เล่าหลังอ่าน: มองอย่าให้เห็น (Bird Box)

มองอย่าให้เห็น (Bird Box)

• Josh Malerman : เขียน
• อมรรัตน์ อาศิรวาท : แปล
• น้ำพุสำนักพิมพ์ กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561

‘ในโลกที่ความตายอยู่ใกล้แค่นอกเปลือกตา’

เมื่อเห็นคำโปรยบนหน้าปกหนังสือก็คิดเหมาเอาว่า น่าจะเป็นแนวระทึกขวัญ สยองขวัญ หรือฆาตกรรมลึกลับ อย่างที่ชอบอ่านเป็นพิเศษ (อ่านจบแล้วนั่นเอง ถึงรู้ว่าไม่ใช่ ไม่ใช่อย่างที่คิดเสียทีเดียว)

ประโยคสั้นๆ นั้น กระตุ้นความอยากรู้กระตุกความอยากเห็น และดึงความสนใจได้เป็นอย่างดี ยิ่งได้อ่านคำบอกเล่าจากปกหลังซ้ำอีกก็ยิ่งอยากอ่าน ปกหลังนั้นบอกว่า…

ชายหนุ่มพุ่งเข้าไปกระชากริมฝีปากเพื่อนตัวเองจนหลุดคามือ

หญิงสาวลงมือฝังลูกน้อยทั้งเป็น ก่อนเชือดคอตัวเอง

ชายอีกคนเอาขวานไล่จามศีรษะคนที่ถ่ายวิดีโอเขาอย่างบ้าคลั่ง

สามเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นพร้อมๆ กันที่ประเทศรัสเซีย ทั้งสามคนนั้น ‘เห็น’ อะไรบางอย่างที่ทำให้จิตวิปลาสจนทำสิ่งที่อำมหิตผิดมนุษย์ ผู้คนพากันหวาดผวาทั้งประเทศ และเมื่อไม่รู้ว่า ‘มัน’ คืออะไร พวกเขาจึงต้องขังตัวเองอยู่ในบ้าน ปิดประตู ปิดหน้าต่าง แล้วสุดท้ายก็ปิดตาตัวเอง!

มาลอรี นั่งดูข่าวเหตุการณ์ประหลาดที่เกิดขึ้นในรัสเซียแบบไม่ได้คิดอะไรมาก เพราะมันดูเหมือนมันเป็นเรื่องไกลตัว เธอมีปัญหาส่วนตัวให้ต้องกลัดกลุ้มเป็นกังวลมากพออยู่แล้วจนไม่มีเวลาไปสนใจเรื่องอื่นอีก แต่แล้วจู่ๆ วันหนึ่งพี่สาวของเธอก็เห็นอะไรบางอย่างนอกหน้าต่างบ้าน ทำให้เกิดอาการคลุ้มคลั่งจนนำไปสู่จุดจบที่น่าสยดสยอง

นั่นเองทำให้มาลอรีรู้ว่า เรื่องที่เคยคิดว่าไกลตัว สิ่งที่คิดว่าไม่เกี่ยวข้องกับตัวเองนั้น มันไม่ได้เป็นอย่างที่คิด

อันตรายถึงชีวิตที่เธอเองก็ไม่รู้ว่าคืออะไรได้เดินทางมาถึงหน้าประตู และดูเหมือนมันจะอยู่แวดล้อมตัวทุกคน ใกล้กว่าที่คิด เป็นความตายที่พร้อมจะเดินเข้ามาเคาะประตูบ้านได้ทุกเวลา แค่เปิดตามองเห็นมันเท่านั้น

ไม่มีสถานที่ไหนปลอดภัยอีกต่อไป ไม่-แม้กระทั่งบ้านของตัวเอง!

