โสดต้องช็อป 11.11 วันคนโสดจีน Alibaba ทำยอดขาย 8.4 แสนล้านบาท

วันที่ 11 เดือน 11 ถือเป็นวันคนโสด (Singles’ Day) ของจีน Alibaba เจ้าของบริษัทอีคอมเมิร์ซยักษ์ใหญ่ของโลก ทำลายสถิติด้วยการขายสินค้าในหนึ่งวัน มูลค่าสูงที่สุดเป็นประวัติการณ์ 168,000 ล้านหยวน หรือ 25,000 ล้านเหรียญสหรัฐฯ เทียบเท่ากับเงินไทยประมาณ 840,000 ล้านบาท นับเป็นมูลค่ามากกว่า GDP ทั้งปีของบางประเทศเสียอีก เช่น ไอซ์แลนด์ และแคเมอรูน อีกทั้งยังเป็นเทศกาลขายสินค้าที่มียอดขายสูงที่สุดในโลกเท่าที่เคยมีมา

จุดเริ่มต้นของวันคนโสดเกิดขึ้นในปี 1993 เมื่อนักศึกษาในมหาวิทยาลัยนานกิง ถือเอาวันที่ 11 เดือน 11 เป็นสัญลักษณ์จัดกิจกรรมเฉลิมฉลองความโสด ซึ่งถือเป็นวันที่มีความหมายตรงข้ามกับวันแห่งความรัก หรือวันวาเลนไทน์ จากลักษณะของตัวเลข 11.11 ที่ดูเหมือนท่อนไม้เรียงติดกัน

แต่วันคนโสดที่คนทั่วไปรู้จักในฐานะเทศกาลซื้อสินค้าออนไลน์ครั้งยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก เริ่มต้นขึ้นในปี 2009 เมื่อ Alibaba จัดกิจกรรมส่งเสริมการขายเพื่อให้คนรู้จักการซื้อสินค้าออนไลน์มากขึ้น ผ่านช่องทางร้านค้าออนไลน์ Tmall ที่เป็นแพลตฟอร์มหลัก ก่อนที่จะกระจายไปยังช่องทางออนไลน์อื่นๆ ของ Alibaba อีกในภายหลัง โดยเริ่มต้นจัดโปรโมชั่นลดราคาสินค้าอย่างถล่มทลายตั้งแต่เที่ยงคืนเมื่อเข้าสู่วันที่ 11 พ.ย. กินเวลา 24 ชั่วโมง ในปีแรกมีร้านค้าที่เข้าร่วมเทศกาลเพียง 27 ราย และมีสินค้าเพียงไม่กี่รายการเท่านั้น ก่อนที่จำนวนร้านค้าและยอดขายจะเติบโตแบบก้าวกระโดดในปีถัดๆ มา
ในปี 2017 ซึ่งเป็นปีล่าสุดของเทศกาลช็อปออนไลน์ 11.11 Alibaba สามารถสร้างยอดขายได้สูงถึง 168,000 ล้านหยวน เพิ่มขึ้น 39% จากปีก่อนที่ขายได้ 120,700 ล้านหยวน และมีมูลค่าสูงเป็น 2 เท่า ของเทศกาลขายสินค้าที่ใหญ่ที่สุดของสหรัฐฯ ทั้ง Black Friday และ Cyber Monday รวมกันในปีที่ผ่านมา

11.11 ปีนี้ มีร้านค้ารวมถึงแบรนด์สินค้าต่างๆ เข้าร่วมเทศกาลถึง 140,000 ร้าน มีสินค้าประเภทต่างๆ วางจำหน่ายมากกว่า 15 ล้านรายการ ตลอดทั้งวันมีคำสั่งซื้อสินค้าทั้งหมด 1,480 ล้านรายการ โดยในช่วงที่มีการสั่งซื้อสินค้ามากที่สุด มีคำสั่งซื้อสูงถึง 325,000 รายการต่อวินาที
ด้วยมูลค่าและยอดขายที่มหาศาลในแต่ละปี ทำให้บริษัทห้างร้านต่างๆ จากทั่วโลก พยายามที่จะเข้าถึงตลาดจีนและเข้ามามีส่วนร่วมในเทศกาลนี้ จำนวนร้านค้าและแบรนด์ที่มาจากต่างประเทศในปีนี้มีกว่า 60,000 ราย โดยร้านค้าต่างชาติที่ชาวจีนซื้อของมากที่สุด ได้แก่ ญี่ปุ่น สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย เยอรมนี และเกาหลีใต้ ซึ่งมีถึง 167 ร้านค้าที่ทำยอดขายได้เกิน 100 ล้านหยวน (500 ล้านบาท) และมีถึง 6 ร้าน ที่มียอดขายเกิน 1,000 ล้านหยวน (5,000 ล้านบาท) โดยแบรนด์สินค้าที่ขายดีที่สุด คือ ไนกี้ เสียวมี่ และยูนิโคล่

