นักสร้างรถกงเต๊ก มือหนึ่งของสยามประเทศ

นายสมัย ไทยเจริญ กับ นางสุนทร มับสันเทียะ เป็นสองสามีภรรยาที่ทำงานด้านเครื่องกระดาษกงเต๊กมาตั้งแต่เด็ก วิถีชีวิตคลุกอยู่กับกองกระดาษ ไม้ไผ่ และกาวแป้งเปียกแทบทุกวัน ตลอดระยะเวลา 30 ปี  ได้สร้างผลงานส่งออกไปยังสวรรค์ชั้นต่างๆ มอบให้ผู้คนที่พรากจากไปแล้วได้ใช้ในอีกภพโลก  ตามความเชื่อของคนบางกลุ่ม

ทั้งสองคนทำงานได้หลากหลายอย่าง หากเจาะลึกลงไปถึงความชัดแจ้ง พวกเขาคือนักสร้างรถยนต์กงเต๊กที่เก่งกาจของสยามประเทศ  สามารถผลิตรถยนต์กระดาษได้ถึงวันละ 2 คัน  รถยนต์หลากยี่ห้อหลายรุ่น ทั้งรถเก๋ง รถกะบะ รถโฟล์วีล รถถัง รถไฟ รถมอเตอร์ไซค์ รถสามล้อ จักรยาน เคยผลิตมาหมดแล้ว สามารถตอบสนองความต้องการของลูกค้าที่ต้องการแบบส่งด่วน  ให้กับญาติมิตรในอีกภพโลกได้อย่างรวดเร็วทันใจ

จากความชำนาญนี้เอง พวกเขาจึงกลายเป็นยอดฝีมือ และได้รับมอบหมายให้สร้างรถยนต์พระที่นั่ง (กงเต๊ก) ให้กับพระราชพิธีพระบรมศพของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช  ซึ่งทำพิธีกงเต๊กหลวงไปเมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2560 ที่ผ่านมา

ในขั้นต้นภาพถ่ายรถยนต์โรลสรอยซ์รุ่นโบราณ  ถูกส่งมาให้เป็นต้นแบบ สมัยจะนำภาพมาวิเคราะห์ชิ้นส่วนต่างๆของรถยนต์ ทั้งภายนอกและภายใน ดูความแตกต่างของรถยนต์ทั่วไปกับโรลสรอยซ์ว่าต่างกันอย่างไร  สังเกตรายละเอียดอย่าง หม้อน้ำ บังโคลนรถ กันชน  พวงมาลัย แผงคอนโซล ไฟหน้า ไฟท้าย ไฟเลี้ยว กระจกมองท้ายรถ กระจกข้าง ผ้าม่านปิดกั้นแสง เบาะนั่ง ตราสัญลักษณ์ และป้ายทะเบียน เพื่อแยกแยะว่าจะทำสิ่งใดก่อนและหลัง ให้รวดเร็วต่อเวลาที่มีจำกัด

เมื่อศึกษาดูรายละเอียดเสร็จ จะเริ่มต้นทำโครงสร้างตัวถังรถก่อนเป็นอันดับแรก เริ่มจากคัดเลือกไม้ไผ่ตง  ซึ่งส่งมาจากภาคเหนือ นำมาเหลาเป็นเส้นๆ วัดขนาดให้พอดีกับการสร้างโครงภายนอก จากนั้นเริ่มด้วยการผูกให้ติดกันด้วยเยื่อกระดาษบางๆ สมานด้วยกาวแป้งเปียกเพื่อยึดให้แน่น  ขึ้นรูปเป็นโครงสี่เหลี่ยม ค่อยเหลาไม้ วัดขนาดและใช้กรรไกรตัด เพื่อสร้างความสูง มาผูกตามมุม ก่อร่างจนเห็นเป็นโครงรถแบบคร่าวๆ

บริเวณด้านที่เป็นส่วนเว้าโค้ง ต้องทำการดัดไม้ไผ่แบบผิว เป็นส่วนผิวของไม้ไผ่ เส้นจะเล็กและแบน อ่อนตัวและยืดหยุ่นได้ดี ค่อยๆดัดทีละนิดจนโค้ง สำหรับทำในส่วนบริเวณล้อรถ บังโคลน พวงมาลัยรถ  กันชน  นำมาต่อเข้ากับจุดที่ต้องการ ใช้เวลาเพียง 2 วัน โครงสร้างก็เสร็จเรียบร้อย นับได้ว่าการขึ้นโครงไม้เป็นส่วนที่ยาก เพราะหากโครงสร้างไม่ดี ไม่ได้สัดส่วน ต่อให้ปะกระดาษยังไงก็ออกมาผิดรูปแน่นอน  สมัยจึงต้องปรับแก้ และรื้อออกอยู่หลายครั้งให้ได้สัดส่วนที่ลงตัว เนื่องจากเป็นงานสำคัญมาก สมัยกับภรรยาจึงมีแรงกดดันอยู่ไม่น้อย แม้ว่าจะเคยทำงานถวายให้กับบุคคลสำคัญมาแล้วก็ตาม

เมื่อโครงสร้างเสร็จแล้ว สุนทร (ภรรยา) จะลงมือปะกระดาษทับในชั้นแรก  เป็นการรองพื้นทั้งหมด ผู้ที่จะปะกระดาษต้องมีความชำนาญ มิเช่นนั้นทำออกมากระดาษจะย่น  และเมื่อกาวแห้งจะเป็นตะปุ่มตะป่ำ หลังจากสุนทรรอพักจนกาวแห้ง  ค่อยมาปะทับในรอบสอง ขั้นตอนนี้มีความสำคัญมาก ในรอบนี้จะใช้กระดาษสีพื้น ตามสีของตัวรถยนต์พระที่นั่ง มาปะให้ตึง และรีดให้เรียบเนียน เว้นเฉพาะบางส่วน อย่างบริเวณช่วงกระจกรถยนต์ มือที่ใช้ปะกระดาษก็ต้องสะอาด คอยหมั่นล้างมือ มิเช่นนั้นกระดาษจะมีรอยเปื้อน

สองสามีภรรยาจะช่วยกันติดพลาสติกใสทำเป็นกระจกรถ ช่วยกันทำล้อรถทั้ง 4ล้อ  สร้างคนขับ ตกแต่งเครื่องประดับรถส่วนต่างๆ ทั้งหม้อน้ำด้านหน้า ไฟท้าย ไฟหน้า ป้ายทะเบียน  ฯลฯ ซึ่งมีรายละเอียดยิบย่อย ประดิดประดอยจนรถยนต์พระที่นั่ง(กระดาษ)เสร็จสมบูรณ์

จากประสบการณ์อันยาวนานกว่า 30 ปี ทำให้การทำงานกระดาษของพวกเขาดูเหมือนทำง่ายไปหมด เนื่องจากผลิตรถยนต์กงเต๊กมาหลายพันคันแล้ว  จึงไม่แปลกที่จะใช้เวลาเพียงไม่กี่วัน สร้างรถยนต์พระที่นั่งให้เสร็จทันด้วยเวลาที่มีจำกัด พร้อมจะแล่นออกไปโคจรในอีกภพโลก

เรื่องและภาพ : คันถ์ชิต  วณิชดิลกกุล