รวมเหตุการณ์ชวนตั้งคำถาม จากการเลือกตั้ง 62

ผ่านเลือกตั้งมาแล้วสองวัน ทีมข่าวเวิร์คพอยท์ย้อนกลับดูกันว่ามีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นบ้าง

พบปัญหาจัดหน้ากระดาษเอกสารแนะนำผู้สมัครฯที่บกพร่อง ไม่ชัดเจน และไม่เป็นระเบียบเรียบร้อย ทำให้ชื่อพรรคไม่ตรงกับชื่อผู้สมัคร จนอาจสร้างความเข้าใจผิดให้แก่ผู้ลงคะแนนได้ จนพริษฐ์ วัชรสินธุ ผู้สมัครพรรคประชาธิปัตย์ออกมาเรียกร้องให้กกต.ออกมาแสดงความรับผิดชอบ

นอกจากนี้ยังมีกรณีระบุอาชีพ วุฒิการศึกษา และอายุของผู้สมัครผิด เช่น ระบุอาชีพของนายแปลก มาลีสี ผู้สมัครส.ส.เขตพรรคชาติพัฒนาว่ามีอาชีพเป็นพระภิกษุ ทั้งที่อาชีพจริงคือนักธุรกิจ ระบุอาชีพของนางสาวรัชนก ศรีทองแท้ ผู้สมัครส.ส.เขตพรรคเพื่อชาติว่ามีวุฒิการศึกษาต่ำกว่าปริญญาตรี แต่มีวุฒิทนายความ

นายณัฏฐ์ เล่าสีห์สวกุล รองเลขาธิการกกต. ยอมรับว่าผิดพลาดจริงและให้ประชาชนใช้แอปพลิเคชั่นสมาร์ทโหวตแทน

ผู้ลงทะเบียนเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรหลายประเทศ เช่น ผู้ใช้สิทธิในนครนิวยอร์ค สหรัฐอเมริกา ผู้ใช้สิทธิในจีน แจ้งว่าไม่ได้รับบัตรเลือกตั้ง

ยังมีกรณีผู้ใช้สิทธิในจีนผู้หนึ่งร้องเรียนว่ามีผู้เซ็นรับบัตรเลือกตั้งแทน แต่ตนไม่ได้รับบัตรเลือกตั้ง ภายหลังต้องติดตามเรื่องไปสถานกงสุลเองจึงได้บัตร และกรณีผู้ลงทะเบียนในสวีเดนไม่ได้รับบัตรเนื่องจากเอกสารถูกตีกลับ แต่เมื่อพยายามติดต่อสถานทูตก็ไม่ได้รับการติดต่อกลับ

ปัญหาเดียวกันนี้พบที่ประเทศญี่ปุ่นด้วย ซึ่งสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงโตเกียว โพสต์รายชื่อผู้ที่เอกสารถูกตีกลับ 77 รายชื่อให้มารับเองหรือติดต่อสถานทูตฯทางเฟซบุ๊กโดยด่วน

การเลือกตั้งนอกเขตที่มาเลเซียจัดขึ้นที่สถานทูตไทยประจำกรุงกัวลาลัมเปอร์ มีผู้มาใช้สิทธิคับคั่งจากหลายรัฐทั่วมาเลเซีย กระนั้นกลับมีการจัดคูหาไว้เพียง 3 คูหา ทำให้มีผู้รอใช้สิทธิจำนวนมาก ผู้ใช้สิทธิหลายคนที่ลางานมาเพียงครึ่งวัน ไม่ทันได้ใช้สิทธิก็ต้องกลับไปทำงาน

ภายหลังเจ้าหน้าที่แก้ปัญหาโดยการเพิ่มคูหา แต่เนื่องจากคูหาเหล็กได้กระจายไปยังหน่วยเคลื่อนที่ที่จัดไว้ในพื้นที่ต่าง ๆ ของมาเลเซียแล้ว จึงใช้กล่องกระดาษแทนคูหา จึงเกิดกระแสร้องเรียนว่าเหตุใดคูหาจึงขาดแคลนจนต้องใช้กล่องกระดาาแทนทั้งที่เจ้าหน้าที่น่าจะทราบตัวเลขผู้มาใช้สิทธินอกราชอาณาจักรอยู่แล้ว ขณะที่ กกต. บอกว่าใช้กล่องกระดาษลังได้ไม่ผิด เพียงแต่จะไม่สวยงาม

