The Queen’s Gambit: ชัยชนะของ “ผู้หญิง” คนหนึ่งที่ไม่ต้องมุ่งหวังทำร้ายใคร

“ในโลกที่ชายเป็นใหญ่ ของการแข่งหมากรุกระดับประเทศ เด็กสาววัยรุ่นเดินดุ่มเข้ามา ด้วยดวงตาสดใสฉายแววมุ่งมั่น… เธอเป็นเด็กเงียบๆ มารยาทเรียบร้อย และไร้ความปราณี”

The Queen’s Gambit ออริจินัลซีรีส์มาแรงของ Netflix เป็นเรื่องราวของ เอลิซาเบธ หรือ เบธ ฮาร์มอน เด็กหญิงกำพร้าผู้มีความหลงใหลในหมากรุก เกมกีฬาที่มีแต่ผู้ชายครองวงการ โดยมี ไชเบล ภารโรงของสถานเลี้ยงเด็กกำพร้าเป็นผู้ฝึกสอนและค้นพบว่าเธอเป็นอัจฉริยะ จนกระทั่งเธอได้รับการอุปการะเมื่อเธออายุ 16 และหาทางไปแข่งหมากรุกด้วยตัวเอง การเดินทางของเบธสู่การเป็นนักหมากรุกอันดับต้นจึงเริ่มต้นอย่างจริงจังในตอนนั้น แต่ระหว่างทางไปสู้เป้าหมายเธอต้องต่อสู้กับคู่แข่งมากหน้าหลายตา และอาการเสพติด tranquliser ของเธอเอง

The Queen’s Gambit เป็นซีรีส์ที่ถูกดัดแปลงมาจากนวนิยายชื่อเดียวกันที่เขียนขึ้นในปี ค.ศ. 1983 จากปลายปากกาของ วอลเทอร์ เทรวิส นักเขียนชายผู้เป็นผู้เล่นหมากรุกชั้น Class C ในยุคที่แทบไม่มีผู้หญิงอยู่ในวงการหมากรุก ไม่ต้องพูดถึงยุค 1950-1960s ที่เป็นฉากหลังในซีรีส์ เพราะในยุคนั้นหมากรุกถือเป็นกีฬาสำหรับผู้ชายอย่างแท้จริง ในขณะที่ผู้หญิงส่วนใหญ่อยู่แค่ในลีกการแข่งสำหรับผู้หญิงเท่านั้น

เอลิซาเบธ ‘เบธ’ ฮาร์มอน นางเอกของเรื่อง นักหมากรุกหญิงอัจฉริยะ จึงเกิดขึ้นจากแค่ความฝันของผู้เขียนที่อยากจะสร้างพื้นที่ให้กับผู้หญิงที่ต้อง “ซ่อนความฉลาดของตัวเองไว้” ในโลกของหมากรุกที่มีแต่ผู้ชายครองอันดับนั่นเอง

หลัง #MeToo Movement ในปี 2017 ที่ปลุกกระแสเฟมินิสต์ไปทั่วโลกก็มีทั้งภาพยนตร์ สารคดี และซีรีส์มากมายที่ชูความเป็นผู้หญิงออกมามากขึ้นกว่าแต่ก่อนมาก The Queen’s Gambit ก็เป็นหนึ่งในโปรเจกต์ที่ถูกนำมาคืนชีพในปี 2019 หลังจากที่เคยเกือบได้รับการดัดแปลงเป็นภาพยนตร์อยู่หลายครั้ง หนึ่งในนั้นคือการเกือบจะได้เป็นผลงานกำกับชิ้นแรกของ ฮีท เลดเจอร์ ก่อนที่เขาจะเสียชีวิตและโครงการจึงถูกพับไปอย่างน่าเสียดาย

