หนังต่างประเทศชิงออสการ์ 5 เรื่องสุดท้าย

หนังต่างประเทศชิงที่ชิงออสการ์ 5 เรื่องสุดท้ายในปีนี้เข้มข้นไปด้วยหนังที่แข็งแรงในตัว หนึ่งในนั้นมีหนังเอเชียเรื่อง The Insult จาก เลบานอน 

ด้วยลีลาของหนังและเนื้อหาจากที่เป็นเรื่องของคนธรรมดา เนื้อหาของคนหน่วยเล็กๆ ของสังคมมากขึ้น ไม่อิงการเมืองหนักๆ เหมือนกับปีที่ผ่านๆ มา จึงทำให้สาขาหนังต่างประเทศน่าสนใจมาก

เริ่มต้นด้วย The Fantastic Woman กำกับโดย Sebastián Lelio จาก ชิลี หนังเรื่องนี้ได้รับความฮือฮาในเทศกาลหนังเบอร์ลิน โดยได้รับรางวัลหมีเงินมาแล้ว นางเอกเป็นสาวประเภทสองที่อยู่กินกับชายวัยพ่อ หนังเปิดตัวด้วยการเสียชีวิตของคนรักของเธอที่หัวใจวายตาย การสืบสวนจึงหนักไปทางกล่าวโทษเธอ ที่ถูกสงสัยว่าเป็นส่วนหนึ่งของการเสียชีวิตของคู่รักหรือไม่ คนดูรู้ความจริงแล้วว่าเธอบริสุทธิ์หรือไม่ แต่ภรรยาและครอบครัวของเขาที่หย่ากัน ต่างก็รังเกียจเหยียดหยามและกีดกันเธอไม่ให้มาร่วมงานศพ

การเขียนเรื่องของสาวประเภทสองอาจจะเดาเรื่องได้ง่าย แต่ว่าหนังเรื่องนี้พาเราไปในห้วงลึกของเธอจนให้คนดูสังเกตชีวิตของเธออย่างน่าติดตาม

Loveless กำกับโดย Alexander Rodnyansky จากร้สเซีย เป็นเรื่องของสามีภรรยาที่หมดรักให้กันแล้ว ทั้งสองทะเลาะกันจนลูกทนไม่ไหว

อยู่มาวันหนึ่ง ลูกชายหายออกจากที่พักท่ามกลางหิมะที่ตกหนักในฤดูหนาว การค้นหาติดตามก็ยากลำบาก

คนดูสะเทือนใจกับการสังเกตการณ์ชีวิตของพวกเขา ฝ่ายสามีมีภรรยาใหม่ และเราก็เห็นความโหดร้ายของการนอกใจ ไม่มีฝ่ายไหนชนะเลย มิหนำซ้ำลูกชายที่หาไม่เจอ อาจจะเสียชีวิตไปแล้ว

ตอนจบของหนังที่ขมวดปมได้เจ็บปวดสุดๆ นำเสนอออกมาเป็นภาพเคลื่อนไหวของแม่ และเธอรู้แล้วว่าลูกชายของเขาอยู่ที่ไหน หนังเรื่องนี้ได้รางวัลจากคานส์ในสาขา Jury’s prize ปี 2017

หนังของเขาเรื่อง Leviathan เคยเข้ารอบ 5 เรื่องสุดท้ายหนังต่างประเทศชิงออสการ์มาแล้วในปี 2015

On body and soul กำกับโดย Ildikó Enyedi จากฮังการี หนังเรื่องนี้มีรางวัลหมีทองคำการันตีแล้ว เรื่องราวเกิดขึ้นในโรงฆ่าสัตว์ ความสัมพันธ์ระหว่างชายสูงวัยที่ต้องตาต้องใจกับสัตวแพทย์สาวคนใหม่ที่มาตรวจสอบเนื้อสัตว์ที่ชำแหละในโรงงาน

