เล่าหลังอ่าน: “ในตาคู่นั้น” ช่วงสุดท้ายของชีวิต เรามักจะคิดถึงอดีต

• ในตาคู่นั้น (The Secret in Their Eyes)
• เอดูอาร์โด ซาเชรี : เขียน
• โสภณา เชาว์วิวัฒน์กุล : แปล
• แพรวสำนักพิมพ์ ธันวาคม พ.ศ. 2558

            ‘ความสั้นหรือยาวของชีวิตมนุษย์ขึ้นอยู่กับปริมาณความโศกเศร้าที่คนผู้นั้นต้องแบกรับเป็นส่วนใหญ่ เวลาเดินช้ากว่ามากสำหรับผู้ที่เป็นทุกข์ และความเจ็บปวดรวดร้าวทิ้งร่องรอยที่ไม่อาจลบล้างบนผิวหนังของพวกเขา’

ถ้าจำไม่ผิดและความทรงจำไม่บกพร่องจนเกินไป ฉันยังไม่เคยอ่านผลงานของนักเขียนอาร์เจนตินามาก่อนเลย นิยายเรื่องนี้จึงนับได้ว่าเป็นเรื่องแรก และมันกลายเป็น ‘เล่มแรก’ ที่ทำให้ฉันกระหายอยากได้สัมผัสผลงานอื่นๆ ของนักเขียนท่านนี้ รวมทั้งผลงานของนักเขียนเพื่อนร่วมชาติของเขาด้วย (และฉันจะไม่ยอมพลาดหากมีโอกาสที่จะไปสรรหามาอ่านในเร็ววัน)

‘ในตาคู่นั้น’ คือเรื่องราวของ เบนคามิน มีเกล ชาร์ปาโร อดีตผู้ช่วยเสมียนศาล ที่พยายามจะใช้ชีวิตหลังเกษียณที่แสนจะแห้งแล้ง ไร้เป้าหมายของตนด้วยการพยายามเขียนหนังสือ เขาตัดสินใจเขียนนิยายเรื่องหนึ่ง และเลือกที่จะเขียนถึงคดีฆาตกรรมที่เขาได้มีส่วนร่วมเมื่อเกือบสี่สิบปีก่อน แม้จะผ่านมายาวนานแต่คดีนั้นยังคงติดค้างอยู่ในใจ ในความรู้สึกของเขาตลอดมา

คดีนั้นมีอะไรที่พิเศษกว่าคดีอื่น ?

ทำไมชาร์ปาโรจึงเลือกที่จะเขียนถึงมัน ทั้งที่เวลาผ่านไปเนิ่นนานขนาดนั้น ?

เป็นคำถามที่คนอ่านย่อมต้องอยากรู้ และมันจะถูกเฉลยเอาไว้ในเรื่อง ผ่านการเล่าของซาเชรีผู้เขียน ที่บอกเล่าผ่านชาร์ปาโร ตัวละครที่เป็น ‘ผู้เขียน’ เรื่องราวนั้นอีกที

คดีที่ว่านั้น เกิดขึ้นเมื่อปี 1968

ลิเลียนา โกล็อตโต ภรรยาสาวคนสวยของ ริการ์โด อกุสติน โมราเลส ถูกฆ่าข่มขืนในเช้าวันหนึ่ง หลังจากผู้เป็นสามีออกไปทำงานตามปกติเพียงไม่นาน และฆาตกรก็ทิ้งศพเธอเอาไว้ในห้องนอนของบ้านตัวเอง ในอพาร์ทเม้นต์ที่สองสามีภรรยาเคยใช้ชีวิตร่วมกันอย่างเป็นสุข ในฐานะผู้ช่วยเสมียนศาล ชาร์ปาโรจึงได้เข้ามาเกี่ยวข้องกับการสืบสวนคดี ร่วมกับ อัลเฟรโด บาเอซ นายตำรวจที่ดูแลคดีนี้