ภายหลังเนื่องจากคนรอลงคะแนนมีจำนวนมาก สถานทูตไทยประจำเมืองกัวลาลัมเปอร์ขยายเวลาเลือกตั้งจนกว่าทุกคนจะได้ใช้สิทธิครบในวันนั้น และเปิดให้มีการเลือกตั้งในวันต่อมาเพิ่มเติมด้วย

ผู้ใช้สิทธิเลือกตั้งในนครนิวยอร์คหลายคนร้องเรียนว่าบัตรเลือกตั้งที่ได้ลงคะแนนไปและส่งกลับไปยังสถานกงสุลใหญ่ ณ นครนิวยอร์ค ถูกตีกลับ เนื่องจากซองเป็นแนวตั้งขัดกับระเบียบไปรษณีย์ของสหรัฐฯที่ต้องเป็นแนวนอนและที่อยู่ไม่ชัดเจน ภายหลังสถานกงสุลใหญ่ ณ นครนิวยอร์ค ออกประกาศแจ้งให้ประชาชนนำส่ง ณ สถานกงสุลโดยตรงหรือนำใส่ซองน้ำตาลอีกชั้นแล้วจึงส่งทางไปรษณีย์กลับมา

นอกจากนี้ยังพบปัญหาเดียวกันในกรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น เนื่องจากที่อยู่ผู้รับไม่ชัดเจน เพจของสถานกงสุลใหญ่ประจำนครโอซาก้าชี้แจงภายหลังให้ประชาชน เพิ่มคำว่า ที่อยู่ผู้ส่ง เป็นภาษาอังกฤษหรือญี่ปุ่น แล้วจึงส่งกลับ

วันที่ 24 มีนาคม คณะกรรมการการเลือกตั้งแถลงข่าวว่าบัตรเลือกตั้งจากต่างประเทศล็อตสุดท้ายเพิ่งมาถึงประเทศไทย หากส่งกระจายตามเขตก่อนเวลานับคะแนนไม่ทันจะนับว่าเป็นบัตรเสีย เป็นเหตุให้ปิยะบุตร แสงกนกกุล จากพรรคอนาคตใหม่โต้ว่าตามบทบัญญัติของกฎหมายเลือกตั้งแล้ว หากไม่มีเจตนาทุจริตจะไม่นับว่าเป็นบัตรเสีย และสร้างกระแสตั้งคำถามในสังคมว่าเหตุใดบัตรจึงเพิ่งเดินทางมาถึงทั้งที่การเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรจบไปตั้งแต่ก่อนวันที่ 17 มีนาคมแล้ว

ในช่วงบ่ายจึงมีการเปิดเผยว่าบัตรเลือกตั้งชุดดังกล่าวมาจากประเทศนิวซีแลนด์ มีจำนวน 1,500 ใบ โดยให้เหตุผลว่าถุงเมล์ตกค้างที่นครโอ๊คแลนด์ ก่อนจะถูกส่งมาถึงประเทศไทยในช่วงค่ำวันที่ 23 มี.ค. และอยู่ที่คลังสินค้าการบินไทย ไม่ได้นำออกมา

ต่อมาไม่นานสถานทูตไทยประจำกรุงเวลลิงตัน ประเทศนิวซีแลนด์จึงออกมาชี้แจงว่าได้ส่งซองบัตรเลือกตั้งออกจากกรุงเวลลิงตันตั้งแต่วันจันทร์ที่ 18 มีนาคม 2562 ทางเครื่องบิน และมีกำหนดถึงประเทศไทยในวันอังคารที่ 19 มีนาคม 2562

ด้านนายสุเมธ ดำรงชัยธรรม กรรมการผู้อำนวยการใหญ่ บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) ยืนยันว่าการบินไทยขนส่งถุงเมล์ดังกล่าวทันเวลา โดยมาถึงในวันที่ 23 มีนาคม ในเวลา 20.50 น. และได้ประสานงานให้ผู้ประสานงานของกระทรวงการต่างประเทศตั้งแต่เวลา 17.00 น. ของวันดังกล่าวแล้ว

ท้ายสุด พ.ต.อ. จรุงวิทย์ ภุมมา เลขาธิการกกต. แจ้งว่าจะมีการวินิจฉัยต่อไป

พบปัญหาหลายเขตเลือกตั้งล่วงหน้า – นอกเขต ในพื้นที่กทม. เช่น เขตห้วยขวาง เขตป้อมปราบศรัครูพ่าย ได้รับเอกสารจากกกต.ไม่ครบถ้วน โดยขาดบัญชีรายชื่อของผู้สมัครส.ส.กรุงเทพมหานครทั้ง 30 เขต ผู้มาใช้สิทธิหลายคนประสบปัญหาเนื่องจากจำหมายเลขของผู้สมัครที่ตนจะเลือกไม่ได้ ทำให้เขตป้อมปราบศัตรูพ่ายตัดสินใจแก้ปัญหาด้วยการให้เจ้าหน้าที่ช่วยประชาชนตรวจสอบหมายเลขผู้สมัครผ่านแอพลิเคชัน Smart Vote ขณะที่เขตห้วยขวางพิมพ์ภาพแคปเจอร์หน้าจอจากแอพลิเคชันดังกล่าวเพื่อติดประกาศบนบอร์ดให้ประชาชนได้ตรวจสอบ

