บทสรุป จีนแบน NBA เมื่อเสรีภาพปะทะผลประโยชน์ จากกรณีทวีตผู้จัดการทีมฮุสตัน ร็อคเกตส์

การแบน บาสเกตบอล NBA ทั้งลีก ของประเทศจีนมีจุดเริ่มต้นอย่างไร และมันเกี่ยวพันกับจิตวิญญาณของสหรัฐอเมริกาในทิศทางไหน

Workpoint News จะสรุปเหตุการณ์ร้อนของโลก ใน 19 ข้อ เพื่อเล่าให้ฟังว่า การกล่าวคำขอโทษ บางทีก็ไม่ได้ง่ายขนาดนั้น

1) ปัจจุบันนี้ จีนแผ่นดินใหญ่ กับ ฮ่องกง กำลังมีปัญหาความขัดแย้งกันอย่างรุนแรง ประชากรฮ่องกงส่วนหนึ่ง ต้องการให้ฮ่องกง แยกตัวออกเป็นอิสระ โดยไม่ขึ้นตรงต่อจีน อย่างไรก็ตามทางฝั่งจีนนั้นมองว่า ฮ่องกงคือส่วนหนึ่งของจีนมาตลอด และไม่ยอมให้ฮ่องกงแยกตัวไปขึ้นเป็นเอกเทศอย่างเด็ดขาด

2) นั่นเป็นที่มา ของการประท้วง และก่อความวุ่นวายในฮ่องกง ณ เวลานี้ คนฮ่องกงส่วนหนึ่งพยายามแสดงออกว่าฮ่องกง คือฮ่องกง และไม่ต้องการเป็นส่วนหนึ่งของจีน ซึ่งในเรื่องนี้ ทั้งโลกก็ต่างมีปฏิกริยาที่แตกต่างกันออกไป บางคนเห็นด้วยกับการประท้วงของฮ่องกง บางคนเห็นด้วยกับจีน

3) ตัดกลับมาที่ สหรัฐอเมริกา วันที่ 4 ตุลาคม 2019 ดาริล มอเรย์ ผู้จัดการทีมบาสเกตบอล NBA ฮุสตัน ร็อคเกตส์ ไปทวีตรูปที่มีข้อความว่า “Fight for freedom, Stand with Hong Kong” ซึ่งแปลว่า “ต่อสู้เพื่อเสรีภาพ ขอยืนอยู่ข้างฮ่องกง” โดยมอเร่ย์ ยืนยันว่านี่เป็นความคิดส่วนตัวของเขา ในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง ไม่ใช่ในฐานะผู้จัดการทีม (GM) ของฮุสตัน ร็อคเกตส์

4) อย่างไรก็ตาม จาก 1 ประโยคที่ทวีต เกิดเป็นกระแสโต้กลับทันที เพราะแฟนๆชาวจีน รู้สึกผิดหวังอย่างมากที่ ฮุสตัน ร็อคเกตส์ แทนที่จะเข้าข้างฝั่งจีน หรือวางตัวเป็นกลาง แต่ผู้บริหารของทีมกลับเลือกข้างไปสนับสนุนฮ่องกง

5) รายงานจากเว็บไซต์ NBA ในเดือนกรกฏาคม 2019 ระบุว่า ฮุสตัน ร็อคเกตส์ คือทีมที่คนจีนนิยมมากที่สุด ถึงกับมีการใช้คำว่า China’s Team เลยทีเดียว สาเหตุเพราะ ฮุสตัน เคยดราฟต์ตัวเหยา หมิง ฮีโร่ของชาติจีน ไปเล่นใน NBA เมื่อปี 2002 ซึ่งส่งผลให้ คนจีน มีความผูกพันกับฮุสตัน ร็อคเกตส์มาตั้งแต่ตอนนั้น แม้เหยา หมิงจะเลิกเล่นไปแล้ว แต่แฟนๆก็ยังคงเชียร์ร็อคเกตส์อยู่

