กระแสต้านภาพยนตร์ ‘The Little Mermaid’ จีนเหยียดเชื้อชาติเจ้าหญิงแอเรียล

ประเทศเศรษฐกิจที่ใหญ่เป็นอันดับสองของโลกกลายเป็นตลาดใหญ่สุดสำหรับภาพยนตร์ฮอลลีวูดทุนสูง แต่การต่อต้านทางเชื้อชาติต่อ The Little Mermaid อย่างรุนแรง เป็นเพียงตัวอย่างของราคาที่สตูดิโอภาพยนตร์ต้องจ่าย หากพวกเขาละเมิดความรู้สึกอ่อนไหวของจีน

จีนไม่ปลื้ม ‘แอเรียลผิวดำ’

สื่อของรัฐและชาวเน็ตของจีนประณามการคัดเลือก ฮัลลี เบลีย์ ในบทเจ้าหญิงแอเรียล โดยในเดือนที่แล้ว The Global Times แท็บลอยด์ฉบับภาษาอังกฤษของจีนที่ขึ้นชื่อเรื่องการรายงานเนื้อหาแนวชาตินิยม กล่าวหาดิสนีย์ว่า “เปลี่ยนนิทานคลาสสิค ให้กลายเป็น ‘เครื่องสังเวย’ กับความถูกต้องทางการเมือง (PC) โดยการคัดเลือกนักแสดงที่ไม่ใช่คนผิวขาวในเรื่องนี้”

“สังเวียนการโต้เถียงเรื่องเชื้อชาติและสีผิว ทำให้เรื่องราวอันงดงามในวัยเด็กของหลาย ๆ คน หมดความหมาย” สื่อแท็บลอยด์ ระบุ  

การโต้กลับส่วนใหญ่เป็นการเหยียดเชื้อชาติที่ปรากฏชัดในหมู่ผู้ชมภาพยนตร์ชาวจีน บนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียอย่าง เว่ยปั๋ว ชาวเน็ตบางคนวิจารณ์รูปลักษณ์ของ ฮัลลี ลามไปจนถึงเครื่องหน้าของเธอ อันเป็นการเหยียดเชื้อชาติอย่างรุนแรง

แฟนภาพยนตร์ต้นฉบับในจีนแผ่นดินใหญ่ร่วมกันโต้แย้งเกี่ยวกับ The Little Mermaid ซึ่งส่วนมากแสดงความผิดหวังในการคัดเลือกนักแสดงของภาพยนตร์ฉบับนี้

ในเว็บไซต์ Maoyan แพลตฟอร์มรีวิวภาพยนตร์และบ็อกซ์ออฟฟิศของจีน มีผู้ใช้รายหนึ่งกล่าวว่า “พวกเขา ‘งง’ เนื่องจาก ‘นางเงือกน้อย’ ในความทรงจำของพวกเขามีผิวขาว” และมีอีกหลายคนแสดงความคิดเห็นในเชิงเลือกปฏิบัติเกี่ยวกับสีผิวของ ฮัลลี

ในขณะที่นักวิจารณ์ชาวจีนบางส่วนแสดงความคิดเห็นในเชิงบวก โดยโปสเตอร์ภาพยนตร์บนเว็บไซต์ Maoyan ระบุว่า รูปลักษณ์ของ ฮัลลี แตกต่างไปเพียงเล็กน้อยสำหรับเด็ก ๆ และเธอเป็นตัวแทนของลักษณะนิสัยที่สำคัญที่สุดของเจ้าหญิงแอเรียล ซึ่งก็คือ จิตวิญญาณที่กล้าหาญ

มาตรฐานความงามฉบับจีนเป็นพิษกระทั่งกับคนในประเทศ?

