เปิดประวัติ “ปู่คออี้” ผู้อาวุโสนักต่อสู้แห่งป่าแก่งกระจาน

ย้อนเรื่องราวการต่อสู้ของ “ปู่คออี้” ผู้อาวุโสชาวไทยพื้นเมืองดั้งเดิมเชื้อสายกระเหรี่ยง (ปกาเกอะญอ) ผู้ฟ้องคดีกับกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช กรณีเผาทำลายทรัพย์สินยุ้งฉาง จากปฏิบัติการยุทธการตะนาวศรี ในพื้นที่ป่าแก่งกระจาน ปี 2554 ที่เสียชีวิตแล้วอย่างสงบ ด้วยวัย 107 ปี

วันที่ 5 ต.ค. เวลา 04.14 น. นายโคอิ มีมิ หรือ “ปู่คออี้” อายุ 107 ปี ผู้อาวุโสชาวไทยพื้นเมืองดั้งเดิมเชื้อสายกระเหรี่ยง (ปกาเกอะญอ) ที่ชาวกะเหรี่ยงแห่งกระจานให้ความเคารพนับถือ เสียชีวิตแล้วอย่างสงบที่โรงพยาบาลพระจอมเกล้า จังหวัดเพชรบุรี เมื่อวันที่ 5 ตุลาคม 2561 เวลา 04.14 น.

ปู่คออี้ เกิดเมื่อ พ.ศ.2454 ตามบัตรประชาชน บริเวณต้นน้ำลำภาชี บริเวณรอยต่อจังหวัดเพชรบุรีและราชบุรี

ครอบครัวของปู่คออี้ ชาวบ้านบางกลอย หรือ “ใจแผ่นดิน” ในป่าแก่งกระจาน ชายแดนไทย-เมียนมา อยู่กว่าระดับน้ำทะเลกว่า 900 เมตร ปลูกบ้านด้วยไม้ไผ่ มุงหลังคาใบค้อ ทำไร่หมุนเวียน ปลูกข้าว พริก เผือก มัน ผัก มีสวนทุเรียนในป่า จับปลา ใช้ชีวิตแบบกลมกลืนกับป่า-ธรรมชาติ ติดต่อกับภายนอกน้อยมาก

พ.ศ. 2524 ประกาศเขตอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน มีผลบังคับใช้

พ.ศ.2539 กรมอุทยานฯ อพยพชาวบ้านบางกลอย ลงมาอยู่ในแปลงจัดสรร ที่บ้านโป่งลึก (เรียกว่า โป่งลึก-บางกลอยล่าง) จำนวน 57 ครอบครัว 391 คน แต่ชาวบ้านอยู่ไม่ได้ เพราะไม่มีที่ทำกิจเพียงพอ ที่ทำกินใหม่เป็นดินหินแข็ง เพาะปลูกแทบไม่ได้ ทำให้ชาวบ้านส่วนหนึ่งย้ายกลับไปยังหมู่บ้านเก่า

6 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 กรมอุทยานฯ เปิดยุทธการตะนาวศรี (การปฏิบัติการตามโครงการขยายผลการอพยพผลักดัน หรือจับกุมชนกลุ่มน้อยที่บุกรุกพื้นที่อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานตามแนวชายแดนไทย-สหภาพเมียนมาร์) เข้าย้ายชาวบ้านลงมาอีกรอบ และเผาทำลายบ้าน หรือที่ทางการเรียกว่าเพิงพัก ยุ้งข้าว ชาวบ้านที่ย้ายลงมารวมทั้งปู่คออี้ อยู่ไม่ได้ เพราะไม่มีที่ทำกิน สูญเสียวิถีชีวิตของชาวกะเหรี่ยงดั้งเดิม จึงรวมตัวกันฟ้องศาลปกครอง

เดือนเมษายน พ.ศ. 2557 บิลลี่ อบต.หนุ่ม หลานชายปู่คออี้ ซึ่งเป็นคนหลักของการแก้ไขปัญหาของชาวบ้านบางกลอยหายตัวไป ชาวบ้านเชื่อว่า “บิลลี่ ถูกอุ้ม”

7 กันยายน พ.ศ. 2559 ศาลปกครองกลาง พิพากษาให้เจ้าหน้าที่กรมอุทยานฯ ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้ชาวบ้านบางกลอยคนละ 10,000 บาท ภายใน 30 วัน ส่วนการรื้อถอนด้วยการเผาทำลายเพิงพัก และยุ้งฉาง ศาลตัดสินว่า เป็นการใช้อำนาจโดยชอบของพนักงานเจ้าหน้าที่ ตามมาตรา 22 แห่ง พ.ร.บ.อุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2504

13 มีนาคม 2561 ศาลปกครองสูงสุดพิพากษาให้กรมอุทยานฯ ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนเผาบ้านชาวกะเหรี่ยง คนละ 10,000 บาท แต่ปู่คออี้ และชาวบ้าน ไม่มีเอกสารยืนยันครอบครองที่ดิน ก่อนประกาศเขตอุทยานแห่งชาติ ทำให้ไม่มีสิทธิในพื้นที่

12 มิถุนายน พ.ศ. 2561 ศาลปกครองสูงสุด พิพากษาแก้คำพิพากษาศาลปกครองชั้นต้นให้กรมอุทยานฯ ชดใช้ให้กับปู่คออี้ และชาวบ้านรวม 6 คน เป็นเงิน 51,407 – 45,302 บาท

31 กรากฎาคม พ.ศ. 2561 ปู่คออี้ ได้ถ่ายรูปทำบัตรประชาชนเป็นครั้งแรก โดยมีนายทะเบียนอำเภอแก่งกระจานและคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติช่วยอำนวยความสะดวก

ปรารถนาหนึ่งเดียวของ ปู่คออี้ ตามที่เคยให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชนมาโดยตลอด คือ  “ฉันอยากกลับไปตายที่ถิ่นเกิด” จวบจนลมหายใจสุดท้าย ปู่คออี้ ก็ยังไม่ได้ในสิ่งที่ปรารถนามาทั้งชีวิต

ขอบคุณข้อมูลบางส่วนจาก FB : Pai Deetes

ภาพปู่คออี้โดย ยศธร ไตรยศ

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• ‘ปู่คออี้’ ได้สัญชาติไทยทำบัตรประชาชนในวัย 107 ปี
• ‘ปู่คออี้’ ไม่มีสิทธิในที่ดินพิพาทแก่งกระจาน
• ศาลฯ สั่งกรมอุทยานฯ ชดใช้ ‘เผาบ้านกะเหรี่ยงแก่งกระจาน’

https://workpointnews.com/2018/06/12/%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B5%E0%B9%89%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2-%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%B4/

(ชมหนังสั้นฝีมือ “บิลลี่” หลานชายปู่คออี้)