“กาสิโนเสรี” ผลที่คุ้มค่า หรือ อนาคตที่ต้องเสี่ยง

กาสิโนเสรีถูกกฎหมาย ที่กำลังผลักดันให้เกิดขึ้นในประเทศไทย เป็นประเด็นสำคัญที่กำลังถกเถียงถึงความคุ้มค่า หรือ ความคุ้มเสี่ยงหากเกิดจริง แม้รัฐบาลพยายามอ้างผลลัพธ์ คือรายได้จำนวนมหาศาลจากนักท่องเที่ยว แต่นักวิชาการด้านปัญหาการพนัน ต่างมองแย้งถึงผลกระทบที่ตามมา อาจไม่คุ้มค่ากับการลงทุน

เวทีประชุมวิชาการศูนย์การศึกษาปัญหาการพนันปี 2565 เรื่อง “ก้าวย่าง บนทางเสี่ยง : การพนันในโลกที่กำลังเปลี่ยนไป” ที่จัดโดยศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน สนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย พบว่านักวิชาการหลายคนต่างหยิบยกเรื่องกาสิโนเสรี มาถกเถียงในหัวข้อ อุตสาหกรรมบ่อนการพนัน หลังวิกฤติโควิด-19 หนึ่งในนั้นคือ ผู้อำนวยการศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ดร.อาร์ม ตั้งนิรันดร ได้ตั้งคำถามถึงผลลัพธ์ของรัฐบาลที่หวังจะพึ่งพานักท่องเที่ยวจีน ว่าจะทำได้จริงหรือ เพราะจากการศึกษานโยบายของรัฐบาลจีน ที่นำโดย สี จิ้น ผิง ในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา พบว่า มีความพยายามเข้มงวดเรื่องการพนันเป็นพิเศษ ไม่ว่าจะเป็น บ่อนการพนันประเทศ การพนันออนไลน์ รวมถึงการพนันนอกประเทศ ที่จีนมีนโนบายสำคัญ เพิ่มบทลงโทษ และ ออกกฎหมายห้ามอย่างชัดเจน ดังนั้นแนวทางที่รัฐบาลไทยมองไว้อาจไม่เป็นไปตามที่คาดไว้

“การพนันข้ามพรมแดนเป็นธีมใหญ่ของรัฐบาลจีนในช่วงที่ผ่านมา มีการแก้ไขกฎหมายอาญาห้ามเล่นการพนันนอกพรมแดน คอบคลุมการพนันในประเทศ และการพนันออนไลน์ด้วย คำถามคือมันส่งผลกระทบอย่างไรบ้างกับอุตสาหกรรมการพนันในภูมิภาค เราพบว่านักพนันชาวจีนลดลงอย่างชัดเจนในหลายๆประเทศ เช่น กัมพูชา ฟิลิปปินส์ และ เมียนมา ดังนั้น ประเทศไทยต้องคิดให้รอบคอบและถี่ถ้วน ในเรื่องนี้ถามว่าเกิดได้หรือไม่ หากดูจากความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจในสภาพเศรษฐกิจและสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสในปัจจุบันยิ่งยากมากที่จะหาเหตุผลมาสนับสนุน ” ผู้อำนวยการศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าว

นอกจากนี้ ดร.อาร์ม ยังยกตัวอย่าง การดำเนินธุรกิจบ่อนกาสิโนเสรี ของมาเก๊า เขตปกครองพิเศษของจีน ที่ถูกมองว่าเป็นโมเดลของธุรกิจการพนันที่ยั่งยืน แต่เมื่อเจอกับสถาการณ์โควิด-19 มาเก๊าที่พึ่งพารายได้จากนักท่องเที่ยวเข้ามากาสิโนเป็นหลักของประเทศ ได้รับผลกระทบจนทำให้จีดีพีต่อหัวลดลงมากกว่าครึ่ง และเชื่อว่าโอกาสจะกลับมาทำรายได้เช่นเดิมหลังสถาการณ์โควิด-19 ทำได้ยาก จึงไม่น่าคุ้มเสี่ยงหากประเทศไทยจะเปิดบ่อนกาสิโนเพื่อหวังรายได้หลังจากนี้

