นักภาษาศาสตร์อธิบาย ทำไมนามสกุล “จึงรุ่งเรืองกิจ” ออกเสียงยาก

ระหว่างการประชุมสภาผู้แทนราษฎรวันที่ 5 มิถุนายน 2562 เพื่อเลือกนายกรัฐมนตรี ส.ส.หลายคนพบว่านามสกุล “จึงรุ่งเรืองกิจ” เป็นนามสกุลที่ออกเสียงได้ยากมาก มีการขานผิดไม่ชัดเจนหลายครั้งจนมีผู้ตัดคลิปรวมเป็น “มีม” ไปทั่วโซเชียลมีเดีย

การออกเสียงผิดนี้ไม่ใช่เรื่องบังเอิญแต่เป็นปรากฎการณ์ทางภาษา ซึ่ง ดร.ศุจิณัฐ จิตวิริยนนท์ ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษาศาสตร์ไขข้อข้องใจแก่ทีมข่าวเวิร์คพอยท์

“นามสกุล จึงรุ่งเรืองกิจ มีคนออกเสียงเป็น จุงรุ่งเรืองกิจ หรือ จึงรุ่งรวงกิจ จะเห็นว่าปัญหาที่ออกเสียงไม่ชัด เกี่ยวข้องกับสระ “อึ-อือ” อาจารย์ประจำภาควิชาภาษาศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยชี้แจงว่าในการออกเสียงสระจะมีเรื่องตำแหน่งของลิ้น และการเหยียด-หุบริมฝีปากเข้ามาเกี่ยวข้อง

“ในการออกเสียง สระ “อึ-อือ” มีตำแหน่งของลิ้นเหมือนกับสระ “อุ-อู” แตกต่างตรงที่เวลาออกเสียงสระ “อึ-อือ” ริมฝีปากจะเหยียด แต่สระ “อุ-อู” จะห่อปาก”  ดร.ศุจิณัฐกล่าว โดยชี้ชวนให้ทดลองว่า หากเราลองออกเสียงสระอือ แล้วค่อยๆ ห่อปากเข้าก็จะกลายเป็นเสียงสระอู

ตำแหน่งของลิ้นในการผลิตเสียงสระ อึ-อือ และ อุ-อู

นอกจากเสียงสระอยู่ตำแหน่งใกล้เคียงกันแล้ว นามสกุล “จึงรุ่งเรืองกิจ” ก็มีหลายพยางค์ เมื่อต้องออกเสียงอย่างต่อเนื่อง หลายครั้งอวัยวะในการออกเสียงไม่ได้เคลื่อนที่ถึงสุดตำแหน่ง เมื่อออกเสียงสระอึ-อือโดยที่เหยียดปากไม่มากพอ ก็จะเป็นเสียงคล้ายสระอุ-อู ซึ่งดร.ศุจิณัฐชี้ว่า “ทำให้คำว่าจึงเป็นคำว่าจุง”

ส่วนกรณีออกเสียง “จึงรุ่งเรืองกิจ” เป็นคำว่า “จึงรุ่งรวงกิจ” ผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า สระเอือ เป็นสระประสม ประกอบด้วยสระอือผสมกับสระอา ดังนั้นเมื่อสระอือ มีการเหยียดปากน้อยลง จึงกลายเป็นสระอู เมื่อผสมกับสระอาซึ่งเป็นส่วนประกอบของสระผสมเสียงจึงออกมาเป็นสระอัว คำว่าเรืองจึงเป็นรวง

นอกจากนี้ ดร.ศุจิณัฐ จิตวิริยนนท์ ยังกล่าวว่าการออกเสียงยาก ไม่ได้หมายความว่าจะออกเสียงผิดตลอดไป

“คำว่าออกเสียงยากในเชิงสัทศาสตร์หรือภาษาศาสตร์ก็คือ ที่จริงแล้วเวลาออกเสียงอย่างระมัดระวังหรือว่าออกเสียงอย่างช้า ๆ เราก็จะออกเสียงได้ แต่พอพูดต่อเนื่องอย่างรวดเร็วก็มีแนวโน้มที่มันจะออกได้ไม่ชัดเท่านั้น”