียนภาคต่อของเศรษฐกิจหมุนเวียนในครั้งนี้ว่า “เหล่าอาสาจะได้เรียนรู้วัฏจักรชีวภาพที่ศูนย์เรียนรู้พื้นที่ชุ่มน้ำ ถิ่นอาศัยของสัตว์นานาชนิดและนกกระเรียนพันธุ์ไทยที่ครั้งหนึ่งเคยสูญพันธุ์ และปัจจุบันสามารถดำรงอยู่ได้ด้วยการฟื้นฟูระบบนิเวศ จัดการน้ำ และสร้างแหล่งอาหารด้วยความร่วมมือกันของนักอนุรักษ์และคนในชุมชนที่เข้าใจ
การอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างยั่งยืน

โดยอาสาจะได้เข้าไปสัมผัสและลงมือทำด้วยตัวเอง ทั้งการทำเกษตรอินทรีย์การปลูกหม่อนเลี้ยงไหมแบบยั่งยืน และการทอผ้าไหมที่ไม่ทิ้งของเสีย เพื่อให้เข้าใจวิธีการสร้างการหมุนเวียน การซ่อมแซม และฟื้นฟูทรัพยากร เพื่อรักษาความหลากหลายทางชีวภาพในระบบนิเวศ ซึ่งเป็นกุญแจสำคัญ ในการรักษาสมดุลและความยั่งยืนของโลก”

ตลอดระยะเวลา 3 ปีคณะเศษสร้างได้จุดประกายคนรุ่นใหม่ให้เรียนรู้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนและเชื่อมโยงความรู้สู่การลงมือทำ เพื่อสานต่อภารกิจของ TCP Spirit ในการปลุกพลังเครือข่ายอาสารักษ์โลก ที่จะช่วยส่งต่อสู่ชุมชนและสังคมในวงกว้างให้เกิดการเปลี่ยนแปลงดีที่ขึ้นและยั่งยืน ตอกย้ำเป้าหมาย “ปลุกพลัง เพื่อวันที่ดีกว่า” ของกลุ่มธุรกิจ TCP