ทั้งคู่เริ่มความสัมพันธ์ที่ค่อยๆ จีบกันในโรงอาหาร หลังเลิกงาน รอรถไฟ ลีลาของหนังที่เรียบง่ายแต่เน้นไปที่ความรู้สึกของตัวละครแบบนี้ เราเห็นในหนังยุโรปเสมอ ท่ามกลางความหดหู่ของชนชั้นกลางที่หัวใจล่มสลาย

The Square กำกับโดย Ruben Östlund จากสวีเดน เป็นหนังรางวัลปาล์มทองคำ สาขาหนังยอดเยี่ยมจากคานส์ปี 2017 ก็มาประชันกับทั้งสามเรื่องที่มีรางวัลใหญ่มาเช่นกัน

หนังเรื่องนี้เสียดสีชนชั้นกลางยุโรปได้เจ็บปวด กับการพูดถึงศิลปะร่วมสมัย แนวความคิดของหนังจึงเป็นเรื่องของคนเฉพาะกลุ่ม

มันเข้ากันดีกับรางวัลหนังยอดเยี่ยม เพราะเราต่างก็มาวิเคราะห์ พูดถึงศิลปะหนังอย่างแพร่หลาย และบ่อยครั้งก็เอาเป็นเอาตายกับการถกเถียงที่หาจุดจบไม่ได้

The Insult กำกับโดย Ziad Doueiri จากเลบานอน

ชาวปาเลสไตน์ที่ลี้ภัยในเลบานอน กำลังต้องขึ้นศาลในข้อหาทะเลาะเบาะแว้งจนฆ่ากันตาย ลำพังปูมหลังอันน่าเจ็บปวดที่ลี้ภัยทางการเมืองก็ทำให้ชีวิตเขาแย่แล้ว

ยังมีการยั่วยุทางอารมณ์ หนังมีประเด็นของการประกาศให้ปาเลสไตน์เป็นประเทศ จึงผนวกกับที่ประธานาธิบดีทรัมป์ที่ย้ายสถานทูตสหรัฐอเมริกามาอยู่ที่เยรูซาเล็ม

หนังเรื่องนี้ได้รับอานิสงส์จากการเมืองแท้ๆ แต่เรื่องราวแบบนี้แหละที่ทำให้หนังมันร้อนแรงจนเข้าออสการ์ห้าเรื่องสุดท้ายมาได้

.

เมื่อมาวิเคราะห์ดูแล้ว ความสูสีของฝีมือแต่ละท่านไม่แพ้กัน เรื่องที่ดูอ่อนแรงที่สุดเห็นจะเป็น The Insult เพราะเนื้อหาทางการเมืองที่ทำให้มันเข้ารอบ

หนังเรื่อง The Fantastic Woman มีเนื้อหาเรื่องเกย์ ฮอลลีวู้ดไม่อินเท่าไรนัก แต่การเล่าเรื่องของหนังเรื่องนี้ยอดเยี่ยมมากๆ

On body and soul ก็อาจไม่ถูกจริตออสการ์เช่นกัน เพราะเป็นหนังที่เน้นอารมณ์ความรู้สึกของตัวละคร ที่มีเส้นเรื่องเล็กน้อย

The Square กับ Loveless ต่างหากที่จะชิงตัดเชือกกันอย่างสมศักดิ์ศรี

Ruben Östlund เสียใจมากเมื่อหนังเรื่อง Force Majuere ของเขาหลุดโผเข้าชิงกับ Leviathan ของ Alexander Rodnyansky เมื่อปี 2015

เมื่อทั้งคู่ได้มาประจันหน้ากันแบบนี้ ผมอาจต้องฟันธงเชียร์ Loveless เพราะเหตุที่ Loveless มีลีลาการเขียนบท การเล่าเรื่องและเนื้อหาที่เป็นสากลกว่าThe Square มาก

รวมถึงการขมวดปมอย่างมีชั้นเชิงอย่างเฉียบขาด ผมจึงใบ้หวยหนังต่างประเทศชิงออสการ์ ไว้เช่นนี้ครับ

.

บทความโดย เกรียงศักดิ์ ศิลากอง