6) ยิ่งแฟนๆรักมาก พอเห็นการแสดงออกที่ไปเชียร์ฮ่องกง ของ GM ก็เลยรู้สึกผิดหวังอย่างรุนแรง ซึ่งทางดาริล มอเรย์ ได้ลบทวิตตอนแรกทิ้งทันที แล้วโพสต์อธิบายรอบ 2 โดยกล่าวว่า เขาไม่ได้ตั้งใจจะกระทบความรู้สึกของแฟนๆร็อคเกตส์ชาวจีน และเรื่องทั้งหมดเป็นแค่ความเห็นส่วนตัวของเขา และความคิดของเขา ไม่ได้เหมารวมว่า ฮุสตัน ร็อคเกตส์ หรือ NBA จะคิดแบบนี้ด้วย

7) แฟนๆ ชาวจีน เริ่มโมโหทั้ง ฮุสตัน ร็อคเกตส์ และ โมโหทั้ง NBA พร้อมเรียกร้องให้ NBA ออกมาแสดงความรับผิดชอบ แต่อดัม ซิลเวอร์ ผู้บริหารสูงสุดของ NBA ยังคงนิ่ง ทำให้ชาวจีน รู้สึกโกรธแค้น ส่งผลให้ภาคเอกชนก็เริ่มกระบวนการตอบโต้

8) ในวันที่ 10 ตุลาคม และ 12 ตุลาคม ตามจริงจะมีโปรแกรม NBA ปรีซีซั่น เป็นการพบกันของแอลเอ เลเกอร์ส กับ บรูคลิน เน็ตส์ ที่เซี่ยงไฮ้ และเซินเจิ้น ตามลำดับ โดยจะมีการถ่ายทอดสดไปทั่วประเทศด้วย ผ่านทางสถานีโทรทัศน์ CCTV ซึ่งล่าสุด CCTV ตัดสินใจ ยกเลิกโปรแกรมการถ่ายทอดสดดังกล่าว

ขณะที่แบรนด์โทรศัพท์มือถือ Vivo และ บริษัทยักษ์ใหญ่ Tencent ที่สนับสนุน NBA เป็นอย่างดีมาตลอด ก็ประกาศว่าจะตัดความร่วมมือทุกอย่างกับ NBA เป็นการชั่วคราว

ผลิตภัณฑ์กีฬา Li-Ning และ Anta ออกมายืนยันว่า จะไม่มีการร่วมงานใดๆกับ ฮุสตัน ร็อคเกตส์ อีกต่อไป จนกว่าจะมีการแก้ไขปัญหา

ส่วนร้านค้า อี-คอมเมิร์ซ อย่างอาลีบาบา ก็ร่วมประท้วงทีมร็อคเกตส์ด้วย โดยถ้าไปเสิร์ชชื่อฮุสตัน ร็อคเกตส์ ในช่องค้นหา จะไม่เจอสินค้าใดๆวางขายแม้แต่ชิ้นเดียว

มีการเล่นงานทางเศรษฐกิจใส่ NBA กันอย่างหนักหน่วง เพื่อเรียกร้องความรับผิดชอบในเรื่องนี้จาก NBA ให้ได้

9) สำหรับลีก NBA นั้น ผลการสำรวจเผยว่า มีจีน เป็นตลาดนอกสหรัฐฯที่ใหญ่ที่สุด แต่ละปีทำเงินให้ NBA ได้ปีละ 4,000 ล้านเหรียญสหรัฐ (121,000 ล้านบาท) ซึ่งถ้าทั้งประเทศจีนต่อต้าน NBA เมื่อไหร่ จะทำให้รายได้ตรงนี้หายไปทันที

ความหวั่นใจจุดนี้ ทำให้ผู้บริหารของหลายๆทีมในลีก ออกมาเรียกร้องให้ อดัม ซิลเวอร์ ออกมาขอโทษอย่างเป็นทางการ จะได้เป็นการจบปัญหา เพื่อกลับมาสานสัมพันธ์ที่ดีกับจีนต่อ

โจ ไซ นักธุรกิจชาวแคนาดา เจ้าของทีมบรูคลิน เน็ตส์ ออกมาเขียนจดหมายเปิดผนึกว่า “ผมไม่รู้จักดาริล เป็นการส่วนตัว ผมแน่ใจนะว่าเขาเป็นผู้จัดการทีมที่เก่ง แต่ในเรื่องนี้ผมต้องขอโทษคนจีนแทนเขาด้วย เขาไม่รู้ว่าสิ่งใดควรทำ สิ่งใดไม่ควรทำ และความเจ็บปวดจากเหตุการณ์นี้ ระหว่าง NBA กับชาวจีน เชื่อได้เลยว่า ต้องใช้เวลาเยียวยากันอีกนานเลยทีเดียว”