ผู้ใช้เฟซบุ๊กรายหนึ่งร้องเรียนว่าตนได้ลงทะเบียนเพื่อใช้สิทธิในจังหวัดปทุมธานี แต่เมื่อตรจวสอบกับแอพลิเคชัน กลับพบว่ารายชื่อเลือกตั้งของตนอยู่ที่กระบี่

นอกจากนี้พบปัญหาประชาชนบางส่วนในจังหวัดขอใช้สิทธิเลือกตั้งนอกเขตโดยมีหลักฐานเป็นเอกสารคำร้องขอเลือกตั้งนอกเขตแล้ว แต่เมื่อมาตรวจสอบบัญชีรายชื่อหน้าคูหากลับไม่มี

เจ้าหน้าที่ใช้วิธียึดตามเอกสารหลักฐาน หากมีก็สามารถใช้สิทธิได้

ประชาชนร้องเรียนผ่านโซเชียลมีเดียว่าในวันเลือกตั้งล่วงหน้ามีปัญหาได้รับบัตรเลือกตั้งไม่ตรงกับหน่วยของตน เมื่อทักท้วงเจ้าหน้าที่ก็ได้รับคำตอบว่า “กา ๆ ไปเถอะ” สร้างความไม่พอใจแก่ผู้ใช้สิทธิมาก

นายอิทธิพร บุญประคอง ประธาน กตต. ยอมรับว่าในบางพื้นที่พบการแจกบัตรเลือกตั้งผิดจริง แต่เจ้าหน้าที่พยายามแก้ไขทันที หากผู้ใช้สิทธิพบกรณีเช่นนี้อีกให้รับแจ้งกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง เพราะหากกาแล้วหย่อนผิดหน่วยจะเป็นบัตรเสีย

นายสติธร ธนานิธิโชติ นักวิชาการสถานบันพระปกเกล้าแย้งว่าเหตุการณ์ดังกล่าวไม่เข้าองค์ประกอบบัตรเสีย แต่ไม่มีการตอบกลับจากกกต.แต่อย่างใด

iLaw รวบรวมจำนวนผู้ได้รับบัตรผิดเขต โดยแบ่งออกเป็นผู้ได้รับผิดเขตแต่เจ้าหน้าที่ไม่แก้ไขให้ 56 คน ผู้ได้รับผิดเขตแต่ได้รับบัตรเลือกตั้งใหม่ 21 คน และผู้ได้รับผิดเขต เมื่อแจ้งกตต.ก็ได้คำตอบทำนองว่า “กากาไปเถอะ” จำนวน 20 คน

มีประชาชนร้องเรียนว่าพบชื่อของผู้เสียชีวิตไปแล้ว และเด็กที่อายุยังไม่ถึงเกณฑ์เลือกตั้ง ในรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง

เช่น ผู้ใช้เฟซบุ๊กบัญชี โตศรี ราชา โพสต์ร้องเรียนว่าพบรายชื่อของลูกสาวอายุ 7 ขวบ และผู้ใช้เฟซบุ๊กชื่อ Sonan Phasomsup โพสต์ว่าพบชื่อของญาติผู้ใหญ่ที่เสียชีวิตไปแล้ว 20 ปีในรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ขณะที่เพื่อนบ้านไม่พบชื่อในบัญชี

พ.ต.อ. จรุงวิทย์ ภุมมา เลขาธิการคณะกรรมการการเลือกตั้ง แถลงว่ายังไม่ทราบเรื่อง ยังไม่มีข้อมูลจึงขอยังไม่ให้คำตอบอะไร

มีรายงานจากประชาชนนหลายพื้นที่ว่าในหลายเขตการเลือกตั้งมีจำนวนบัตรเกินจำนวนประชาชนที่มาใช้สิทธิจริง เช่น

เมื่อเวลาประมาณ 21.45 ในพื้นที่สุรินทร์เขต 3 คะแนนรวมของผู้ส.ส.แต่ละพรรครวมแล้วได้ 271,838 คน ขณะที่จำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งมีเพียง 156,968 คนเท่านั้น

