โลกนี้เหลือเวลาอีกนานแค่ไหนกว่าจะถึงเที่ยงคืน? หนึ่งในเรื่องที่ถูกประกาศออกมาทุกต้นเดือนมกราคมของทุกปี โดยบรรดานักวิทยาศาสตร์ เปรียบช่วงเวลาเที่ยงคืนคือวันสิ้นโลก เรียกว่า ‘The Doomsday Clock’ โดยในปี 2023 มีการประกาศว่าโลกมีเวลาแค่ 90 วินาทีเท่านั้น ก่อนจะถึงเที่ยงคืน
.
จอมพล ดาวสุโข บรรณาธิการข่าวต่างประเทศ สำนักข่าว TODAY สรุปเรื่องราวประวัติของ The Doomsday Clock ที่เชื่อมโยงกับอาวุธนิวเคลียร์ ผ่านรายการ WORLD REWIND เล่าประวัติศาสตร์เปลี่ยนโลก
จุดกำเนิด Doomsday Clock
.
The Doomsday Clock เกิดขึ้นจากความล้มเหลวในการคัดค้านการใช้อาวุธนิวเคลียร์ โดยนักวิทยาศาสตร์ที่เข้าร่วมโครงการ ‘Manhattan Project’ โครงการที่เป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ที่ใช้ถล่มญี่ปุ่นในเมืองฮิโรชิมาและนางาซากิ และอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ที่ออกมาเตือนรัฐบาลสหรัฐฯ ถึงอันตรายจากการใช้เทคโนโลยีนิวเคลียร์ แต่ไม่เป็นผล
.
นักวิทยาศาสตร์ในโครงการและอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ จึงรวมกลุ่มกันในชื่อ ‘Bulletin of the Atomic Scientists’ มีเป้าหมายเพื่อให้ข้อมูลต่อสาธารณะและผู้มีอำนาจกำหนดนโยบาย ลดภัยคุกคามที่มนุษย์สร้างขึ้น เพื่อสะท้อนภาพภัยคุกคามต่อมนุษยชาติให้เข้าใจง่าย จึงใช้เวลาเที่ยงคืนเป็นหมุดหมาย และในแต่ละปีจะมีการปรับเข็มนาฬิกาเพื่อชี้ให้เห็นว่า โลกมีเวลาเหลือกี่นาทีจะถึงเที่ยงคืน ซึ่งก็คือจุดสูญสิ้นโลก โดยเริ่มแรกเรื่องที่ถูกคำนึงถึงเป็นหลักคือความเสี่ยงของสงครามนิวเคลียร์
.
การตั้งเวลา เชื่อมโยง ประวัติศาสตร์
.
ในปี 1947 นักวิทยาศาสตร์ตั้งเวลาครั้งแรกไว้ว่า โลกมีเวลาเหลือแค่ 7 นาที ก่อนจะลดเวลาลงมาเรื่อย ๆ จนกระทั่งเหลือแค่ 2 นาทีจะถึงเที่ยงคืนเมื่อปี 1953 ซึ่งในขณะนั้นเป็นช่วงที่สงครามเย็นก่อตัว และก่อนหน้าในปี 1952 เกิดการแข่งขันกันทางนิวเคลียร์ระหว่างสหรัฐฯ กับสหภาพโซเวียต แต่เมื่อความตึงเครียดเรื่องสงครามนิวเคลียร์ในยุคสงครามเย็นจบลง นักวิทยาศาสตร์ได้ขยับเวลาความเสี่ยงวันสิ้นโลก ให้ห่างออกจากเวลาเที่ยงคืนไปไกลถึง 17 นาที ซึ่งถือเป็นการขยับเวลาที่ไกลที่สุดในประวัติศาสตร์ของ The Doomsday Clock
.
สิ้นสุดสงครามเย็น ทิศทางที่ดีของมนุษยชาติ?
.
นักวิทยาศาสตร์ในขณะนั้นมองว่า การสิ้นสุดสงครามเย็นจะเป็นทางออกสู่ยุคใหม่ที่เต็มไปด้วยความหวัง แต่สุดท้าย ความเสี่ยงของโลกจากภัยที่มนุษย์สร้างขึ้น อย่างสงครามนิวเคลียร์ ไม่เคยหายไปจากมนุษยชาติ ทำให้ในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา นาฬิกาของ The Doomsday Clock ไม่เคยถอยหลังห่างจากวันสิ้นโลก กลับดูเลวร้ายลงเรื่อย ๆ
.
เมื่อปี 2020 นักวิทยาศาสตร์เลิกประเมิน The Doomsday Clock เป็นนาที แต่ประเมินระดับวินาทีเป็นครั้งแรก ในปีนั้น นักวิทยาศาสตร์ประเมินว่า โลกเหลือเวลาแค่ 100 วินาทีจะถึงเที่ยงคืน โดยให้เหตุผลอ้างถึงข้อตกลงนิวเคลียร์ระหว่างสหรัฐฯ และรัสเซียที่ไม่คืบหน้า และโครงการพัฒนานิวเคลียร์ในอิหร่านและเกาหลีเหนือที่ต้องหยิบมาพิจารณาเพิ่มเติม นอกจากนี้มนุษยชาติยังมีความท้าทายอื่น ๆ อย่างการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ พร้อมทั้งความท้าทายทางเทคโนโลยี เช่น อาวุธที่พัฒนาด้วยเทคโนโลยีไฮเปอร์โซนิก อาวุธชีวภาพ หรือแม้กระทั่งสงครามข้อมูลข่าวสาร และปัญหาข่าวปลอม รวมถึงการพัฒนาเทคโนโลยี AI ที่เชื่อมโยงกับการพัฒนาอาวุธ ที่ขาดการตัดสินใจสุดท้ายจากมนุษย์ ซึ่งอาจเป็นปัญหาใหญ่ได้ในอนาคต
การประเมินปี 2023
.
The Doomsday Clock ถูกปรับเวลาให้เข้าใกล้เที่ยงคืนอีก 10 วินาที โดยมีเวลาแค่ 90 วินาทีก่อนจะถึงเที่ยงคืน ในแถลงการณ์ล่าสุดระบุถึง 4 เรื่องหลักที่นักวิทยาศาสตร์ใช้พิจารณาปรับนาฬิกา The Doomsday Clock คือเรื่อง อาวุธนิวเคลียร์ การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ ภัยคุกคามทางชีวภาพ และการใช้เทคโนโลยีอย่างไม่เหมาะสม โดยเรื่องที่ถูกพูดถึงมากที่สุด คือเรื่องสงครามยูเครน ซึ่งระบุว่า สงครามยูเครนจะเข้าสู่ปีที่โหดร้ายเป็นปีที่สอง ทำให้เอกราชของยูเครนรวมถึงความมั่นคงของยุโรปถูกสั่นคลอนที่สุด ตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สอง และการที่รัสเซียยกเรื่องการใช้อาวุธนิวเคลียร์ขึ้นมาเป็นคำขู่ ยิ่งทำให้ความขัดแย้งถูกยกระดับรุนแรงขึ้น
.
การประเมินวันสิ้นโลกผ่าน The Doomsday Clock สะท้อนสถานการณ์ความมั่นคงโลกอย่างไร ฟังสรุปเรื่องราวแบบเต็ม ๆ ได้ทางรายการ WORLD REWIND จากสำนักข่าว TODAY
