วิกฤตนมล้นตลาด! คนดื่มน้อยลง แม่วัวเสี่ยงตกงาน

ในเชิงเศรษฐศาสตร์เวลาที่ความต้องการของสินค้านั้นๆ หรือที่เราเรียกว่าดีมานด์ (Demand) และปริมาณสินค้าที่มีหรือซัพพลาย (Supply) ไม่สมดุลกัน มักทำให้เกิดวิกฤตของสินค้านั้นๆ เพราะถ้าหากดีมานด์เพิ่มขึ้นหรือซัพพลายลดลง ราคาจะเพิ่มขึ้น แต่ถ้าถ้าดีมานด์ลดลงหรือซัพพลายเพิ่มขึ้น ราคาจะลดลง

พูดให้เห็นภาพมากขึ้นคือตอนนี้ในจีนมีวิกฤตนมล้นตลาดเป็นเพราะซัพพลายนมมากกว่าคนดื่มนม

ย้อนกลับไปในปี 2018 ‘จีน’ เริ่มเผชิญปัญหานมล้นตลาด ทำให้ทางรัฐบาลจีนต้องริเริ่มแคมเปญส่งเสริมการผลิตนมเพื่อลดการพึ่งพานมนำเข้าและเสริมสร้างสุขภาพประชาชน 

โดยรัฐบาลจีนแก้ปัญหาด้วยการให้เงินสนับสนุนเกษตรกรในการขยายฝูงวัว เน้นผลิตนมคุณภาพสูงเต็มไปด้วยโปรตีนและแคลเซียม เน้นส่งเสริมให้คนบริโภคนมมากขึ้น 

[ ผลิตนมในประเทศได้เยอะขึ้นจริง แต่คนจีนก็บริโภคนมน้อยลง ]

ความพยายามของรัฐบาลจีนก็สำเร็จในมุมด้านการผลิต เพราะในปีที่แล้ว (ปี 2023) เกษตรกรในจีนสามารถผลิตนมเพิ่มขึ้นมากถึง 42 ล้านตัน แต่ในด้านความต้องการบริโภคนมกลับไม่สูงขึ้นตามค่าเฉลี่ยทั่วโลก 

คนจีนโดยเฉลี่ยบริโภคนมเพียง 40 กิโลกรัมต่อปี ซึ่งต่ำกว่าคำแนะนำของทางการมาก 

ทำให้เกิดวิกฤตอีกครั้ง รัฐบาลจีนกระตุ้นให้เกษตรกรผลิตนมเยอะขึ้น แต่คนจีนบริโภคนมน้อยลง ส่งผลนมล้นตลาด นับตั้งแต่ปี 2021 เกษตรกรต้องลดราคานมลงถึง 28% ราคานมดิบเฉลี่ยเหลือ 3.14 หยวน หรือราวๆ 15 บาทต่อกิโลกรัม ซึ่งต่ำกว่าต้นทุนการผลิต

[ ทำไมคนจีนดื่มนมน้อยลง? ]

เหตุผลหลักที่คนจีนไม่บริโภคนมมากขึ้น หลักๆ 4 ปัจจัย

1. 1. 1. 1. การแพ้แลคโตส คนจีนจำนวนมากมีพันธุกรรมที่ไม่สามารถย่อยน้ำตาลแลคโตสในนมได้ ทำให้ทุกครั้งที่ดื่มอาจจะต้องเผชิญเรื่องท้องเสีย 
         2. วัฒนธรรมการบริโภค นมและผลิตภัณฑ์จากนม เช่น เนยและชีส ไม่เป็นส่วนหนึ่งของอาหารแบบดั้งเดิมของจีน ทำให้คนจีนไม่ได้คุ้นเคยกับนม
         3. เศรษฐกิจชะลอตัว สภาพเศรษฐกิจทำให้คนมีรายได้น้อยลง จึงลดการบริโภคสินค้าฟุ่มเฟือย เพราะคนจีนเน้นอิ่มท้องมากกว่า
         4. อัตราการเกิดน้อยลง ในประเทศจีนมีเด็กทารกเกิดน้อยลงทำให้ความต้องการนมผงสำหรับเด็กลดลงไปอีก 

นอกจากนี้ จีนยังไม่สามารถแข่งขันในตลาดส่งออกนมได้ เพราะต้นทุนการผลิตสูงจากการต้องนำเข้าวัตถุดิบ เช่น อาหารวัว อีกทั้งยังมีประวัติเสียหายจากเหตุการณ์ปี 2008 พบว่าผู้ผลิตนมบางรายในจีนใส่สารเมลามีนลงในนมผง ทำให้มีทารกเสียชีวิตและเจ็บป่วยหลายแสนคน ส่งผลให้ภาพลักษณ์ของนมจีนเสียหาย

อย่างไรก็ตาม ช่วงเวลานี้ก็เป็นอีกครั้งที่รัฐบาลจีนพยายามช่วยเหลือเกษตรกร โดยกระตุ้นให้ธนาคารปล่อยกู้เพิ่มขึ้น และยังพยายามสร้างความตระหนักถึงประโยชน์ด้านสุขภาพของนม แต่ผู้เชี่ยวชาญบางคนเสนอว่าควรลดจำนวนวัวลง 300,000 ตัว เพื่อลดปัญหานมล้นตลาดแทน

ที่มา

• • • • https://www.economist.com/china/2024/10/03/why-china-is-awash-in-unwanted-milk