10) ขณะที่ตัวนักกีฬานั้น ได้ชิงขอโทษไปก่อนแล้วเพื่อไม่ให้ปัญหาลุกลาม โดยเจมส์ ฮาร์เด้น คีย์แมนของฮุสตัน ร็อคเกตส์ กล่าวว่า “เราขอโทษจริงๆ เรารักประเทศจีน เราชอบจริงๆเวลาได้ไปเล่นที่นั่น แล้วเราก็ชอบด้วยที่แฟนๆคนจีนรักเรา เรารักทุกอย่างเกี่ยวกับชาวจีน”

11) อย่างไรก็ตาม แค่คำของนักกีฬานั้นไม่เพียงพอ แรงกดดันจากจีน ต้องการให้ NBA ออกมากล่าวขอโทษด้วย เนื่องจากมองว่า ดาริล มอเร่ย์ ก็เป็น GM ของทีม ใน NBA ดังนั้นทางลีก ก็ต้องประกาศให้ชัดเจนเพื่อให้พฤติกรรมการเข้าข้างฮ่องกงแบบนี้ จะไม่เกิดขึ้นอีกในอนาคต

นอกจากนั้น NBA ก็ควรลงโทษ ดาริล มอเร่ย์ด้วย กับการทวิตข้อความสนับสนุนขั้วการเมืองในลักษณะนี้

12) อย่างไรก็ตาม อดัม ซิลเวอร์ ผู้บริหารของ NBA นอกจากจะไม่ลงโทษใดๆ มอเร่ย์แล้ว เขายังตัดสินใจ “ไม่ขอโทษ” อีกด้วย โดยซิลเวอร์ให้สัมภาษณ์ว่า

“เกินกว่า 3 ทศวรรษ ที่ NBA มีความสัมพันธ์ที่ดีกับประชาชนชาวจีน เราได้เห็นกันแล้วว่าบาสเกตบอล เป็นเครื่องมือที่ช่วยผูกสัมพันธ์ของคนสองชาติ สหรัฐฯ กับจีนให้แน่นแฟ้นขึ้น”

“และในเวลาเดียวกัน เราก็ตระหนักดีด้วยว่า สองประเทศนี้ มีความแตกต่างกันเรื่องระบอบการเมือง และความเชื่อ แต่เราก็เหมือนกับแบรนด์อื่นๆทั่วโลก คือนำธุรกิจของเราเข้าไปสู่ทุกประเทศ ไม่สำคัญว่าจะมีการเมืองระบอบไหน”

“แต่สำหรับในเรื่องนี้ มันมีความสำคัญยิ่งกว่าเรื่องธุรกิจ เพราะ NBA มีรากฐานมาจากความเท่าเทียมกัน ความเคารพในผู้อื่น และ อิสระในการแสดงความเห็น ซึ่งในฐานะที่เราเป็นลีกบาสเกตบอลของประเทศสหรัฐฯ เราจะยังคงยึดถือรากฐานนั้นต่อไป”

“เราอยากยืนยันว่า NBA จะไม่เอาตัวเข้าไปยุ่งเกี่ยว กับความเห็นของนักกีฬา พนักงาน หรือ เจ้าของทีมคนไหน เราจะไม่ห้ามใครพูด หรือไม่พูดประเด็นใด เราไม่ได้มีนโยบายบีบบังคับกันแบบนั้น”

13) การที่อดัม ซิลเวอร์ ไม่ขอโทษ และไม่มีบทลงโทษ ทำให้ชาวจีนเพิ่มความโกรธแค้นมากขึ้น แต่ในมุมของ NBA เรื่องนี้มันซับซ้อนกว่าเรื่องธุรกิจ เพราะมันเป็นเรื่องของสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก

สหรัฐอเมริกา เป็นประเทศที่ยึดถือเรื่อง Free Speech ทุกคนมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นได้ทุกอย่างถ้าไม่เป็นการให้ร้ายผู้อื่น ดังนั้นถ้าทาง NBA ไปเข้าข้างฝั่งจีน และยอมกล่าวคำขอโทษ ก็ย่อมทำให้คนสหรัฐฯไม่พอใจ เนื่องจากจะถูกมองว่า ทำเรื่องที่เป็นการลดทอนเสรีภาพในการแสดงออก ที่ถือเป็นจิตวิญญาณของอเมริกา

