สำรวจเส้นทาง NOKIA สูงสุด สู่สามัญ และการปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัย

ข่าวการเปิดตัวมือถือปุ่มกดรุ่นใหม่ของ NOKIA 5710 XpressAudio ที่เพิ่มลูกเล่นช่องเสียบหูฟังนั้น สร้างความไฮป์ และความคิดถึงยุคสมัยเก่าๆ ขึ้นมา และหลายคนอาจสงสัยว่า NOKIA ยังให้บริการอยู่หรือ แล้วตอนนี้บทบาทของ NOKIA อยู่ตรงไหนในเวทีเทคโนโลยีโลก 

NOKIA เป็นหนึ่งในแบรนด์เทคโนโลยีที่พ่ายแพ้ให้กับ digital disruption พ่ายแพ้ให้กับมือถือทัชสกรีน และการเข้ามาของสมาร์ทโฟน แต่ NOKIA ก็ปรับตัวอย่างดีที่สุดเท่าที่จะทำได้ และตอนนี้ก็มีธุรกิจหลากหลายมากด้วย

คอลัมน์ Brand Story จาก TODAY Bizview จะพาไปสำรวจเส้นทาง The Rise and Fall และ Rise Again ของ NOKIA กัน

[ NOKIA บริษัทอายุกว่า 155 ปี ธุรกิจแรกไม่ใช่มือถือ แต่เป็นโรงงานเยื่อกระดาษ ]

NOKIA เป็นบริษัทสัญชาติฟินแลนด์ ก่อตั้งในปี ค.ศ. 1865 ธุรกิจแรกของ NOKIA ไม่เกี่ยวกับเทคโนโลยี แต่เกี่ยวข้องกับนวัตกรรมที่ก้าวหน้ามากในสมัยนั้น ซึ่งก็คือการผลิตกระดาษ 

Fredrik Idestam วิศวกรเหมืองแร่ชาวฟินแลนด์-สวีเดน ได้ก่อตั้งโรงงานเยื่อกระดาษบนชายฝั่งของแก่ง Tammerkoski ใกล้เมือง Tampere ประเทศฟินแลนด์ ซึ่งตอนนั้นยังเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิรัสเซียอยู่

ทำธุรกิจไปได้สักพักก็เปิดโรงงานแห่งที่สองในเมืองใกล้ๆ กัน ซึ่งมีแหล่งไฟฟ้าพลังน้ำที่ดีกว่า

จนมาในปี 1871 Idestam กับเพื่อน Leo Mechelin ได้ก่อตั้งบริษัทร่วมกัน ชื่อว่า Nokia Ab

ธุรกิจเริ่มขยาย ในปี 1967 ก็ได้กำเนิดบริษัท Nokia Corporation ปรับโครงสร้างเป็นธุรกิจหลัก 4 อย่าง ได้แก่ ป่าไม้ เคเบิล ยาง และอิเล็กทรอนิกส์ 

ตอนนั้น NOKIA ทำธุรกิจหลายอย่างมาก เรียกได้ว่า อะไรเป็นเทรนด์ตอนนั้น ก็ทำหมด เช่น ยุทโธปกรณ์ทางทหาร วิทยุสื่อสาร หน้ากากกันแก๊สพิษ รองเท้ายางสำหรับทหาร เป็นต้น

ต่อมา NOKIA ก็ค่อยๆ ขายหน่วยธุรกิจที่มีหลากหลายออกไป การเปลี่ยนผ่านของ Nokia สู่การสื่อสารโทรคมนาคมเริ่มต้นขึ้นในปี 1990 โดยซีอีโอคนใหม่ในตอนนั้น Jorma Ollila ผู้เคยเป็นหัวหน้าธุรกิจโทรศัพท์เคลื่อนที่ ตัดสินใจว่า ต่อไปนี้ Nokia จะเป็นบริษัทที่ มุ่งเน้นด้านโทรคมนาคม ซึ่งพิสูจน์ให้เห็นว่าเป็นกลยุทธ์ที่ฉลาดมากๆ 

[ NOKIA ไอเท็มสุดคูล ของมันต้องมี ]

NOKIA ช่วยพัฒนามาตรฐานมือถือ GSM ในปี 1980 และพัฒนาเครือข่าย GSM การโทร GSM ครั้งแรกของโลก โทรโดยนายกรัฐมนตรี Harri Holkeri ของฟินแลนด์เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม ปี 1991 โดยใช้อุปกรณ์ของ Nokia บนเครือข่ายย่านความถี่ 900 MHz.

และในเดือนพฤศจิกายน ปี 1992 NOKIA 1011 ได้เปิดตัวเป็นโทรศัพท์เคลื่อนที่ระบบ GSM เครื่องแรกที่มีจำหน่ายในท้องตลาด

หลังจากนั้น NOKIA ก็สร้างชื่อเป็นผู้ผลิตมือถือ แซง Motorola ในแง่ยอดขาย เหตุผลหลักๆ คือดีไซน์ที่โฉบเฉี่ยวสวยงาม วัยรุ่นชอบ โดยเฉพาะมือถือรุ่น Nokia 5110 และ 3210 ที่มีหลายสีสัน และเกมงูบน NOKIA ก็สนุกและเล่นง่ายมากๆ ด้วย 

