ไม่ใช่ทุกคนแฮปปี้กับการเลิกใช้หลอดพลาสติก

“หลายคนคิดว่าง่ายนิดเดียว แค่เลิกใช้ แต่ไม่มีคิดว่าสำหรับคนพิการบางคน หลอดพลาสติกเป็นอะไรที่ขาดไม่ได้”​

หนึ่งในมาตรการที่บรรดาธุรกิจใหญ่ระดับโลก รวมถึงหลายเมืองใหญ่ หลายประเทศ งัดมาใช้เพื่อแก้วิกฤตขยะพลาสติก คือเลิกใช้หลอดพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง กลายเป็นกระแสที่ผู้คนทั่วโลกต่างสนับสนุนเพราะเป็นวิธีที่ง่าย ทำได้ทันที ไม่ต้องใช้งบประมาณหรือเทคโนโลยีอะไร จนไม่มีใครหยุดคิดว่ามีคนที่ได้รับผลกระทบจากมาตรการนี้ด้วย

“หลายคนคิดว่าง่ายนิดเดียว แค่เลิกใช้ ถ้าฉันเลิกได้ เธอก็เลิกได้ แต่ไม่มีคิดว่าสำหรับคนพิการบางคน หลอดพลาสติกเป็นอะไรที่ขาดไม่ได้”​ Alice Wong อายุ 44 ปีมีผิดปกติของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ ทำให้ไม่สามารถขยับร่างกายได้ ต้องนั่งรถเข็นและใช้เครื่องช่วยหายใจ มือและแขนของเธอไม่มีแรงพอจะยกแก้วน้ำขึ้นดื่ม หลอดพลาสติกจึงจำเป็นมากสำหรับเธอ

เช่นเดียวกับ Lawrence Carter-Long นักเคลื่อนไหวสิทธิผู้พิการซึ่งตัวเองก็มีภาวะสมองพิการ “คนชอบพูดว่า ถ้าลำบากมากทำไมไม่อยู่บ้าน หรือบอกว่า ถ้าจำเป็นต้องใช้หลอด ทำไมไม่พกหลอดติดตัวไปเองล่ะ พูดน่ะมันง่ายแต่จริง ๆ แล้วไม่ได้ง่ายขนาดนั้น” เพราะคนพิการหลายคนไม่มีคนช่วยหยิบของออกจากกระเป๋า ถ้าพกหลอดไปเอง เวลาหยิบใช้ก็ไม่สะดวก เขายังพูดถึงการใช้หลอดที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมที่คน “ไม่พิการ” มักเอ่ยอ้างว่าหลอดย่อยสลายได้ใช้กับเครื่องดื่มร้อน ๆ ไม่ได้หรืออาจใช้ไม่ได้กับบางคนที่เป็นภูมิแพ้รุนแรง ส่วนหลอดที่เป็นโลหะทั้งแข็งทั้งบิดงอไม่ได้ จึงไม่เหมาะกับคนพิการบางคน

เวลานี้ ทางการหลายเมืองใหญ่ เช่น ซีแอตเทิล ซานฟรานซิสโก นิวยอร์กในสหรัฐ แวนคูเวอร์ของแคนดา สั่งห้ามใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้งแล้ว ขณะที่ไต้หวัน อังกฤษและอีกหลายประเทศในยุโรปกำลังพิจารณาเลิกใช้ทั้งประเทศ

นักรณรงค์เพื่อสิ่งแวดล้อมอ้างว่าไม่ได้เคลื่อนไหวให้ “ห้ามใช้โดยเด็ดขาด” แค่ให้ร้านค้าไม่หยิบยื่นหลอดให้ลูกค้าอัตโนมัติแต่ให้เมื่อลูกค้าขอ “ร้านอาหารที่ให้ความร่วมมือบอกว่าลูกค้า 50-80% เลือกไม่เอาหลอด” Milo Cress ผู้ก่อตั้งโครงการรณรงค์ไม่ใช้หลอดพลาสติด Be Straw Free กล่าว

ความเคลื่อนไหวรณรงค์เลิกใช้หลอดพลาสติกเกิดขึ้นอย่างจริงจังหลังมีการเผยแพร่วิดีโอช่วยชีวิตเต่าทะเลเคราะห์ร้ายที่ถูกหลอดพลาสติกเสียบติดคารูจมูกเมื่อหลายปีก่อน และจากการคาดการณ์ว่าถ้าไม่ลงมือจริงจัง ในอนาคต จำนวนพลาสติกในทะเลอาจมีมากกว่าปลา

แต่ Carter-Long นักเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิผู้พิการ มองว่าคนพิการก็อยากเห็นขยะพลาสติกทั่วโลกลดลงไม่ต่างกับคนที่ร่างกายสมบูรณ์ แต่หลอดพลาสติกมีสัดส่วนน้อยมากเมื่อเทียบกับขยะพลาสติกอย่างอื่น “ภาพสัตว์ที่ถูกหลอดเสียบติดคาจมูกหรือภาพสัตว์ที่ตายเพราะมีหลอดพลาสติกในกระเพาะเป็นภาพที่น่าสะเทือนใจก็จริง แต่ผู้ร้ายตัวจริงในทะเลไม่ใช่หลอดพลาสติก แต่เป็นไมโครพลาสติกจากอุตสาหกรรมพลาสติกและสะสมอยู่ในห่วงโซ่อาหาร”

ที่มา ‘People need them’: the trouble with the movement to ban plastic straws
Banning straws might be a win for environmentalists. But it ignores us disabled people.