ขณะที่จอแสดงผลการเลือกตั้งที่กกต.ถ่ายทอดลดทางเฟซบุ๊กตอนหนึ่ง แสดงข้อมูลภาพรวมของจังหวัดชลบุรี ชัยนาถ ชัยภูมิ และชุมพร ซึ่งเมื่อนำจำนวนบัตรดี บัตรเสีย และบัตรไม่ลงคะแนนมารวมกันแล้วกลับมีจำนวนมากกว่าผู้มาใช้สิทธิของแต่ละจังหวัดมากเป็นจำนวนตั้งแต่ 90,000 – 200,000 คน

ในกรณีนี้ นายณัฏฐ์ เล่าสีห์สวกุล รองเลขาธิการ กกต.กล่าวว่า ข้อมูลที่ไม่สัมพันธ์กันเป็นความผิดพลาดจากตัวบุคคลที่กรอกข้อมูลผิด และระบบรายงานผลของกกต.ถุกโจมตีจนล่มถึง 3 ครั้ง

แต่ทั้งนี้ ในการนับที่เขตเลือกตั้งเองก็ยังพบกรณีไม่สามารถสรุปผลการเลือกตั้งได้เนื่องจากจำนวนบัตรมากกว่าจำนวนผู้ใช้สิทธิจริง เช่น ในเขต 9 กรุงเทพมหานครที่พรรคพลังประชารัฐพลิกชนะพรรคเพื่อไทย แต่พบปัญหาบัตรเกินทำให้ไม่สามารถรวบรวมคะแนนได้

เวลาประมาณ 2.00 น. มีรายงานจากประชาชนว่าคะแนนที่แสดงผลในเว็บไซต์สื่อต่าง ๆ มีการปรับลดลง

เช่น ในเว็บไซต์ของ The Standard เวลา 00.10 น. คะแนนของผู้สมัครพรรคอนาคตใหม่ จังหวัดนครราชสีมา เขต 1 อยู่ที่ 31,764 คะแนน ขณะที่คะแนนที่รายงานในเวลา00.58 น. กลับเหลือเพียง 20,503 คะแนน

ในเว็บไซต์ของ Workpoint เวลา 21.25 น. คะแนนของผู้สมัครพรรคอนาคตใหม่จังหวัดนครราชสีมา เขต 8 อยู่ที่ 35,189 คะแนน ขณะที่คะแนนที่รายงานในเวลา 00.47 น. กลับเหลือเพียง 7,039 คะแนน

ในเว็บไซต์ Vote62.com เวลา 22.37น. คะแนนของผู้สมัครพรรคประชาธิปัตย์ กรุงเทพมหานคร เขต 22 อยู่ที่ 19,572 คะแนน ขณะที่คะแนนที่รายงานในเวลา 11.15 น. กลับเหลือเพียง 18,359 คะแนน

ทั้งนี้ เว็บไซต์การแสดงผลการเลือกตั้งของสื่อมวลชนดึงข้อมูลดิบมาจากฐานข้อมูลของกกต. โดยตรง โดยเรื่องนี้ กกต.ชี้แจงภายหลังว่ามีการเปลี่ยนแปลงคะแนนจริง เนื่องจากในช่วงต้นเป็นการกรอกคะแนนด้วยมือ แต่ Data ปัจจุบันที่มีการปรับตรงตามการนับคะแนนจริงแล้ว

เพจ Feed เผยแพร่ภาพการจับคะแนนของหน่วยเลือกตั้งหน่วยเลือกตั้งที่ 2 เขตเลือกตั้งที่ 5 บริเวณเต็นท์โรงเรียนวัดอุทัยธาราม แขวงบางกะปิ เขตห้วยขวาง กรุงเทพมหานคร ตั้งคำถามการวินิจฉัยบัตรดี – บัตรเสียของเจ้าหน้าที่ ซึ่งวินิจฉัยบัตร 2 ใบที่มีลักษณะการทำเครื่องหมายกากบาทบริเวณเดียวกันไปในทางที่ต่างกัน โดยบัตรของพรรคอนาคตใหม่ถูกขานว่าเป็นบัตรเสีย ขณะที่บัตรของพรรคพลังประชารัฐกลับนับว่าเป็นบัตรดี

เบื้องต้นทีมข่าวเวิร์คพอยท์ติดต่อไปยังสำนักงานเขตห้วยขวาง ทราบความว่าเจ้าหน้าที่กำลังหารือแก้ไขเรื่องนี้ โดยจะติดต่อกลับมาเมื่อหาข้อยุติได้