เหตุใด “ชาวจะนะ” จึงค้านการก่อสร้าง “โรงไฟฟ้าชีวมวล”

การก่อสร้างโรงไฟฟ้าชีวมวล ในอำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา ทำให้ชาวบ้านบางส่วนในพื้นที่ กังวลผลกระทบที่จะตามมา จึงขอให้จังหวัดตรวจสอบการจัดทำอีไอเอ (EIA) และการนำพื้นที่สาธารณะ เป็นที่ตั้งโรงงานฯ

ที่ดินเนื้อที่ประมาณ 100 ไร่ ตำบลคู อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา ซึ่งเป็นที่ตั้งโรงไฟฟ้าชีวมวล ขนาด 25 เมกะวัตต์ ของ บริษัท กัลฟ์จะนะกรีน ทำให้ชาวบ้านบางส่วนออกมาคัดค้าน เพราะกังวลจะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และวิถีชีวิตในชุมชน

นายสุเดช หลีเหร็ม กำนันตำบลคู บอกว่า แม้โครงการนี้จะถูกคัดค้านต่อเนื่อง แต่บริษัทเจ้าของโรงไฟฟ้าฯ มีความพยายามเดินหน้าโครงการ และรีบดำเนินการจัดทำรายงานผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม หรือ EIA โดยไม่ฟังความคิดเห็นของชาวบ้าน

EIA คืออะไร

สำหรับคนที่กำลังประสบปัญหาเกี่ยวกับการก่อสร้างโรงไฟฟ้าชีวมวล EIA คือเรื่องใกล้ตัวที่พวกเขาจำเป็นต้องศึกษา ทว่าหากถามชาวบ้านโดยทั่วไปอาจยังไม่เข้าใจว่า EIA คืออะไร

สำนักวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม (สวผ.) ได้อธิบายว่า EIA ย่อมาจากคำว่า Environmental Impact Assessment หมายถึง การใช้หลักวิชาการในการทำนาย หรือคาดการณ์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม ทั้งทางบวกและทางลบของการดำเนินโครงการพัฒนา ที่จะมีผลต่อสิ่งแวดล้อมในทุกๆ ด้าน

ทั้งทางทรัพยากรธรรมชาติ ทางเศรษฐกิจ และสังคม เพื่อจะได้หาทางป้องกันผลกระทบในทางลบที่อาจเกิดขึ้นให้เกิดน้อยที่สุด ในขณะเดียวกันก็มีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติซึ่งส่วนใหญ่ไม่สามารถฟื้นคืนกลับมาได้อย่างมีประโยชน์ มีประสิทธิภาพสูงสุด และคุ้มค่าที่สุด

นอกจากนี้ รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมยังใช้เป็นแนวทางในการตัดสินใจของนักบริหารว่า สมควรดำเนินการหรือไม่ การวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมจะเป็นประโยชน์อย่างมาก หากได้รับการนำมาวางแผนป้องกันปัญหาสิ่งแวดล้อม ตั้งแต่ขั้นตอนศึกษาความเหมาะสมของโครงการ จะช่วยลดค่าใช้จ่ายในการแก้ไขปัญหาที่อาจเกิดขึ้น ภายหลังดำเนินโครงการไปแล้ว และเป็นวิสัยทัศน์ของนักบริหารโครงการในยุคโลกาภิวัฒน์ ที่มุ่งเน้นการป้องกันมากกว่าการแก้ไข

ประโยชน์ของโรงไฟฟ้าชีวมวล

โรงไฟฟ้าชีวมวล คือ โรงไฟฟ้าประเภทหนึ่งที่ทำการผลิตกระแสไฟฟ้า หรือผลิตไอน้ำจากวัตถุดิบจำพวกชีวมวล ซึ่งเป็นสารอินทรีย์ทุกชนิดที่เก็บเอาพลังงานจากธรรมชาติ มาใช้ในการผลิตเป็นพลังงานที่มนุษย์สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ อาทิ แกลบ, ฟางข้าว, ชานอ้อย, มูลสัตว์ชนิดต่างๆ, กะลามะพร้าว, กะลาปาล์ม เป็นต้น ในส่วนของการใช้ก๊าซชีวภาพ ก็ได้มาจากการที่หมักน้ำเสีย ซึ่งเป็นน้ำเสียที่มาจากกระบวนการทางอุตสาหกรรม หรือจากมูลสัตว์ มาเป็นวัตถุดิบในการผลิตไฟฟ้า

ทำให้เชื้อเพลิงที่ได้มา มีราคาค่อนข้างถูก เนื่องจากวัตถุดิบที่ใช้เป็นวัตถุดิบจากเศษหรือกากเหลือๆ ของงานเกษตร จึงใช้ไฟฟ้าได้ด้วยต้นทุนที่ต่ำ รวมทั้งเป็นการลดปริมาณขยะที่เกิดขึ้นโดยการนำเอาเศษขยะที่ว่า มาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด

แล้วผลกระทบล่ะ ? 

สาเหตุที่ “ชาวจะนะ” บางส่วน ลุกฮือต่อต้าน ?