14) วิลเลียม นี นักธุรกิจชาวฮ่องกง ให้สัมภาษณ์ว่า “รัฐบาลจีนต้องการใช้แรงกดดันทางธุรกิจ บีบบังคับ NBA และผู้เล่นในลีก ไม่ให้แสดงความคิดเห็นใดๆ ทั้งสิ้น ซึ่งเป็นการลิดรอนประชาธิปไตย และสิทธิมนุษยชนข้ามประเทศ”

15) เช่นเดียวกับคนในรัฐบาลสหรัฐฯ จำนวนมาก ที่สนับสนุน NBA ว่าอย่าไปขอโทษ จะขอโทษทำไม

“พรรคคอมมิวนิสต์จีน สั่งให้คนสหรัฐฯ ห้ามทำในสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานที่สุด คือการแสดงออก ถามว่า NBA จะยอมให้เงินเป็นเรื่องสำคัญที่สุดในชีวิตงั้นหรือ?” วุฒิสมาชิก เบน แซสเซ่ จากพรรครีพับบลิกันเผย

16) ล่าสุดในเรื่องนี้ ฝั่งจีน ยังคงมีการกดดันทางการค้ากับ NBA ต่อไป โดยสมาคมบาสเกตบอลแห่งประเทศจีน (CBA) ล่าสุดขอยกเลิกเกมกระชับมิตร ของทีม G League ระหว่างริโอแกรนด์ วอลเลย์ กับ เท็กซัส ที่จะแข่งขันในช่วงปลายเดือนนี้ ที่จัดแข่งในประเทศจีนอีกด้วย

เรียกได้ว่า แผนการขยายตลาดของ NBA ที่จีน เพื่อสร้างกำไร และฐานแฟนกลุ่มใหม่ๆ ต้องโดนตัดกำลังในทุกๆช่องทาง

17) ขณะที่ผู้ใช้ใน Weibo หลายพันรายได้เรียกร้องให้ ฮุสตัน ร็อคเกตส์ ปลดดาริล มอเร่ย์ออกจากตำแหน่งทันทีเพื่อแสดงความรับผิดชอบ แต่ฮุสตัน นั้นยืนยันว่า ไม่มีความคิดจะปลดมอเร่ย์ออกแต่อย่างใด

18) ณ เวลานี้ สถานการณ์ยังคงตึงเครียดต่อไป และยังไม่มีข้อสรุปว่า จะเดินหน้ากันไปในทิศทางไหน

เรื่องนี้ มีการวิเคราะห์ว่า เป็นสถานการณ์ที่ยากลำบากจริงๆ เพราะ NBA คือลีกกีฬาที่คนจีนนิยมมากที่สุด ถ้าสถานีโทรทัศน์ และ ช่องทีวีออนไลน์ ทำการแบน NBA ทั้งฤดูกาล ก็อาจก่อกระแสความไม่พอใจให้ประชาชนได้เช่นกัน ขณะที่ NBA ถ้าปล่อยให้ปัญหาเรื้อรังต่อไป รายได้ที่จะได้รับจากจีน ก็จะหายไปมากขึ้นเรื่อยๆด้วย

19) บทสรุปของเรื่องนี้คือ 1 ประโยคในทวิตเตอร์ ส่งผลรุนแรงต่อความสัมพันธ์ของทั้ง 2 ประเทศ แน่นอน เรื่องทางธุรกิจก็ถือว่าจีน กุมความได้เปรียบ เพราะจีนคือตลาดใหญ่ที่ NBA จะเสียไปไม่ได้เด็ดขาด แต่ถ้ามองในมุมของคนสหรัฐฯ ก็ยอมให้ชาติอื่นมาบังคับสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกไม่ได้เช่นกัน

เรื่องนี้ จึงยังคงคาราคาซังอยู่อย่างนี้ และคงต้องติดตามกันต่อไปว่า ความสัมพันธ์ของทั้งสองฝ่ายจะลงเอยในรูปแบบใด