แต่ต่างจากซีรีส์หรือหนังเรื่องอื่นที่หลายเรื่องจะเน้นความเป็นผู้หญิงที่โดนกดขี่ด้วยผู้ชาย แต่ซีรีส์เรื่องนี้ไปไกลกว่านั้นด้วยการนำของคาแรกเตอร์ที่แข็งแรงอย่า เบธ ฮาร์มอน จริงอยู่ว่าเรื่องนี้มีฉากที่เบธโดนมอง ดูถูก หรือแม้แต่ชื่นชมเกินเหตุด้วยความที่เธอเป็นของหายาก – ผู้หญิงที่เล่นหมากรุกและอายุน้อยมากเมื่อเทียบกับผู้เข้าแข่งขันคนอื่น แต่เรื่องนี้ไม่ได้นำมาขยี้ เราไม่ได้เห็นฉากเบธตอกกลับผู้ชายทั้งหลายด้วยวาจาเผ็ดร้อนคมกริบชนิดที่ควรนำไปทวีตต่อ แต่เห็นเพียงเด็กสาวที่มุ่งหน้าสู่เป้าหมายของเธออย่างไม่หยุดยั้ง อย่างในฉากที่เธอไปสมัครแข่งหมากรุกครั้งแรกและยืนยันจะแข่งในรายการโอเพ่นแม้จะไม่มีคะแนนระดับฝีมือด้วยหน้านิ่งๆ และเป็นสีหน้าเดียวกันกับฉากที่เบธพูดกับแม่บุญธรรมของเธอ หลังจากที่ได้ฟังบทสัมภาษณ์ของตัวเองในนิตยสาร และตอบว่า

“มีแต่เรื่องที่หนูเป็นเด็กผู้หญิง มันไม่ควรสำคัญขนาดนั้น”

เป็นประโยคง่ายๆ ที่มีพลังมาก นำเสนอประเด็นเฟมินิสต์ออกมาได้เป็นธรรมชาติไม่ขัดกับตัวละคร ยุคสมัย และการดำเนินเรื่อง การแข่งครั้งแล้วครั้งเล่าเธอสู้อย่างเอาเป็นเอาตาย และสุดท้ายเมื่อเราดูไปเรื่อยๆ เราจะลืมไปเลยว่าเธอเป็นเพศไหน ใส่กระโปรงหรือกางเกง และเราก็เชียร์เธอสุดหัวใจเพราะเธอเป็นนักเล่นหมากรุกที่เก่งอย่างมหัศจรรย์ เราชื่นชมในความกล้าหาญ บ้าบิ่น และกระหายชัยชนะของเธอโดยที่มันไม่สำคัญอีกต่อไปว่าเธอเป็นเพศอะไร และนั่นคือสิ่งที่ทำให้ความเท่าเทียมอย่างแท้จริงเกิดขึ้นในซีรีส์เรื่องนี้ ถึงแม้ในชีวิตจริงยังคงมีการแข่งที่แยกประเภทหญิงอยู่ และจำนวนนักหมากรุกหญิงยังมีอยู่น้อย อย่างในสหรัฐฯ มีเพียง 14.6% เท่านั้น และยังไม่มีผู้หญิงคนไหนชนะการแข่งขัน U.S. Chess Championship ได้ด้วยซ้ำ

The Queen’s Gambit เป็นหนึ่งในซีรีส์ที่สมควรดูที่สุดแห่งปีด้วยเหตุผลหลายประการ ไม่ใช่แค่เพราะมันพูดถึงเรื่องของผู้หญิง ประเด็นสังคม แต่เป็นซีรีส์น้ำดีที่อัดแน่นไปด้วยนักแสดงคุณภาพ บท และตัวละครที่แข็งแรง การดำเนินเรื่องที่สนุกเข้มข้นแต่ยังมีจังหวะให้ผ่อนคลายอย่างเหมาะเจาะ และถ้าดูหมากรุกเป็นก็คงสนุกขึ้นอีกหลายเท่า แต่หากดูไม่เป็นก็ยังตื่นเต้นได้กับโปรดักชั่นการถ่ายทำและทุกอย่างที่ช่วยทำให้เราระทึกทุกครั้งที่ เบธ ฮาร์ม่อน มองตรงมาและพูดว่า

“Let’s Play”