เปิด 3 เงื่อนไขโควิด-19 จะเป็น ‘โรคประจำถิ่น’

กระทรวงสาธารณสุขคาดการณ์ว่าเชื้อโควิด-19 จะแพร่ระบาดมีผู้ติดเชื้อมากขึ้นในช่วง 1-2 เดือนนี้ ลักษณะอาการจะคล้าย ไข้หวัดใหญ่ไม่จำเป็นต้องเข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาล ขณะที่อัตราการเสียชีวิตค่อยๆ ลดลงเหลือ 1% ซึ่งถ้าต่ำกว่านั้นจะเข้าข่ายโรคประจำถิ่นได้

ล่าสุด นพ.รุ่งเรือง กิจผาติ โฆษกกระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยถึงหลักการพิจารณาว่าให้โควิด-19 เป็นโรคประจำถิ่นในประเทศใดว่าต้องพิจารณาจากปัจจัยดังนี้

1) เชื้อลดความรุนแรง (ปัจจุบันความรุนแรง อัตราป่วยตายโรคโควิด 19 ลดลงเหลือ เสียชีวิต ~ 1 ราย จากผู้ติดเชื้อ 1,000 ราย)

2) ประชาชนมีภูมิคุ้มกันค่อนข้างดี เช่น การฉีดวัคซีน การติดเชื้อก่อนหน้า

3) ประเทศนั้นๆ มีระบบการบริหารจัดการ การดูแลรักษา และควบคุม/ชะลอการระบาดได้อย่างดี (ตัวอย่างที่ดีในประเทศไทย และอีกหลายๆประเทศ)

• สรุปได้ว่า “โรคประจำถิ่น” เป็นโรคที่เกิดขึ้นประจำเฉพาะบริเวณพื้นที่นั้น ๆ มีการแพร่กระจายและสามารถคาดเดาอัตราการติดเชื้อได้ เช่น โรคไข้เลือดออก ไข้หวัดใหญ่ โรคเอดส์

• การที่โควิด-19 จะปรับเปลี่ยนเป็นโรคประจำถิ่นได้หรือไม่นั้น ไม่ใช่เกิดจากตัวเชื้อหรือระบบสาธารณสุขเท่านั้น แต่ต้องได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วนและประชาชนในการร่วมเดินหน้ารับมือให้โควิด-19 สู่โรคประจำถิ่น เช่น การป้องกันตนเองสูงสุด มาตราการสำคัญ และรับการ)รับการฉีดวัคซีนเพื่อเพิ่มภูมิคุ้มกันทั้งระดับบุคคลและประเทศ ครับ

สำหรับการระบาดของโรคติดต่อ มี 4 ระดับ ได้แก่

1) Endemic (โรคประจำถิ่น) คือ โรคที่เกิดขึ้นประจำในพื้นที่นั้น กล่าวคือมีอัตราป่วยคงที่และสามารถคาดการณ์ได้ โดยขอบเขตของพื้นที่อาจเป็นเมือง ประเทศ หรือใหญ่กว่านั้นอย่างกลุ่มประเทศ หรือทวีป เช่น ไข้หวัดใหญ่ ไข้เลือดออกในประเทศไทย โรคมาลาเรียในทวีปแอฟริกา

2)  Outbreak (การระบาด) คือ เหตุการณ์ที่มีผู้ป่วยเพิ่มขึ้นผิดปกติ ทั้งในกรณีโรคประจำถิ่น แต่มีจำนวนผู้ป่วยมากกว่าที่คาดการณ์ หรือในกรณีโรคอุบัติใหม่ ถึงแม้จะมีผู้ป่วยเพียงรายเดียว

3) Epidemic (โรคระบาด) เป็นการระบาดของโรคที่แพร่กระจายกว้างขึ้นในเชิงภูมิศาสตร์ ซึ่งโรคระบาดที่แผ่ไปในพื้นที่ที่กว้างขึ้นนั้นเป็นการระบาดที่เพิ่มขึ้นอย่างฉับพลัน และมีจำนวนผู้ติดเชื้อเกินกว่าที่คาดการณ์ได้ เช่น โรคอีโบลาที่ระบาดในทวีปแอฟริกาตะวันตกในปี 2557-2559

4 Pandemic (การระบาดใหญ่/ทั่วโลก) หรือ ระดับการระบาดสูงสุด เช่น การระบาดของไข้หวัดใหญ่ที่ย้อนกลับไปตั้งแต่ปี พ.ศ. 2461 (Spanish flu) หรือการระบาดของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 และล่าสุดคือการระบาดของ COVID-19 ในอย่างน้อย 122 ประเทศทั่วโลก

อย่างไรก็ตาม หลังจากการแพร่ระบาดถึงขั้นสูงสุดของการระบาดแล้ว โรคระบาดเหล่านี้จะปรับเปลี่ยนกลายเป็นโรคประจำถิ่น หรือโรคระบาดตามฤดูกาลของประเทศ ต่อไป ตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้ ครับ

ข้อมูลอ้างอิง

1) https://www.cdc.gov/csels/dsepd/ss1978/lesson1/section11.html

2) https://www.medscape.com/viewarticle/966112