สำหรับโมราเลสแล้ว การสูญเสียภรรยามีผลต่อเขาอย่างใหญ่หลวง เพราะเธอไม่ใช่เพียงภรรยาหรือผู้หญิงคนหนึ่งเท่านั้น สำหรับเขา เธอคือ ‘สิ่งดีงามเดียวในชีวิต’ สำหรับผู้ชายธรรมดาอย่างเขาการเสียสิ่งดีงามเดียวในชีวิต ก็เหมือนหมดสิ้นแล้วทุกสิ่งทุกอย่าง โมราเลสเป็นเพียงชายหนุ่มธรรมดา เป็นพนักงานธนาคาร ไม่ได้มีฐานะทางสังคมสูงส่งหรืออำนาจพิเศษใดเป็นตัวช่วย และภาพลักษณ์ของเขาในสายตาของชาร์ปาโร ก็คือเขาเป็น ‘ผู้ชายที่มีใบหน้าเหมือนคนไม่ค่อยฉลาด’ แม้ว่าแท้จริงแล้วชาร์ปาโรจะค้นพบในภายหลังว่า โมราเลสนั้นคือผู้ที่กำเนิดมาพร้อมกับมันสมองที่ดีเยี่ยม ความจำสุดยอด และความสามารถในการสังเกตแบบที่ไม่เคยเจอมาก่อน

ตัวละครสำคัญสองตัวต้องมาเกี่ยวข้องและสัมพันธ์กันด้วยเหตุฆาตกรรม อันจะนำไปสู่บทสรุปที่เปลี่ยนแปลงชีวิตของทั้งคู่ในภายหลัง

โมราเลสนั้นต้องฝากความหวังทั้งหมดของเขาในการตามหาตัวฆาตกรที่ฆ่าภรรยาผู้เป็นรักเดียวในชีวิตของเขาไว้กับกระบวนการยุติธรรม ว่าจะสามารถหาตัวคนผิดมาลงโทษได้ อย่างน้อยการลงโทษผู้ที่ก่อเหตุก็เป็นสิ่งเดียวที่สมควรกระทำและสามารถทำได้ แต่สิ่งที่หวังนั้นไม่อาจได้มาโดยง่าย นั่นจึงทำให้คนธรรมดาอย่างเขาลุกขึ้นมาทำอะไรบางอย่างด้วยตัวเอง ‘บางอย่าง’ ที่มีแรงขับดันสำคัญคือความรักและความสิ้นหวังต่อทั้งกระบวนยุติธรรมและกฎแห่งกรรมที่มันอาจจะล่าช้า หรือแม้กระทั่งมาไม่ถึง สำหรับคนที่รอคอย และทุกข์ทรมานกับการสูญเสียที่เหมือนเนื้อร้ายกัดกร่อนวิญญาณ และมันอาจจะทำลายคนที่ยังมีชีวิตอยู่ให้เหมือนตายทั้งเป็นด้วย

ส่วนชาร์ปาโรนั้น เมื่อเขาได้มารับรู้และเกี่ยวข้องกับคดีนี้ มันก็ส่งผลต่อเขาอย่างที่ไม่เคยคาดคิดและทำให้ชีวิตส่วนตัวต้องปัดเป๋ไป มันส่งผลต่อทั้งต่อหน้าที่การงาน และต่อความเชื่อมั่นที่มีในระบบยุติธรรม งานที่เขาเกี่ยวข้องมาทั้งชีวิตในฐานะผู้ช่วยเสมียนศาลที่ซื่อสัตย์และมุ่งมั่นในหน้าที่ของตัว คดีนี้ใช้เวลายาวนานอีกทั้งยังไม่สามารถลงโทษผู้กระทำความผิดได้อย่างที่ควรจะเป็น ไม่ว่าจะมองในแง่ไหน ชาร์ปาโรก็คิดว่าเขามีส่วนร่วมกับคดีนี้ และไม่อาจปล่อยวางหรือตัดมันออกไปจากชีวิต ขณะเดียวกันกับการสืบสวนเสาะหาคนกระทำความผิด เราก็ได้เรียนรู้ชีวิตในด้านอื่นๆ ของชาร์ปาโรไปด้วยพร้อมกัน (เหมือนกับการอ่านนิยาย บางครั้งมันก็สะท้อนหลายส่วนเสี้ยวในชีวิตเราเอง)