เหยา จาง ยูทูบเบอร์ชาวจีน ที่ติดตามข่าวสารการเมืองและวัฒนธรรมของไต้หวันและจีนจากประเทศแคนาดา กล่าวว่า จีนไม่มีประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์ หรือการเมืองแบบสหรัฐฯ ผู้ชมจึงยังคงอ่อนไหวต่อการที่เชื้อชาติอื่นถูกนำเสนอในภาพยนตร์

“มาตรฐานความงามดั้งเดิมของจีน เน้นที่ผิวขาวและดวงตากลมโต และผู้ชมบางส่วน รวมถึงเจ้าหน้าที่รัฐ ต้องการเห็นสิ่งนี้อันเปรียบได้กับค่านิยมความงามของจีน สะท้อนบนจอภาพภาพยนตร์” เหยา จาง ระบุ

จาง เปรียบเทียบกระแสต่อต้านกับปฏิกิริยาของสาธารณชนต่อ ลวี่ เยี่ยน (Lu Yan) ซูเปอร์โมเดลชาวจีน ว่า ดวงตาเล็กและโหนกแก้มสูงของเธอถูกมองว่าไม่สวยในจีน แต่กลับทำให้เธอมีชื่อเสียงในโลกตะวันตก แม้ว่าบล็อกเกอร์ชาวจีนบางคนจะอ้างว่า ความสำเร็จของ ลวี่ เยี่ยน เป็นอุบายของชาวตะวันตก ที่จะทำให้จีนดูแย่ด้วยการยกระดับ ผู้หญิง ‘อัปลักษณ์’ 

เพื่อให้ได้กำไรจึงต้องเอาใจตลาดจีน?

ด้วยการแข่งขันในจีนที่สูงเป็นพิเศษ เนื่องจากกองเซนเซอร์ที่เข้มงวดในการตรวจรับภาพยนตร์เพื่อเข้าฉายในประเทศ โดยแต่ละปี มีภาพยนตร์ต่างชาติได้รับอนุญาตให้เข้าฉายเพียงไม่กี่สิบเรื่อง อย่างในปี 2023 ณ เดือนพฤษภาคม ภาพยนตร์ต่างชาติที่ได้เข้าฉายที่จีนมีเพียง 39 เรื่อง โดยเป็นภาพยนตร์จากฮอลลีวูดเพียง 18 เรื่อง เท่านั้น

สตูดิโอยังเผชิญกับภาวะที่กลืนไม่เข้าคายไม่ออกในการยอมรับการเปลี่ยนแปลงเพื่อตอบสนองความต้องการของกองเซนเซอร์จีน หรือจะเสี่ยงต่อการถูกต่อต้านจากตลาด

ตัวอย่างการปรับเปลี่ยนองค์ประกอบ หรือในบางครั้งลามไปถึงเนื้อหาในภาพยนตร์เพื่อไม่ให้ขัดใจจีน เมื่อปี 2016 ผู้เขียนบทภาพยนตร์เรื่อง Doctor Strange ของมาเวล เสนอให้พื้นหลังของตัวละครหนึ่ง เปลี่ยนจากทิเบตเป็นยุโรป เพื่อเลี่ยงทำให้จีนไม่พอใจ

หรือในปี 2021 หนึ่งในภาพยนตร์ที่ทำรายได้สูงที่สุดตลอดกาลอย่าง Spiderman: No Way Home ไม่ได้รับอนุญาตให้เข้าฉายในจีน หลังจากที่มาเวลปฏิเสธที่จะตัดฉากจบของภาพยนตร์ ที่สื่อไปในทาง ‘รักชาติ’ บริเวณเทพีเสรีภาพในนิวยอร์ก ซึ่งทำให้สตูดิโอมียอดขายที่หายไปประมาณ 170-340 ล้านเหรียญสหรัฐ

จากรายงานของ Artisan Gateway ระบุว่า ท่ามกลางกระแสข่าวด้านลบ The Little Mermaid ทำผลงานได้ไม่ดีนักในบ็อกซ์ออฟฟิศของจีน โดยทำรายได้เพียง 3.6 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ภายใน 10 วัน หลังจากออกฉายในวันที่ 26 พฤษภาคม

ความล้มเหลวของ The Little Mermaid ในจีน เป็นตัวอย่างล่าสุดที่แสดงถึงความยากลำบากของฮอลลีวูดในการนำทางตลาดภาพยนตร์ที่ใหญ่และร่ำรวยที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ซึ่งครั้งหนึ่งเคยมีความต้องการที่จะชมภาพยนตร์ของสหรัฐฯ อย่างไม่รู้จักพอ

