แคว้นกาตาลุญญา จะแยกตัวออกจากสเปน หรือไม่?

วันที่ 1 ตุลาคม 2560 แคว้นกาตาลุญญา, กาตาลัน (Catalunya) หรือ แคทาโลเนีย (Catalonia)  มีการลงประชามติแยกตัวเป็นเอกราชจากสเปน จัดตั้งเป็นสาธารณรัฐ ใน เวลา 9.00 น. ตามเวลาท้องถิ่น หรือประมาณ 14.00 น. ตามเวลาในประเทศไทย ท่ามกลางความตึงเครียด โดยรัฐบาลสเปนบอกว่าการลงประชามติครั้งนี้ถือว่าขัดต่อกฎหมายตามรัฐธรรมนูญ

คืบหน้าล่าสุด

19.50 น. สำนักข่าวบีบีซีรายงานว่ามีประชาชนบาดเจ็บอย่างน้อย 337 ราย ตำรวจบาดเจ็บ 11 นาย เนื่องจากเกิดความรุนแรงขึ้นระหว่างเจ้าหน้าที่ตำรวจพยายามยับยั้งการลงประชามติ

17.00 น. เปิดหีบลงคะแนนเสียงประชามติมากว่า 3 ชั่วโมงแล้ว เกิดเหตุวุ่นวายในหลายคูหา ระหว่างเจ้าหน้าที่ตำรวจและประชาชนที่เดินทางไปลงคะแนนเสียง ทั้งการพังทลายเข้าไปในคูหา มีการใช้ความรุนแรงบางส่วน และจับกุมเจ้าหน้าที่แคว้นกาตาลุญญา เพื่อยับยั้งการลงประชามติ

นายคาร์ล ปุยก์เดอมงต์ ประธานาธิบดีแคว้นกาตากุญญา กล่าวว่า เราได้เอาชนะอำนาจรัฐเผด็จการที่ไม่ต้องการให้พวกเรามาถึงจุดนี้ และไม่ต้องการให้เราได้รับความสงบสุข แต่สิ่งที่ผ่านมาทำให้เราแข็งแกร่งขึ้น พร้อมเตือนกลุ่มสนับสนุนไม่ให้ใช้ความรุนแรง และหวังว่าการลงประชามติจะไม่ถูกขัดขวาง เพื่ออิสระของพวกเรา

นายมาริอาโน ราฮอย นายกรัฐมนตรีสเปน กล่าวว่า การลงคะแนนขัดต่อกฎหมาย ซึ่งอ้างถึงความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของสเปนซึ่งเป็นบ้านเกิดเมืองนอนของชาวสเปน ไม่สามารถแบ่งแยกได้

ในกระดาษลงคะแนนเสียงมีเพียงคำถามเดียวให้เลือก คือ คุณต้องการให้แคว้นกาตากุญญาแยกตัวโดยกลายเป็นสาธารณรัฐหรือไม่ และมีให้เลือก ใช่ และ ไม่ใช่ รัฐบาลกาตาลุญญากล่าวว่า ผู้ลงคะแนนสามารถไปใช้สิทธิ์ที่คูหาใดก็ได้ หากมีการปิดคูหาเลือกตั้งที่ผู้ลงคะแนนเสียงมีสิทธิ์

ใช้โรงเรียนกว่า 2,315 แห่งกลายเป็นคูหาลงประชามติ แต่คืนก่อนวันลงประชามติ มีกลุ่มผู้สนับสนุนการแยกตัวเป็นเอกราชของแคว้นกาตากุญญา ได้เข้ายึดโรงเรียนที่เป็นสถานที่ลงประชามติกว่า 160 แห่ง เพื่อป้องกันไม่ให้รัฐบาลกลางสเปนเข้ายึดอุปกรณ์และส่งเจ้าหน้าที่มาขัดขวาง บางพื้นที่นำรถไปขวางบนถนนและทำทุกวิถีทางเพื่อทำให้เจ้าหน้าที่เข้ามายับยั้งได้ยากขึ้น ท่ามกลางเสียงเฮของผู้สนับสนุน

เพราะก่อนหน้านี้ มีการส่งเจ้าหน้าที่ตำรวจหลายพันนาย เข้ามาจัดการการลงประชามติในวันอาทิตย์ และมีอำนาจตัดสินใจในการกระทำการใดๆ ที่สามารถยับยั้งการลงประชามติได้ บางรายงานระบุว่าเจ้าหน้าที่ได้ยึดอุปกรณ์การลงคะแนนเสียง และเข้ายับยั้งสถานที่ลงคะแนนกว่า 1,300 แห่งแล้ว