เทศกาลช็อปออนไลน์ 11.11 ไม่เพียงแต่เป็นเทศกาลขายของออนไลน์ครั้งใหญ่เท่านั้น แต่ยังเป็นการแสดงศักยภาพและความเป็นผู้นำโลกในอุตสาหกรรมอีคอมเมิร์ซของ Alibaba ด้วย โดย Alibaba ได้พิสูจน์ให้เห็นว่าสามารถบริหารจัดการธุรกิจจากต้นน้ำถึงปลายน้ำได้ผ่านบริษัทในเครือของตนเอง ตั้งแต่การสั่งซื้อสินค้า การจ่ายเงิน และการส่งสินค้า

ในปีนี้ รายการซื้อขายกว่า 90% ทำผ่านโทรศัพท์มือถือ และจำนวนมากจ่ายเงินผ่าน Alipay ระบบจ่ายเงินออนไลน์ของ Alibaba เมื่อคำสั่งซื้อเสร็จสิ้น สินค้าส่วนใหญ่จะถูกขนส่งผ่าน Cainiao เครือข่ายขนส่งสินค้าขนาดใหญ่ในจีนของ Alibaba ที่ต้องส่งสินค้าถึง 812 ล้านรายการในปีนี้ โดย Alibaba ระบุว่า สินค้าชิ้นแรกได้ส่งถึงมือลูกค้าในเวลา 00.12 น. ของเช้าวันที่ 11 หรือใช้เวลาเพียง 12 นาที 18 วินาที หลังเวลาเที่ยงคืนเมื่อเริ่มรายการเท่านั้น

กระแสและความตื่นตัวของผู้บริโภคชาวจีนในเทศกาลนี้ไม่ได้มีเฉพาะแค่ในโลกออนไลน์เท่านั้น ในโลกออฟไลน์ Alibaba พยายามทำให้เทศกาลนี้เป็นสิ่งที่จับต้องได้ ด้วยการจัดกิจกรรมกระตุ้นยอดขาย ลงทุน และโฆษณามหาศาล โดยเฉพาะการจัดงานกาล่าช่วงค่ำ ที่มีการถ่ายทอดสดไปทั่วประเทศ เพื่อนับถอยหลังสู่เทศกาลการขายสินค้า มีการเชิญคนดัง ดารา และศิลปินระดับโลก มาร่วมงานเป็นประจำทุกปี โดยปีนี้มีดาราดังอย่างนิโคล คิดแมน และ ฟ่าน ปิงปิง นักร้องดังอย่าง ฟาร์เรล วิลเลียมส์ และเจสซี่ เจ รวมถึงนักกีฬาชื่อดังอย่างมาเรีย ซาราโปวา และหลุยส์ ฟิโก้ พร้อมทั้งมีกิจกรรมผ่านทางหน้าจอ ให้คนดูทางบ้านร่วมเล่นเกมรับโปรโมชั่นผ่านมือถือ

ขณะเดียวกันปีนี้ยังมีการเปิดตัวภาพยนตร์สั้น “Gong Shou Dao” เกี่ยวกับศิลปะการป้องกันตัวของจีน ที่มีแจ็ค หม่า ผู้ก่อตั้งและประธาน Alibaba แสดงเป็นพระเอก ต่อสู้กับดาราดังทั้ง เจ็ทลี, ดอนนี่ เยน, จา พนม และโจว ซื่อหมิง นักมวยชื่อดังชาวจีน ให้สามารถรับชมได้ในเว็บไซต์ YOUKU (รับชมได้ที่ https://alizi.la/jackmaGST)