ในที่สุด มาลอรีจึงตัดสินใจหนีออกไปจากบ้าน เพื่อเสาะหาสถานที่พักพิงอันปลอดภัยแห่งใหม่ ไม่เพียงเพื่อตัวเอง แต่เพื่อลูกที่กำลังจะเกิดของเธอด้วย แต่การหนีนั้นก็ไม่ได้ง่ายดาย เพราะเธอต้องไปในสภาพที่มีผ้าผูกปิดตาตัวเอง โลกกลายเป็นสถานที่ที่ไม่คุ้นเคย อันตรายที่ไม่มีใครบอกได้ว่าเป็นอะไร เพิ่มความเลวร้ายกดดันให้สถานการณ์เอาชีวิตรอดของหญิงสาว

ความสนใจใคร่รู้เรื่องราวจากคำโปรยบนปก ทำให้เราอดทนกับความอึดอัดบีบคั้น อันเป็นความรู้สึกที่ได้รับนับตั้งแต่บรรทัดแรกจนเกือบตลอดทั้งเรื่อง เหตุการณ์ผ่านความคิดคำนึงของตัวละครหลักอย่างมาลอรี เล่าสลับไปมาระหว่างปัจจุบันและอดีตก่อนหน้า เหตุการณ์ที่ผ่านมา และผู้รอดชีวิตที่เคยพึ่งพาอาศัยและช่วยเหลือเธอมาตั้งแต่ตั้งท้องจนกระทั่งคลอดลูก

ถึงจะไม่ชอบถึงขั้นอึดอัดขัดใจกับการ ‘ไม่ได้รู้ได้เห็นอะไร’ ชัดเจนนัก แต่ก็ต้องชื่นชมในตัวละครหลักของเรื่องอย่างมาลอรี ชื่นชมในฐานะแม่ของเด็กเล็กๆ สองคนที่ต้องดิ้นรนเอาชีวิตรอด  ท่ามกลางโลกที่โหดร้าย โลกที่เธอไม่สามารถพึ่งพาใครได้ ไม่อาจจะพึ่งพาแม้กระทั่งสายตาของตัวเอง ทุกอย่างดูจะอันตรายและยากเย็นไปเสียหมด  ความรู้สึกแบบ ‘ตัวคนเดียวในโลก’ ทวีความบีบคั้นรุนแรงมากยิ่งขึ้น ต่อให้แข็งแกร่งแค่ไหนก็ยากที่จะรับมือได้โดยง่าย

เราทำได้เพียงติดตามเอาใจช่วยมาลอรีและลูกๆ ของเธอ ให้สามารถผ่านพ้นอันตราย เอาตัวรอดจาก ‘พวกมัน’ และเดินทางไปยังสถานที่ที่ปลอดภัยจากอันตรายถึงชีวิต

ในความรู้สึกส่วนตัวของคนอ่าน (อย่างฉัน) อดไม่ได้ที่จะคิดถึงเรื่องราวในภาพยนตร์แนวหายนะวันสิ้นโลก การแพร่เชื้อ โรคระบาดร้ายแรง หรือกระทั่งหนังซอมบี้ นิยายให้อารมณ์แบบนั้นแทบไม่ผิดเพี้ยน สำหรับฉันที่ไม่ชอบหนังแนวนั้นเป็นการส่วนตัว หนังสือจึงให้ความรู้สึกอึดอัดขัดข้องอยู่ตลอดระยะเวลาในการอ่าน เพราะอ่านไปพร้อมด้วยคำถามว่า ใคร? อะไร? ทำไม? ตลอดเวลา เหมือนคนตาบอดคลำหาทางออกในห้องมืดมิดที่ถูกปิดตาย

และในความรู้สึกของคนอ่าน (อย่างฉัน-เช่นกัน) ต้องชมว่าคนเขียน ‘เก่ง’ ที่สามารถดึงและตรึงเราไว้กับเรื่องราวที่บอกเล่าผ่านการดิ้นรนของ มาลอรี หญิงสาวที่พยายามเอาชีวิตรอดในโลกที่ดูจะสิ้นหวัง ขาดที่พึ่ง และไร้ทางออก โลกที่แค่ ‘มอง’ ก็ทำให้เราตายได้

