เลี่ยงกฎหมายใหม่! บริษัทญี่ปุ่นชิงเลิกจ้าง จะได้ไม่ต้องรับลูกจ้างเป็นพนักงานประจำ

ภาพจาก KYODO

หลายบริษัทในญี่ปุ่นชิงลอยแพลูกจ้างเพื่อเลี่ยงการจ้างเป็นพนักงานประจำตามกฎหมายที่แก้ไขใหม่

เทะรุโกะ วะตะนะเบะ วัย 58 ปีออกจากบ้านแต่เช้านั่งรถไฟฟ้าไปทำงานที่บริษัทคอนซัลท์แห่งหนึ่งใจกลางกรุงโตเกียวเหมือนอย่างที่ทำมาตลอดเกือบ 17 ปีโดยไม่รู้มาก่อนเลยว่าวันนั้นจะเป็นวันสุดท้ายของการทำงานเพราะจู่ ๆ เธอก็ได้รับแจ้งว่าวันรุ่งขึ้นไม่ต้องไปทำงานอีก สัญญาจ้างงานของเธอสิ้นสุดแล้ว

1 ใน 3 ของแรงงานในญี่ปุ่นเป็นลูกจ้างชั่วคราวเพราะนายจ้างอยากประหยัดค่าใช้จ่ายและไม่ต้องรับผิดชอบอะไร ลูกจ้างชั่วคราวได้ค่าตอบแทนน้อยกว่าพนักงานประจำ ตัวคุณวะตะนะเบะเองเริ่มงานที่นี่ด้วยค่าตอบแทนชั่วโมงละ 1,750 เยน (ประมาณ 500 บาท) เธอได้ต่อสัญญาทุก 3 เดือนมากว่า 60 ครั้งแต่ตลอดช่วงเวลากว่า 16 ปีเธอได้ปรับขึ้นค่าแรงเพียง 80 เยน รายได้ของเธอไม่ถึงครึ่งของพนักงานประจำที่มีอายุงานน้อยกว่าเธอ 10 ปี แถมยังไม่มีโบนัส ไม่มีค่าเดินทาง ไม่ได้ค่าแรงถ้าลาป่วยหรือลากิจและไม่ได้เงินชดเชยเลิกจ้าง

ลูกจ้างชั่วคราวที่เดิมก็ไม่มีความมั่นคงในการทำงานอยู่แล้ว ตอนนี้กำลังเผชิญความเสี่ยงที่จะตกงานเพราะนายจ้างไม่อยากจ้างคนเหล่านี้เป็นพนักงานประจำตามกฎหมายแรงงานที่แก้ไขเมื่อ 5 ปีก่อน

รัฐบาลญี่ปุ่นเป็นห่วงแรงงานกลุ่มนี้จึงได้แก้ไขกฎหมายการจ้างงาน โดยให้ลูกจ้างที่มีสัญญาจ้างกำหนดระยะเวลาแน่นอนและได้ต่อสัญญากับบริษัทนั้น ๆ 5 ปีขึ้นไปสามารถยื่นสมัครขอสถานภาพพนักงานประจำได้ โดยให้เริ่มนับวันทำจากตั้งแต่วันที่กฎหมายมีผลบังคับใช้คือ 1 เมษายน 2556 ซึ่งก็หมายความว่าใกล้จะครบ  5 ในอีกไม่กี่วันข้างหน้า บรรดานายจ้างจึงพากันชิงบอกเลิกสัญญาจ้างก่อนถึงวันนั้น

เกิดเสียงวิจารณ์ว่ากฎหมายนี้แท้จริงแล้วเร่งให้นายจ้างไล่ลูกจ้างออกมากกว่า รศ. ฮิฟุมิ โอะกุนุกิ จาก Sagami Women’s University ซึ่งศึกษาเรื่องแรงงานมองว่า “สิ่งที่จะเห็นนับจากนี้คือนายจ้างเลือกทำสัญญาจ้างแบบปีเดียวและต่อสัญญาไม่เกินสามครั้ง หรือไม่ก็เลือกแบบ 5 ปีแล้วไม่ต่อสัญญาอีก”

คุณวะตะนะเบะกำลังวางแผนจะหาทางทวงสิทธิ์ของลูกจ้างซึ่งไม่ควรถูกนายจ้างบอกเลิกจ้างง่าย ๆ แต่อิชิดะ นะสึเมะ ทนายความที่คร่ำหวอดในคดีแรงงานมองว่า “จากการสำรวจ ลูกจ้างกว่าร้อยละ 80 อยากเป็นพนักงานประจำแต่มีคนที่ทำได้แค่ร้อยละ 1.7 ที่ผ่านมาการต่อสู้ในชั้นศาลส่วนใหญ่ฝ่ายที่แพ้คือลูกจ้าง”

ที่มา Japanese temp worker fights for labor rights as companies avoid hiring full-time staff