นอกจากนี้ Alibaba ยังได้ลงทุนในซุปเปอร์มาเก็ตและร้านสะดวกซื้อทั่วประเทศจีนกว่า 600,000 แห่ง ในการติดตั้งระบบและเทคโนโลยีเพื่อจัดการคลังสินค้า และเป็นจุดกระจายสินค้าจากการสั่งซื้อออนไลน์ ให้ลูกค้าสามารถรับสินค้าในร้านที่กำหนดได้ โดย Alibaba ยังได้เปลี่ยนโฉมร้านค้า 100,000 แห่ง ให้กลายเป็นสมาร์ทสโตร์ ที่มีเทคโนโลยี AR จดจำใบหน้าและแสกนใบหน้า เพื่อช่วยในการลองสินค้า เลือกเสื้อผ้า หรือจำลองการแต่งหน้าให้ลูกค้า เพื่อสร้างประสบการณ์เสมือนจริงก่อนตัดสินใจซื้อ

ในปัจจุบัน ไม่เฉพาะแค่ประเทศจีนเท่านั้นที่ 11.11 เป็นเทศกาลซื้อสินค้าออนไลน์แห่งชาติ แต่หลายประเทศในโลก โดยเฉพาะประเทศใกล้เคียงในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ก็ได้เริ่มจัดเทศกาลนี้เช่นกัน

Lazada บริษัทอีคอมเมิร์ซเจ้าใหญ่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่มี Alibaba ถือหุ้นอยู่ 83% เป็นผู้นำตลาดในอินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย สิงคโปร์ เวียดนาม และไทย ได้ลงทุนอย่างหนักเพื่อสร้างการตลาดในวันที่ 11.11 ปีนี้เช่นกัน

ในประเทศไทย ถือเป็นครั้งแรกที่ Lazada ถ่ายทอดสดการนับถอยหลังและจัดกิจกรรมส่งเสริมการขาย เพื่อเข้าสู่เทศกาล 11.11 โดยออกอากาศทางช่อง 3 ตั้งแต่เวลา 23.00 น. ของคืนวันที่ 10 พ.ย. ซึ่งใช้เวลาเกือบ 1.30 ชั่วโมง โดยรายการนี้เปิดโอกาสให้ผู้ชมสามารถร่วมสนุกผ่านกิจกรรมอินเตอร์แอคทีฟที่ Lazada ระบุว่าทำให้มีผู้ใช้แอพใหม่เพิ่มขึ้นถึง 150,000 ราย

ยอดขายวันที่ 11.11 ของ Lazada ในกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อยู่ที่ 123 ล้านเหรียญสหรัฐฯ (ประมาณ 4,067 ล้านบาท) เพิ่มขึ้นถึง 171% จากปีก่อนหน้า มีการสั่งซื้อสินค้ามากกว่า 6.5 ล้านรายการ โดยในจำนวนนี้ 70% เป็นการสั่งซื้อผ่านโทรศัพท์มือถือ ซึ่งสินค้าที่ได้รับความนิยมในครั้งนี้ มีทั้งโทรศัพท์มือถือเสียวมี่ เครื่องสำอางจากลอรีอัล ผ้าอ้อมเด็กฮักกีส์ และนมผงดูเม็กซ์

ธุรกิจอีคอมเมิร์ซของโลกกำลังเติบโตอย่างก้าวกระโดด โดยมีจีนเป็นผู้นำโลก ปัจจุบันตลาดค้าปลีกของจีน ที่มูลค่ากว่า 5 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ กำลังถูกธุรกิจอีคอมเมิร์ซแย่งชิงส่วนแบ่งจากธุรกิจ Forbes คาดว่าในปี 2020 จีนจะมีสัดส่วนในธุรกิจอีคอมเมิร์ซของโลกถึง 60% นั่นหมายความว่าอะไรที่เป็นกระแสเกิดขึ้นในจีน จะกลายเป็นกระแสของทั้งโลกในท้ายที่สุด

แจ็ค หม่า ผู้ก่อตั้งและประธาน Alibaba เคยพูดถึงวันคนโสด 11.11 ว่า

“Alibaba จะทำให้วันนี้กลายเป็นวันสำคัญของโลก เพื่อผู้บริโภคทุกคน”

Alibaba และ วันคนโสด 11.11 จึงเป็นตัวอย่างที่ดีของปรากฎการณ์นี้

บทความโดย Jiratti Kuntipalo