เมื่อคนเกิดไม่ทันคนตายจึงเกิดปัญหาบ้านร้างขึ้นในญี่ปุ่น

ประเด็นคือ – จะขายจะให้เช่าก็ไม่มีใครเอา จะทุบทิ้งก็โดนภาษี เมื่อทำอะไรไม่ได้ก็เลยต้องปล่อยให้เป็นบ้านร้าง ปัญหาสังคมในญี่ปุ่นที่นับวันมีแต่สถานการณ์จะแย่ลง

ใครจะรู้ว่าภายใต้ภาพของญี่ปุ่นที่ผู้คนพลุกพล่านที่หลายคนเคยเห็นผ่านสื่อต่าง ๆ นั้น แท้จริงแล้วมีปัญหาบ้านร้างไม่มีคนอยู่อาศัย เวลานี้มีบ้านร้างทั่วประเทศมากถึง 8.2 ล้านหลังหรือ 13.3% ของจำนวนบ้านทั้งประเทศซึ่งถือว่าสูงที่สุดเป็นประวัติการณ์ แต่คาดว่าภายในปี 2576 หรืออีกประมาณ 16 ปี ตัวเลขจะเกิน 20 ล้านหลังหรือกว่า 30% ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่ชนบท สาเหตุหลักมาจากการที่ประชากรญี่ปุ่นลดลงอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งหนุ่มสาวยังพากันย้ายไปอยู่ในเมืองใหญ่ ทำให้เมื่อผู้เฒ่าผู้แก่ในบ้านเสียชีวิต บ้านจึงตกอยู่ในสภาพบ้านร้าง

กว่าครึ่งของบ้านร้างคือมรดกที่ลูกหลานจำใจต้องรับไว้ แต่ตัวเองไม่อยากย้ายเข้าไปอยู่ จะหาคนมาซื้อหรือมาเช่าก็ไม่ได้ และด้วยเหตุที่ภาษีอสังหาริมทรัพย์ที่มีบ้านพักอาศัยอยู่ที่เพียง 1 ใน 6 ของภาษีที่ดินเปล่า ดังนั้นถึงบ้านจะเก่าจะพุพังแค่ไหนก็ไม่มีใครคิดทุบทิ้งเพราะไม่อยากแบกรับภาระภาษี

ทางการญี่ปุ่นกำลังดำเนินมาตรการเพื่อรับมือกับปัญหานี้ เช่น ทางการเมืองนาราซึ่งพบว่ามีบ้านร้างในเมืองอยู่ประมาณ 3,000 หลังเสนอให้เงินช่วยเหลือสูงสุดถึง 4 ล้านเยนสำหรับเจ้าของบ้านร้างที่คิดจะปรับปรุงบ้านร้างให้เป็นสถานที่ที่ทำประโยชน์ได้ เช่น ทำเป็นที่พักสำหรับนักท่องเที่ยว ทำเป็นร้านอาหาร ร้านค้า แกลเลอรี หรือศูนย์กิจกรรมสำหรับเด็ก

หลังสามีเสียชีวิต ยุกิโกะ ยะมะดะต้องดูแลบ้านที่ได้มรดกมาจากพ่อแม่สามี แต่ปัญหาคือเธอแบกรับภาระเรื่องภาษีอสังหาริมทรัพย์ที่สูงมากไม่ไหว จึงคิดที่จะรีโนเวทเผื่อว่าจะสามารถสร้างรายได้ได้บ้าง ตอนแรกเธอคิดว่าจะทำเป็นสถานพยาบาลดูแลแต่พื้นที่ไม่กว้างใหญ่พอใจะทำได้ เธอเลยคิดจะรื้อบ้านทิ้งแล้วเปลี่ยนมาทำที่สำหรับจอดรถยนต์หรือรถจักรยาน “แต่ก็ทำไม่ได้อีกเพราะทางเข้าแคบไปสำหรับที่จอดรถ”

แต่สุดท้ายคุณยะมะดะก็โชคดีเพราะทางการมีแผนเข้าไปพัฒนาที่ดินแถวนั้นให้เป็นชุมชนใหม่พอดี โดยมีการดึงสถาปนิกและมัณฑนากรให้มาช่วยกันรีโนเวททั้งบ้านของคุณยะมะดะและของคนในละแวกนั้นที่สมัครใจเข้าร่วมโครงการให้กลายเป็นคอมมูนิตี้แบบที่ชั้นล่างมีร้านคาเฟ่เก๋ ๆ ส่วนชั้นบนเป็นที่พักเน้นแขกชาวต่างชาติ “ฉันคิดว่าพ่อแม่สามีท่านคงดีใจที่เห็นความเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีแบบนี้”

ที่มา Yasufumisaito  3NHK