‘วัคซีนไมตรี’ เครื่องมือการทูตซอฟต์พาวเวอร์แบบอินเดีย

วัคซีนอินเดีย เครื่องมือการทูตสร้างมิตรคานอำนาจจีน 

อินเดียประกาศโครงการบริจาควัคซีนที่มีชื่อว่า ‘VaccineMaitr’ (วัคซีนไมตรี) หรือ ‘Vaccine friendship’ ให้กับประเทศต่างๆ เพื่อฟื้นฟูผลกระทบจากการระบาดของไวรัสโคโรนา ท่ามกลางกระเเสความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงวัคซีนของประเทศที่ร่ำรวยกับประเทศยากจน โครงการนี้ทำให้อินเดียได้รับเสียงชื่นชมอย่างมาก มองอีกแง่นึงจะเรียกว่าเป็น ‘วัคซีนการทูต’ ก็ได้

โดย ‘วัคซีนไมตรี’ ที่บริจาคให้กับประเทศเพื่อนบ้านนี้เป็นวัคซีนโควิด-19 ของอินเดีย ในชื่อ ‘โควิชิลด์’ (Covishield) เป็นชื่อเรียกที่ทางการอินเดียตั้งขึ้น หลังจากได้รับสิทธิ์ในการผลิตเพื่อใช้งานจากออกฟอร์ด แอสตร้า เซเนก้า (Oxford-Astrazeneca) ในอังกฤษ ที่โรงงานของอินเดียสามารถผลิตได้เอง ตอนนี้มีการจัดส่งให้กับ เนปาล ภูฏาน บังกลาเทศ เมียนมา มัลดีฟ มอริเชียสและซีเชลส์ และเตรียมจัดส่งให้กับศรีลังกาและอัฟกานิสถานต่อไป

ส่วนการฉีดวัคซีนในประเทศ ก็ทำล่วงหน้าไปก่อนแล้ว กระทรวงสาธารณสุขอินเดีย อนุญาตให้ใช้วัคซีนป้องกันโควิด-19 ได้ 2 ตัวในเวลานี้ ประกอบด้วยวัคซีน ‘โควิชีลด์’ ผลิตโดยบริษัทแอสทราเซเนกาจากประเทศอังกฤษกับ ‘โคแวกซิน’ ซึ่งผลิตโดยผู้ผลิตในอินเดียเอง และยังไม่ได้ผ่านการทดลองในคนระยะที่ 3 ประเด็นนี้ กำลังเป็นที่ถกเถียงกันว่า ทำไมจึงนำมาใช้ทั้งที่ยังไม่รู้ผลของประสิทธิภาพวัคซีน เนื่องจากการทดลงระยะที่ 3 ยังไม่สำเร็จ สำนักข่าว Boomberg รายงานว่าที่อินเดียเจอปัญหาไม่เหมือนที่อื่นเพราะมีวัคซีนเยอะเหลือเฟือ แต่คนบางส่วนกลับไม่กล้าฉีดเพราะกังวลเรื่องความปลอดภัยโดยเฉพาะเจ้าหน้าที่สาธารณสุขและบุคลากรด่านหน้า และประชาชนบางส่วนก็กลัวเพราะมีข่าวลือว่ามีผู้เสียชีวิตจากการรับวัคซีน

แต่รัฐบาลของอินเดียก็ออกมากอบกู้ความเชื่อมั่น โดยกล่าวว่าบริษัท Bharat Biotech ผู้ผลิตวัคซีนโคแวกซินของอินเดียมีประสบการณ์ในการผลิตวัคซีนยาวนาน 24 ปีแล้ว ผลิตมาแล้ว 16 ชนิด ส่งออกไปแล้ว 123 ประเทศทั่วโลก และยังตั้งเป้าผลิตวัคซีนให้ได้ 700 ล้านโดสภายในปี 2021