เสียงตอบรับในประเทศที่มี Beauty Standard สูงอื่น ๆ ก็ไม่ค่อยดีนัก

กระแสด้านลบเกิดขึ้นที่เกาหลีใต้และญี่ปุ่นเช่นกัน โดยมีการแสดงความเห็นในโลกออกไลน์อย่างแพร่หลายจนลามไปถึงการเหยียดเชื้อชาติ ที่รุนแรงกว่าการวิพากษ์วิจารณ์อย่างสร้างสรรค์ 

ในสื่อออนไลน์ของเกาหลีใต้ ชาวเน็ตให้ความเห็นว่า ในสายตาของเขา ภาพยนตร์เรื่องนี้ถูก ‘ทำลาย’ ไปแล้ว

เช่นเดียวกับในญี่ปุ่น ที่มีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ตั้งแต่ภาพยนตร์ยังไม่เข้าฉายว่า ภาพของเจ้าหญิงแอเรียลที่ปรากฏ ไม่เหมือนกับภาพจำของพวกเขา จนเกิดเป็นกระแสด้านลบมากมายถึงขั้นว่ามีชาวเน็ต ระบุว่า “อย่าเหยียบย่ำภาพจำของเจ้าหญิงแอเรียลในวัยเด็กของพวกเขา”

ในขณะที่ The Little Mermaid ได้รับการตอบรับที่ดีในประเทศแถบเอเชียอื่น ๆ อย่าง ฟิลิปปินส์และอินโดนีเซีย นอกจากนี้ยังเป็นภาพยนตร์ที่ได้รับความนิยมสูงสุดในอิตาลี และได้รับความนิยมเป็นอันสองในหลายประเทศช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา เช่น เยอรมนี สหราชอาณาจักร ออสเตรเลีย บราซิล และเม็กซิโก ซึ่งแฟน ๆ จำนวนมากทั่วโลก ตั้งแต่สิงคโปร์ ฟินแลนด์ ไปจนถึงสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ให้เสียงตอบรับที่ดีต่อภาพยนตร์ live-action เรื่องนี้

ทั้งนี้ ในสหรัฐอเมริกา เด็กสาวผิวดำต่างดีใจไปกับการตัดสินใจของดิสนีย์ โดยบอกว่า พวกเธอรู้สึกเหมือนได้เห็นตัวเองบนจอภาพขนาดใหญ่ เพราะบทบาทเจ้าแอเรียลของ ฮัลลี เบลีย์

ที่มา: AlJazeera, CNN, HollywoodReporter

My Country Talks ร่วมกับสำนักข่าว TODAY ขอเชิญผู้ที่มีความสนใจ เข้าร่วมกิจกรรม The World Talks ที่จะชวนคนจากหลากหลายพื้นที่ของโลกมาแลกเปลี่ยนไอเดีย เรื่องราว มุมมอง ผ่านการสนทนาออนไลน์แบบ 1:1 ในวันที่ 25 มิ.ย. 2023

ผู้เข้าร่วมจะได้รับโอกาสพูดคุยกับผู้ที่มาจากต่างวัฒนธรรม ต่างบริบท ต่างแนวคิด โดยคัดจากการตอบคำถามในแง่มุมต่างๆ ทั้งเรื่องสภาพอากาศ รัสเซีย-ยูเครน ความเท่าเทียม ผู้อพยพ และประเด็นอื่นๆ

โดยระบบจะทำการจับคู่คุณกับคนที่มีแนวคิดไม่เหมือนกับคุณ ซึ่งอาจมาจากประเทศใดก็ได้ในโลก เพื่อที่จะได้มีโอกาสพูดคุยกันผ่านทางช่องทางออนไลน์

สำหรับกิจกรรม World Talks จะมีขึ้นในวันที่ 25 มิ.ย. 2023 ปัจจุบันมีผู้ที่สนใจเข้าร่วมกว่า 5,000 คน จากกว่า 100 ประเทศแล้ว

หากท่านสนใจเข้าร่วม สามารถเริ่มต้นจากการตอบคำถามด้านล่างนี้ หรือเข้าไปที่ https://www.theworldtalks.org/invite *คำถามและบทสนทนาเป็นภาษาอังกฤษ