ในปี 1998 เพียงปีเดียว NOKIA มีรายได้จากการขาย 2 หมื่นล้านดอลลาร์ และทำกำไร 2.6 พันล้านดอลลาร์ ปี 2000 มีพนักงานกว่า 5 หมื่นคน มีส่วนแบ่งตลาด 30% ในตลาดโทรศัพท์มือถือ

การเปิดตัวมือถือแต่ละรุ่นของ NOKIA เป็น talk of the town ไปทั่วโลก และในยุคที่มือถือยังไม่ได้เป็นสมาร์ทโฟน ที่ต้องใช้พื้นที่ไปกับจอทัชสกรีนนั้น การออกแบบมือถือมีความสนุกและน่าสนใจกว่าสมัยนี้มาก 

ยกตัวอย่างเช่น NOKIA 3310 เครื่องเหมาะมือ ถึกทน สีน้ำเงินเรียบหรู, NOKIA 5510 มือถือแนวนอน มีแป้นปุ่ม QWERTY, NOKIA 7650 สไลด์ฝาเปิดได้, NOKIA N-Gage ที่มีรูปทรงคล้ายเครื่องเกม 

[ NOKIA พลาดตรงไหน ]

การเข้ามาของสมาร์ทโฟน จอสัมผัสทัชสกรีนเต็มจอ และ iPhone ของแอปเปิล เป็นเพียงส่วนหนึ่ง เพราะยังมีประเด็นภายในองค์กร รวมถึงการตัดสินใจที่ผิดพลาดของ NOKIA ด้วย 

จริงๆ แล้ว NOKIA เริ่มสร้างนวัตกรรมเพื่อความสมาร์ทในมือถือมาก่อนแล้ว ตั้งแต่ระบบปฏิบัติการ Symbian และ MeeGo รวมถึงเพิ่มกล้องถ่ายรูป ถ่ายวิดีโอ การบรรจุเพลงเข้ามาในมือถือ 

แต่มันยังไม่เพียงพอที่จะไล่ตามยุคสมัย เพราะระบบปฏิบัติการของ Apple  และ Android ในขณะนั้น รุดหน้าด้วยอัตราเร่งที่เร็วมากๆ ทั้ง iPhone, Samsung, Sony เริ่มกินส่วนแบ่งตลาดมือถือเข้ามาเรื่อยๆ

ปี 2011 Nokia ได้จัดตั้งพันธมิตรเชิงกลยุทธ์กับ Microsoft (และขายธุรกิจให้ Microsoft ในปี 2017) เพื่อให้สมาร์ทโฟนใช้ระบบปฏิบัติการ Windows Phone 

เป็นจุดกำเนิดสมาร์ทโฟนตระกูล Nokia Lumia ซึ่งมีระบบปฏิบัติการ Windows Phone และถึงแม้จะเป็นการรวมพลังระหว่าง NOKIA และ Microsoft ก็ยังต้าน  iOS และ Android ไม่อยู่ Nokia Lumia ยังไม่สามารถดึงดูดใจลูกค้าให้กลับไปหา NOKIA ได้ 

ในที่สุด ปี 2014 Microsoft ตัดสินใจหยุดการผลิต Windows Phones Lumia ไป

นี่จึงเป็นเรื่องที่เล่ากันมาถึงทุกวันนี้ว่า ตอนนี้จะเป็นอย่างไร ถ้า NOKIA ไม่พลาดไปเลือกระบบปฏิบัติการ Windows Phone แต่เลือก Android แทน 

[ แพ้ในตลาดมือถือ แต่เติบโตในโครงข่ายโทรคมนาคม ]

แม้ NOKIA จะไม่ใช่ผู้ชนะในตลาดมือถืออีกต่อไปแล้ว แต่ NOKIA ก็ยังมีความสำคัญกับประเทศฟินด์แลนด์อย่างมาก มีส่วนช่วยให้เศรษฐกิจประเทศเติบโต และ NOKIA ก็ผันตัวไปเป็นผู้ให้บริการเครือข่ายโทรคมนาคม มีหน่วยธุรกิจสองกลุ่มใหญ่ๆ คือ Nokia Networks ดูเรื่องเครือข่าย 5G และ Nokia Technologies ที่ดูเรื่อง consumer product 

ส่วนมือถือ NOKIA ก็ไม่ได้หายไปไหน แต่ได้บริษัท HMD Global เป็นบริษัทสัญชาติฟินแลนด์ มารับช่วงไปขายต่อ 

โดย HMD Global เซ็นสัญญากับ Nokia Technologies เพื่อใช้แบรนด์ Nokia สำหรับโทรศัพท์มือถือและแท็บเล็ตเพียงผู้เดียว และยังได้สิทธิบัตรที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีโทรศัพท์มาอีกจำนวนหนึ่งด้วย 

และหลังจากการตัดสินใจที่ผิดพลาดไป ในที่สุด สมาร์ทโฟน NOKIA ตัวใหม่ๆ ก็ใช้ระบบ Android แล้ว และ HMD ยังเข้าใจจุดแข็งเดิมของ NOKIA คือมือถือปุ่มกด ที่มีความทนทาน ตอนนี้ HMD จึงมีมือถือปุ่มกดมาขายควบคู่กับสมาร์ทโฟน และแท็บเล็ตหลายรุ่นของ NOKIA

ที่มา : 

https://www.blognone.com/node/88961 

https://www.youtube.com/watch?v=CdrdNdsmYsY 

https://blog.wearedrew.co/en/the-nokia-case-fall-and-rise 

ภาพประกอบจาก วิกิพีเดีย