บางทีอาจจะเป็นเพราะมนุษย์เราเชื่อ ‘สายตา’ ของตัวเองมากเกินไป เมื่อไม่สามารถพึ่งพามันได้เหมือนที่เคย ก็ทำให้ตัวเองตกที่นั่งลำบาก  อย่าว่าแต่ตัวละครที่ดิ้นรนเอาชีวิตรอดแบบ ‘มืดแปดด้าน’ คนอ่านอย่างเรา (อย่างฉัน) ที่บางทีอ่านไปก็เผลอหลับตาและนึกภาพตามฉากเหตุการณ์ในเรื่อง มันอึดอัดบีบคั้น จนเกือบจะวางหนังสือกลางคันเสียหลายรอบ แล้วนึกในใจว่าโชคดีแค่ไหน ที่เรายังสามารถมองเห็น และไม่ต้องใช้ชีวิตในโลกที่กำลังจะตาย และไม่มีใครรู้ว่าเกิดอะไรขึ้น เพราะในโลกที่อึมครึมบีบคั้นแบบนั้น ฉันไม่มั่นใจว่าเราจะรอด-ฉันว่าตัวเองคงไม่รอด

ฉันอาจจะไม่ค่อยชอบบทสรุปของนิยาย ส่วนที่ไม่ชอบที่สุด ก็คือการที่เราไม่ได้รับคำตอบและข้อสรุปอะไรเลย จากการติดตามเอาใจช่วยและลุ้นมาตลอดเรื่อง อาจจะเป็นเพราะเราคาดหวังมากไป คาดหวังถึงคำอธิบายและความกระจ่างแจ้ง จนบางที ลืมไปว่า โลกนี้ก็ไม่มีคำตอบให้กับทุกอย่าง

ถ้ามีคนถามว่า หนังสือเล่มนี้ดีไหม? คงจะตอบไม่ได้ แต่ถ้าถามว่า น่าอ่านไหม? ฉันก็จะบอกว่าควรอ่าน อ่านเถอะหากคุณเป็นนักอ่าน แล้วก็ตอบตัวเองเอาจากสิ่งที่ได้อ่านนั้นว่าชอบ ชัง เฉย หรืออะไรก็ตามแต่

อย่างน้อย ก่อนที่จะตัดสินใครหรืออะไร ก็ขอให้เราได้พิสูจน์หรือสัมผัสมันด้วยตัวเองก่อน

เรามองทุกอย่างด้วย ‘ตา’ แต่ว่าควรจะตัดสินทุกอย่างจาก ‘ใจ’

Josh Malerman ผู้เขียน Bird Box

ประวัตินักเขียน

• Josh Malerman นักเขียนชาวอเมริกันและเป็นหนึ่งในสองนักร้อง-นักแต่งเพลงให้กับวงร็อคชื่อ The High Strung เกิดเมื่อ: 24 กรกฎาคม 2518 ที่รัฐมิชิแกน, อเมริกา
• Bird Box ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัล Stoker Award รางวัล Shirley Jackson Award และรางวัล James Herbert Award

เดือนสิงห์

• เด็กหญิงรักการอ่าน ที่โตมาเป็นผู้หญิงรักการอ่าน และฝันว่าจะเป็นคุณยายผู้รักการอ่าน จนกว่าจะตายจากกันไปข้างหนึ่ง
• คอลัมน์ ‘เล่าหลังอ่าน’ จะบอกเล่าสู่กันฟังถึงหนังสือที่ได้อ่าน เป็นการแลกเปลี่ยนความสุข ส่งต่อความประทับใจจากเรื่องราวระหว่างบรรทัดเหล่านั้น

อ่านเรื่องที่เกี่ยวข้อง >>>

• เล่าหลังอ่าน: ป่วยเป็นไข้ใจ ใครช่วยรักที (Finding Audrey)
• เล่าหลังอ่าน: ปมหลอน รางมรณะ (The Girl on the Train)