รัฐบาลกลางสเปนเข้าควบคุมการสื่อสารในภูมิภาค ยังปิดหนังสือพิมพ์ เว็บไซต์ แอพพลิเคชั่น ที่ให้การสนับสนุน อธิบายวิธีการลงคะแนนเสียง ทางตำรวจได้เข้าขัดขวางการทุกวิถีทาง ด้านหน่วยงานป้องกันข้อมูลแห่งชาติ เตือนทุกคนที่อยู่ที่หน่วยลงคะแนน อาจถูกปรับกว่า 300,000 ยูโร ฐานละเมิดกฎหมายปกป้องข้อมูล

“เราไม่ทราบว่าจะเกิดอะไรขึ้นต่อจากนี้ แต่เราต้องมาที่นี่” ประชาชนที่ไปลงคะแนนเสียงกล่าวว่า “ฉันตื่นแต่เช้า เพราะประเทศของฉันต้องการฉัน” ขณะที่ทางฝ่ายรัฐบาลกาตาลุญญากล่าวว่า “วันอาทิตย์นี้จะเป็นวันสำคัญสำหรับประชาธิปไตย”

ประชาชนบางส่วนเข้าไปยังหน่วยลงคะแนนตั้งแต่วันศุกร์ (29 กันยายน 2560) พร้อมอุปกรณ์เครื่องใช้จำเป็น โดยอาศัยตามที่ต่างๆ ในโรงเรียนเป็นที่พักอาศัย เพื่อเฝ้ารอการลงประชามติ ส่วนมากพบเป็นพ่อแม่ผู้ปกครอง และเด็กนักเรียน ที่อยู่ในโรงเรียนหลังเลิกเรียนในวันสุดสัปดาห์

ตั้งแต่วันที่ 20 กันยายน 2560 ที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่รัฐบาลบุกเข้าไปในสำนักงานของรัฐบาลกาตาลุญญา ทำการจับกุมเจ้าหน้าที่อาวุโส 14 คนเป็นการจุดประกายมวลชนชาวกาตาลุญญาออกมาประท้วงเรียกร้องให้ปล่อยตัวเจ้าหน้าที่อาวุโสและหยุดใช้ความรุนแรง และคาดว่าจะทำให้ประชาชนหันมาสนับสนุนการแยกตัวออกจากสเปนเพิ่มขึ้น

การลงประชามติแยกตัวจากสเปนของชาวกาตาลุญญาครั้งนี้ไม่ใช่ครั้งแรก เมื่อปี 2557 เคยมีการลงประชามติแยกตัวจากสเปนมาแล้ว แต่รัฐบาลสเปนได้ออกมาประกาศว่าการลงประชามติเป็นโมฆะ เนื่องจากประชาชนออกมาใช้สิทธิ์ไม่ถึงครึ่ง โดยนายอาร์ตูร์ มาส ประธานาธิบดีกาตาลันกล่าวว่า กว่าร้อยละ 80 สนับสนุนการแยกตัวเป็นเอกราช

อย่างไรก็ตาม ด้านกลุ่มสนับสนุนรัฐบาลสเปนก็ได้ออกมาประท้วงต่อต้านการลงประชามติเมื่อวันเสาร์ โดยมีการชูธงชาติ แสดงข้อความว่า “กาตาลุญญาคือสเปน”  เพื่อแสดงความไม่เห็นด้วยต่อการลงประชามติดังกล่าว

แคว้นกาตาลุญญาตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของสเปน มีภาษาและวัฒนธรรมเป็นของตนเอง จัดเป็นเขตร่ำรวย มีประชาชนกว่า 7.5 ล้านคน แม้จะถูกระบุว่าเป็นชาติปกครองตนเอง แต่ก็ยังไม่ได้ถูกจัดเป็นประเทศ ตามรัฐธรรมนุญของสเปน แคว้นนี่ประกอบไปด้วย 4 จังหวัด ได้แก่ บาร์เซโลนา, ณิโรนา, แยย์ดา และตาร์ราโกนา

นอกจากนี้ยังถือเป็นเมืองสำคัญทางเศรษฐกิจ คิดเป็นร้อยละ 19 ของจีดีพีของสเปน มีการส่งออกกว่าร้อยละ 25.6 และมีการลงทุนจากต่างชาติในแคว้นนี้กว่าร้อยละ 16 ของประเทศทั้งหมด

ที่มา: BBC, theguardian