เช่นเดียวกับ ดร.ณัฐกร วิทิตานนท์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ และ รศ.วิทยากร เชียงกูล นักวิชาการอิสระ ต่างไม่เห็นด้วยกับการเกิดบ่อนกาสิโนเสรีในประเทศไทย ประเด็นสำคัญที่นักวิชาการทั้ง 2 หยิบยกขึ้นมา คือ ประเทศไทยมีปัจจัยเสี่ยงสูง ในเรื่องการให้ความรู้ การป้องกัน และการควบคุมการเข้าถึงสื่อพนันในกลุ่มเยาวชนที่ยังมีอยู่น้อย นี่ถือเป็นปัญหาหลัก ที่ยังกระทบและเห็นได้เชิงประจักษ์ จากสถิติล่าสุดโดยเฉพาะกลุ่มเด็ก และ กลุ่มเยาวชน ที่พบว่ามีอัตราการติดพนัน และได้รับความเสียหายจากการเล่นพนันสูงขึ้นในทุกปี อีกทั้งเมื่อมองตัวอย่างของบ่อนกาสิโนประเทศเพื่อนบ้าน พบว่ามีหลายแห่ง ไม่สามารถควบคุมเยาวชน หรือ คนในประเทศไม่ให้เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการพนันจนมัวเมาได้อย่างที่ควรจะเป็น

“ประเทศไทยมีปัจจัยเสี่ยงสูง ทั้งเรื่องของการให้ความรู้และการป้องกัน และการควบคุมการเข้าถึงสื่อพนันในของกลุ่มเยาวชนที่ยังมีอยู่น้อย รวมถึงการให้ความรู้ในเชิงจิตวิทยาโดยต้องพัฒนาจิตวิทยาทางบวกเพื่อให้แก้ปัญหาเป็น มีเหตุมีผล สิ่งที่น่าห่วง ก็คือ ไทยไม่มีหน่วยงาน หรือแพทย์ให้คำปรึกษาหรือให้ความช่วยเหลือ” รศ.วิทยากร เชียงกูล นักวิชาการอิสระ กล่าว

“แนวโน้มในอนาคตการเปิดบ่อนการพนันถูกกฎหมายจะลดลง หากมองเฉพาะใน 10 ประเทศอาเซียนที่มีมากถึง 400 แห่งจะลดลง เพราะถูกบีบจากนโยบายรัฐจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ที่จะส่งผลกระทบกับการเปิดปิด รวมถึงการแข่งขันสูง ตรงกันข้ามกับรายได้ที่จะตกต่ำลงมาก ขณะที่กลุ่มทุนเองก็หันไปเน้นทำบ่อนออนไลน์มากขึ้น” ดร.ณัฐกร วิทิตานนท์ อาจารย์ประจำ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ กล่าว

ผลสำรวจทัศนคติคนไทยที่มีต่อการพนัน ปี พ.ศ. 2564 โดยศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน พบว่า ตัวอย่างของผลสำรวจมากกว่าครึ่ง ร้อยละ 54.1 ไม่เห็นด้วยที่จะเปิดบ่อนกาสิโนเสรีในประเทศ ส่วนคำถามที่ว่าหากเปลี่ยนการพนันที่เคยผิดกฎหมายให้ถูกต้องตามกฎหมาย จะมีผลทำให้คนเล่นพนันเพิ่มมาขึ้นหรือไม่ พบว่าคนส่วนใหญ่ ร้อยละ 65.5 เห็นว่าการทำเช่นนี้จะทำให้คนติดพนันเพิ่มขึ้น ซึ่งรศ.ดร.นวลน้อย ตรีรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน ได้ตั้งคำถามไปยังรัฐบาลว่า หากต้องการให้มีบ่อนกาสิโนเสรีเกิดขึ้นนั้น จะมีมาตรการดูแลอย่างไร เพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบ หรือเป็นช่องว่างการทุจริตคอรัปชั่น

“ถ้าเราอยากมี เอ็นเตอร์เทนเม้นท์ คอมเพล็กซ์ เพื่อแก้ปัญหาเศรษฐกิจ ต้องถามว่าเมื่อถูกกฎหมายจะแก้ปัญหาอื่นอย่างไรในสังคม อีกทั้ง กฎหมาย พ.ร.บ.พนันของบ้านเราเก่ามาก ตั้งแต่ พ.ศ. 2478 ทั้งที่ สังคมในเปลี่ยนไปเยอะ คณะกรรมการกำกับต้องเป็นหัวใจ ไม่เช่นนั้นก็จะเป็นปัญหา” ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน กล่าว

สำหรับแนวคิดกาสิโนเสรีถูกกฎหมายในประเทศไทย ถูกเสนอมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 เรื่อยมา แต่ทุกครั้งที่มีการหยิบยกประเด็นนี้ขึ้นมาพูดคุ มักจะมีเหตุให้ถูกตีตกไปทุกครั้ง จนกระทั่งล่าสุด สภาผู้แทนราษฎร มีมติเสียงข้างมาก 310 เสียง ไฟเขียวเดินหน้าเรื่องนี้เต็มที่ ตั้งกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาการเปิดสถานบันเทิงแบบครบวงจร (Entertainment Complex) โดยหวังหาแหล่งรายได้ใหม่จากนักท่องเที่ยวต่างชาติเข้าประเทศ