อาชีพแปลก และคงไม่มีใครอยากทำ “นักจัดโครงกระดูกสัตว์”

อาชีพของเขาแปลกไม่เหมือนใคร และคงไม่มีใครอยากทำ เพราะทุกวันต้องอยู่กับซากสัตว์ที่เสียชีวิต มีกลิ่นเหม็น สภาพไม่ชวนดู  โดยต้องทำการเลาะอวัยวะภายในทุกส่วน ควักตับไตไส้พุงออกมาให้หมดเกลี้ยง ล้างทำความสะอาด ไม่ให้เหลือแม้แต่ไขกระดูก จากนั้นประกอบจัดเรียงกระดูกทุกชิ้นใหม่ ราวกับเป็นโครงกระดูกสัตว์ตัวเดิมที่เพิ่งถูกเลาะออก ต้องอาศัยทักษะความชำนาญ ความละเอียดในการจัดเรียงจนเป็นโครงกระดูกที่สวยงาม เพื่อให้นักศึกษาและประชาชนได้ทำการศึกษากายวิภาคของสัตว์ต่างๆ

หากคุณเคยไปเที่ยวสวนสัตว์เขาดินวนา สวนสัตว์ซาฟารีเวิล์ด ท้องฟ้าจำลอง  สวนน้ำบริพัตร คุณต้องเคยผ่านตาผลงานของเฉลิมพล ดีพูน (อ๊อด)มาบ้าง  เขาเป็นนักจัดโครงกระดูก และสตัฟฟ์สัตว์ ซึ่งยึดอาชีพนี้มา 10 กว่าปี  เลาะเนื้อหนังของสัตว์เล็กใหญ่มามากมาย กลายเป็นความผูกพันกับซากสัตว์ต่างๆที่มีอยู่เต็มบ้าน และยังเป็นที่พึ่งสำหรับนักเรียน นักศึกษา ที่ต้องการสื่อการเรียนรู้กายวิภาคของสัตว์

งานของเฉลิมพล มี 2 อย่างคือ 1 จัดโครงกระดูกสัตว์  และ 2 สตัฟฟ์สัตว์  ซึ่งวิธีการทำอยู่ในโหมดใกล้เคียงกันมาก

ในแต่ละเดือนจะมีผู้นำซากสัตว์ต่างๆมาให้จัดโครงกระดูก และสตัฟฟ์เพื่อเก็บไว้เป็นที่ระลึก  จึงไม่ใช่เรื่องแปลก หากมีเซียนไก่นำซากไก่ชนเงินล้านที่เสียชีวิตแล้วมาให้สตัฟฟ์บ่อยๆ  คนรักสุนัขนำสมาชิกตัวน้อยมาให้สตัฟฟ์ด้วยความอาลัยอาวรณ์ บางคนนำนกยูง นกกระจอกเทศ  เหยี่ยว เต่า กระรอก แมว ฯลฯ มาให้เฉลิมพลทำการสตัฟฟ์

ส่วนงานจัดโครงกระดูกมีสัตว์ต่างๆอย่าง วัว ควาย นกกระจอกเทศ สุนัข แมว กิ้งก่า  เต่า ตะพาบ  งู นกยูง เหยี่ยว  เป็ด ไก่ กระต่าย กบ กระรอก ไปจนถึงปลา โดยเฉลิมพลเล่าว่า การจัดโครงกระดูกปลาจะยากมาก เพราะมีชิ้นส่วนกระดูกชิ้นเล็กๆเยอะมาก จึงต้องใช้ความละเอียดสูง

เฉลิมพลยังเล่าอีกว่า ลูกค้าโดยส่วนใหญ่ จะนำซากสัตว์มาให้ บอกความต้องการว่าจะทำอะไร จากนั้นเมื่อฟ้าดินเป็นใจ เขาจะทำการต้ม นำไปเลาะเพื่อนำอวัยวะต่างๆ ออกทั้งหมด ล้างขัดกระดูกจนไม่เหลือไขกระดูก นำไปตากแดดแบบแรงจัดๆ จากนั้นทำตามขั้นตอนอื่นต่อไป กระทั่งได้โครงกระดูกสัตว์ในท่าทางต่างๆ ส่งมอบให้กับลูกค้า

สำหรับราคาค่าตอบแทน จะขึ้นกับขนาดของสัตว์ ความยาก และท่าทางของสัตว์ มีตั้งแต่หลักพันไปจนถึงหลักหลายหมื่นบาท ระยะเวลาการทำงานมีตั้งแต่ 2 วันไปจนถึงหลายเดือน  ขึ้นอยู่กับความยากหรือง่าย

นอกเหนือจากต้องอยู่กับซากสัตว์ที่เสียชีวิตแล้ว อาชีพนี้ยังมีความเสี่ยง เขาไม่ทราบว่าสัตว์เป็นอะไรตาย  บางครั้งลูกค้าอาจไม่บอกความจริง จึงต้องระมัดระวังในการรับงาน แม้แต่สารเคมีที่ใช้อย่างฟอร์มาลีน ไนโตรเจน  บอแร็กซ์ จะส่งผลต่อร่างกายของเขา ทั้งการสูดดมและสัมผัสผิวกาย จึงจำเป็นต้องเสี่ยงเพื่อแลกกับผลงานที่ได้มา

นักจัดโครงกระดูกบอกอีกว่า อาชีพนี้ต้องพึ่งพาแสงแดดเป็นอย่างมาก เพราะแสงแดดเป็นของฟรีที่ใช้งานได้ดีมาก “ถ้าตากกระดูกในแดดจัดๆ กระดูกจะออกมาขาวจั๊วะเลย มันแห้งสนิท ถ้าแดดไม่แรง  สีของกระดูกจะออกสีคล้ำๆ มันแห้งไม่สนิท ต้องล้างทำความสะอาดให้เกลี้ยง ไม่มีแม้แต่ไขกระดูก” เขากล่าว ฉะนั้นวันใดที่ฟ้าหม่น อากาศไม่เป็นใจ เขาจึงต้องหยุดทำงาน

ลูกค้าของเฉลิมพลมีหลากหลายประเภท ตั้งแต่เด็กนักเรียนมัธยม ไปจนถึงเจ้าของฟาร์มสัตว์  อย่างเด็กนักเรียนจะโทรมาบอกว่าต้องการสตัฟฟ์สัตว์ เพื่อส่งรายงานอาจารย์ในบางวิชา นักศึกษาในบางมหาวิทยาลัยที่ต้องใช้เรียนวิชากายวิภาค เจ้าของฟาร์มสัตว์ที่ต้องการสตัฟฟ์สัตว์ในฟาร์ม นอกจากนี้ยังมีพวกนักสะสม ต้องการไว้เป็นที่ระลึก  รวมถึงสถานที่ท่องเที่ยว และสวนสัตว์อีกด้วย

เรื่องและภาพ :  คันถ์ชิต  วณิชดิลกกุล