นายกรัฐมนตรีอินเดีย ‘นเรนธรา โมดี’ โพสต์ข้อความผ่านทวิตเตอร์ว่า จะเน้นมอบวัคซีนให้กับประเทศเพื่อนบ้านในเอเชียใต้ก่อนภายใต้นโยบายเพื่อนบ้านมาก่อน (Neighborhood First) ซึ่งเมียนมาเป็นหนึ่งในประเทศแรก ๆ ที่ได้รับวัคซีนจากรัฐบาลอินเดีย จำนวน 1.5 ล้านโดส ก่อนหน้านี้มีข่าวว่านายโมดีต่อสายตรงคุยกับอองซาน ซูจี มนตรีแห่งรัฐของเมียนมา เพื่อเสนอตัวให้ความช่วยเหลือทั้งเรื่องเงินเเละด้านสาธารณสุขต่างๆ อินเดียได้บริจาควัคซีน 50,000 โดส ไปยังเซเชลส์ เเละอีก 1 เเสนโดสให้กับมอริเชียส ส่งผลต่อภาพลักษณ์ยกระดับให้อินเดียมีบทบาทเป็นผู้ดูแลด้านความปลอดภัยในมหาสมุทรอินเดียและเป็น ‘ผู้นำ’ ที่ทำหน้าที่ดูแลด้านความปลอดภัยให้กับเพื่อนบ้านในมหาสมุทรอินเดียตามวิสัยทัศน์ SAGAR

วิสัยทัศน์ SAGAR คืออะไร ?

‘SAGAR’ ย่อมากจาก Security And Growth for All in the Region เป็นวิสัยทัศน์ของรัฐบาลอินเดียภายใต้การนำของนายกรัฐมนตรีนเรนธรา โมดี  หมายถึง ความมั่นคงและการเจริญเติบโตร่วมกันกันทุกประเทศในภูมิภาคมหาสมุทรอินเดีย ‘SAGAR’ ในภาษาฮินดีเขียนว่า ‘सागर’ ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากภาษาสันสกฤตที่เป็นรากของภาษาฮินดีในปัจจุบัน หากเทียบเป็นคำภาษาไทยจะหมายถึงคำว่า ‘สาคร’ สื่อความหมายถึงการทูตที่เน้นความเชื่อมโยงโดยสายน้ำ โดยเศรษฐกิจและความมั่นคงแห่งสายน้ำ ‘SAGAR’ ของอินเดียจึงหมายถึงการนำเอาเศรษฐกิจสีน้ำเงินหรือ ‘Blue Economy’ ที่เน้นการพัฒนาเศรษฐกิจในมหาสมุทรอย่างยั่งยืนควบคู่ไปกับการรักษาความมั่นคงเป็นเป้าหมายนำในการสร้างความสัมพันธ์อันดีกับประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งก็จะมีโปรเจ็คที่ใหญ่กว่านี้อีกคือ ‘Sagar Mala Project’ ที่อาจจะเทียบเท่ากับ ‘One Belt, One Road’ ของจีน

การแจกจ่ายวัคซีนให้กับประเทศเพื่อนบ้านครั้งนี้ในทางการทูตเป็นเรื่องของการกระชับความสัมพันธ์ด้วยภายใต้นเรนทรา โมดี (Narendra Modi) นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันกับนโยบายปฏิบัติการตะวันออก (Act East Policy) โดยมุ่งเน้นการขยายความสัมพันธ์ไปยังกลุ่มประเทศในเอเชียที่นอกเหนืออาเซียนเพื่อคานอำนาจจีน และเป็นการใช้การทูตแบบซอฟต์ พาวเวอร์ (Soft Power) การส่ง ‘วัคซีนไมตรี’ เเสดงให้เห็นว่าอินเดียอยู่เหนือจีนได้ ในเรื่องการผลิตวัคซีนและสาธารณสุข แม้ว่าจะเป็นรองในด้านการทหารและเศรษฐกิจก็ตาม