มันคงจะหมดสนุกถ้าคนที่ได้อ่านก่อนอย่างฉัน บอกเล่าหรือเฉลยส่วนสำคัญและ ‘จุดหักเห’ กระทั่ง ‘บทสรุป’ ของเรื่อง แต่แน่นอนว่าทุกเรื่องราวล้วนมีบทสรุป ไม่ว่ามันจะจบลงแบบถูกใจหรือขัดใจเรา นิยายเรื่องนี้ถ่ายทอดความรู้สึกเกี่ยวกับความรัก ความแค้น และความตายได้อย่างมีเสน่ห์น่าสนใจยิ่ง เมื่อได้ลองติดตามและดำดิ่งลงไปในเนื้อหา เราจะพบว่ามีอะไรมากกว่าแค่การตายของผู้หญิงคนหนึ่ง

หนังสือนั้นมันมีความพิเศษบางอย่างที่ยากจะหาของสิ่งใดในโลกได้เหมือน ความพิเศษที่ว่านั้น สำหรับฉัน คือการที่หนังสือสามารถจะพาเราเข้าไปสู่โลกที่เราอาจจะไม่คิดว่ามีอยู่จริง โลกที่เราไม่เคยสัมผัสเกี่ยวข้อง หรือทำได้เพียงแต่ฝันถึง โลกที่เราใช้เพื่อหลบลี้หนีจากความเป็นจริงที่อาจโหดร้ายและเจ็บปวดของชีวิตจริง โลกที่ให้ความสุข ความบันเทิง ให้ความหวัง ให้พลังและกำลังใจ แม้อาจจะเพียงชั่วครู่ชั่วยาม แต่บ่อยครั้ง ที่ความหวังหรือแรงบันดาลใจที่ได้จากหนังสือนั้น ส่งผลกระทบต่อเรายาวนาน และสำคัญยิ่งกว่าการพาเราไปรู้จักหรือพบเจอ ‘โลก’ ใหม่ คือการที่หนังสือมักจะทำให้เราได้ค้นลึกลงไปในจิตใจตัวเอง

สำคัญที่สุดและยากเย็นกว่าการทำความรู้จักโลก คือการทำความรู้จัก ‘ตัวเอง’

ฉันชอบนิยายเรื่องนี้ตั้งแต่ตอนที่ยังอ่านไม่จบ และชอบมากยิ่งขึ้นไปอีกเมื่ออ่านจบแล้ว //

ประวัติผู้เขียน

“EDUARDO SACHERI” Photo by escritores.org

เอดูอาร์โด ซาเชรี เกิดเมื่อปี 1967 ที่เมืองบัวโนสไอเรส สาธารณรัฐอาร์เจนตินา หนังสือรวมเรื่องสั้นเล่มแรกของเขาตีพิมพ์เมื่อปี 2000 โดยใช้ชื่อว่า Traidores y otros cuentos ต่อมาในระหว่างปี 2001 และ 2007 เขาก็ตีพิมพ์ผลงานอีกสามเล่ม ซึ่งแต่ละเล่มก็ติดอันดับหนังสือขายดีในอาร์เจนตินา

นิยายเรื่อง La pregunta de sus ojos ของซาเชรี ขายลิขสิทธิ์ไป 8 ประเทศ รวมทั้งดัดแปลงเป็นภาพยนตร์เรื่อง The Secret in Their eyes และได้รับรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์ต่างประเทศยอดเยี่ยมในปี 2010

เดือนสิงห์

• เด็กหญิงรักการอ่าน ที่โตมาเป็นผู้หญิงรักการอ่าน และฝันว่าจะเป็นคุณยายผู้รักการอ่าน จนกว่าจะตายจากกันไปข้างหนึ่ง
• คอลัมน์ ‘เล่าหลังอ่าน’ จะบอกเล่าสู่กันฟังเรื่องหนังสือที่ได้อ่าน เป็นการแลกเปลี่ยนความสุข ส่งต่อความประทับใจจากเรื่องราวระหว่างบรรทัดเหล่านั้น

อ่านเรื่องอื่นเพิ่มเติม:

• เล่าหลังอ่าน : “Never Let Me Go” หนังสือที่ซ่อนความเศร้าลึก และชะตากรรมของหนุ่มสาว
• เล่าหลังอ่าน: มองอย่าให้เห็น (Bird Box)
• เล่าหลังอ่าน: ป่วยเป็นไข้ใจ ใครช่วยรักที (Finding Audrey)
• เล่าหลังอ่าน: ปมหลอน รางมรณะ (The Girl on the Train)