แม้ว่าโครงการโรงไฟฟ้าชีวมวลจะนะ จะเริ่มปูทางมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2559 แต่ก็ได้รับการต่อต้านอย่างหนักมาตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงปัจจุบันเช่นกัน โดยชาวบ้านในพื้นที่ส่วนหนึ่งได้รวมตัวกันชุมนุมคัดค้าน เพราะเชื่อว่า “โรงไฟฟ้าชีวมวล” จะส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของพวกเขา โดยยกตัวอย่างจากผู้ที่ได้รับผลกระทบจากโรงไฟฟ้าชีวมวลใน จ.สงขลา ซึ่งพวกเขาไม่อยากให้หน่วยงานที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ทำเป็น “หลับหูหลับตา” ไม่รับทราบปัญหา

สำหรับชาวจะนะ กำนันสุเดช หลีเหร็ม ตัวแทนชาวบ้านที่ออกมาคัดค้านได้เคยกล่าวไว้ตั้งแต่ต้นว่า โครงการดังกล่าวทำให้เกิดความแตกแยก ทั้งในระดับผู้นำชุมชนกับผู้นำชุมชน กำนัน – ผู้ใหญ่บ้าน, อบต.กับ อบต.ผู้นำศาสนา ชาวบ้านกับผู้นำ และหรือชาวบ้านกับชาวบ้าน ประชาชนในพื้นที่จะถูกแยกออกจากกัน เพื่อเป็นกลุ่มเล็กกลุ่มน้อย ทำให้ชุมชนอ่อนแอ แยกกันเพื่อเข้าไปจัดการง่ายขึ้น มีการกล่าวกันบ่อยว่า น่าจะใช้ผลประโยชน์มาเป็นแรงจูงใจ เป็นหนึ่งในเครื่องมือของโรงไฟฟ้า สังคมในพื้นที่มีความรัก ความสมัครสมานสามัคคีเป็นอย่างดี แต่สิ่งเหล่านี้อาจจะเป็นแค่เพียงประวัติศาสตร์เท่านั้น หากมีโรงไฟฟ้าเกิดขึ้น ปัญหาความแตกแยกจะไม่สามารถแก้ไขได้ นับวันจะมีแต่เพิ่มขึ้นและเพิ่มขึ้น

ข้อมูล ณ เดือนกุมภาพันธ์ 2561

ไม่เพียงแต่ กำนันสุเดช เท่านั้น หากยังมีชาวบ้าน ครู นักเรียน ผู้นำศาสนา ที่ร่วมคัดค้าน เพราะพวกเขาเชื่อว่า จะมีปัญหาอื่นๆ เกิดตามมาอีกแน่ๆ โดยจำแนกเป็น ปัญหาหลัก ได้แก่

1. ปัญหาน้ำเสีย ซึ่งเกิดจากกระบวนการผลิตของโรงงานไฟฟ้า ที่จะมีการปล่อยลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติที่อยู่ด้านหลังโรงงาน
2. ปัญหาชุมชนจะขาดน้ำสะอาด เพราะโรงไฟฟ้าจะใช้น้ำปริมาณมากในกระบวนการผลิต จึงต้องเก็บน้ำไว้ใช้ให้เพียงพอ โดยการขุดบ่อเก็บน้ำขนาดใหญ่ ทำให้น้ำใต้ดินจะแห้ง ส่งผลกระทบต่ออาชีพเกษตรกรรม
3. ปัญหาน้ำท่วม บริเวณพื้นที่โครงการ เป็นพื้นที่ลุ่ม เป็นแก้มลิง ที่รองรับมวลน้ำขนาดใหญ่จาก อ.นาทวี การก่อสร้างโครงการโรงไฟฟ้าจะต้องถมดินให้สูง น่าจะไม่ต่ำกว่า 2 เมตรหรือ 3 เมตร ซึ่งทำให้พื้นที่ส่วนนี้หมดไป เมื่อถึงฤดูฝน จะทำให้มวลน้ำที่ไหลมาจาก อ.นาทวี เพื่อลงสู่ทะเลไม่มีที่รองรับ จึงเกิดปัญหาทำให้น้ำท่วมพื้นที่
4. ปัญหาฝุ่นละอองขี้เถ้าของโรงไฟฟ้า เนื่องจากในกระบวนการของโรงไฟฟ้าชีวมวลนั้น จะมีฝุ่นละอองขี้เถ้าของของเสียที่ถูกปล่อยออกมา ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพของประชาชน อาจทำให้เกิดโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ ภูมิแพ้ และอื่นๆ
5. ปัญหาเศรษฐกิจของชุมชน เนื่องจากพื้นโดยรอบโครงการเป็นพื้นที่ทางการเกษตร ประชาชนส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกรรม อาศัยน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติ และน้ำชลประทานได้บางเวลา หากมีการสร้างโรงไฟฟ้า ทางโรงไฟฟ้าก็จะจัดเก็บน้ำไว้จากน้ำแม่น้ำลำคลอง และส่วนหนึ่งเป็นน้ำใต้ดิน ต่อไปน้ำใต้ดินจะเกิดการขาด ส่งผลกระทบต่ออาชีพเกษตรกร ทำให้พืชผลทางการเกษตรเสียหาย รายได้ตกต่ำ
6. ปัญหาความร้อนในอากาศ เนื่องจากความร้อนที่เกิดจากกระบวนการผลิตออกสู่ข้างนอก ส่งผลกระทบต่อพี่น้องประชาชนที่ทำสวนยาง ทำให้หน้ายางแห้งเร็วขึ้น น้ำยางปริมาณน้อยลง

ล่าสุด นายสุเดช หลีเหร็ม กำนันตำบลคู ได้ทำหนังสือร้องเรียนไปยัง นายดลเดช พัฒนรัฐ ผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา เพื่อให้ตรวจสอบการจัดทำ EIA และการใช้พื้นที่สาธารณะของโครงการดังกล่าวแล้ว เนื่องจากพบว่า เจ้าหน้าที่บางหน่วยงานอนุญาตให้โรงไฟฟ้าใช้พื้นที่

คงต้องติดตามกันต่อไปว่า “เสียงคัดค้านของชาวบ้าน” จะดังพอให้พ่อเมืองสงขลาได้ยินหรือไม่

—————–

อ้างอิง

• http://www.bioenergyfields.org
• http://www.onep.go.th