คุยกับ “คันโฮ ยาคุชิจิ” พระนักดนตรีชื่อดัง ถึงการรักษาสมดุลในชีวิต และสร้างความสุขด้วยตัวเอง

คุยกับ คันโฮ ยาคุชิจิ (Kanho Yakushiji) ที่มาร่วมให้แง่คิดดีๆ ในการใช้ชีวิต เสริมสร้างกำลังใจ พร้อมทั้งปลุกความคิดให้ตระหนักในสิ่งที่ตัวเองต้องการอย่างแท้จริง ในงาน DRAGONFLY H.E.A.L Summit 2024 เมื่อวันที่ 22-23 ตุลาคม 2567 ที่ พารากอน ฮอลล์

คันโฮ ยาคุชิจิ เป็นหนึ่งในนักพูดที่เดินทางมาร่วมงาน DRAGONFLY H.E.A.L Summit 2024 ในฐานะที่เป็นพระนักดนตรีและเจ้าอาวาสของวัดไคเซนจินิกายเซน เขาได้พูดถึงสังคมญี่ปุ่นที่คนรุ่นใหม่ต้องเผชิญกับสภาวะเครียดจากการแข่งขันสูง ความสับสนในการค้นหาเป้าหมายในการใช้ชีวิตของคนทั่วไป ความเสื่อมถอยของความศรัทธาเลื่อมใสในศาสนาจากคนรุ่นใหม่ รวมถึงการฝึกฝนเพื่อสร้างความสุขให้กับตัวเอง ผ่านการพูดคุยกับ TODAY ในครั้งนี้

ความเครียดจากการทำงาน และสภาวะจำยอมต้องทำงานอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ในประเทศญี่ปุ่นที่นับได้ว่าเป็นประเทศที่มีการแข่งขันสูง ผู้คนในสังคมอาจมีความกดดัน และความเครียดที่เกิดขึ้นระหว่างการทำงานได้ แน่นอนว่าแทบจะทุกคนอยากจะใช้ชีวิตด้วยความรู้สึกตระหนักรู้ถึงความต้องการของตัวเอง และใส่ใจตัวเองอยู่เสมอ อยากดำเนินชีวิตในจังหวะที่ช้าลง แต่ในความเป็นจริงแล้ว หลายคนไม่สามารถทำได้ เนื่องจากพวกเขามีหน้าที่การงานที่กลายเป็นสภาวะจำยอม บังคับให้ชีวิตเขาต้องอยู่ในโลกที่วุ่นวายและเร่งรีบ

เมื่อถามถึงคำแนะนำที่อยากมอบให้กับกลุ่มคนเหล่านั้น คันโฮ ยาคุชิจิ กล่าวว่า การรักษาสมดุลให้กับชีวิตเป็นสิ่งสำคัญ แม้ว่าจะดูเป็นเรื่องยาก แต่จริงๆ แล้วง่ายกว่าที่คิดมาก

“หลังผ่านวิกฤตโควิด-19 ผ่านมา ก็เห็นถึงความเปลี่ยนแปลงในการดำเนินชีวิตของแต่ละคนอย่างเห็นได้ชัด คนทั่วโลกสามารถเข้าถึงข้อมูลต่างๆ ได้อย่างมหาศาลและรวดเร็ว เมื่อทุกอย่างประเดประดังกันมามากขึ้นและเร็วขึ้นเรื่อยๆ จึงเริ่มมีกลุ่มคนที่รู้สึกว่าอยากใช้ชีวิตในจังหวะที่ช้าลง ผมจึงรับรู้ได้ว่ามีคนจำนวนไม่น้อยที่ต้องการให้ชีวิตของตัวเองในบางช่วงดำเนินไปในจังหวะที่ช้าลง ให้ได้หายใจหายคอกันมากขึ้น”

“จุดสำคัญคือการรักษาสมดุลให้ดีระหว่างชีวิตที่ตระหนักถึงความต้องการและใส่ใจในตัวเอง กับอีกชีวิตหนึ่งที่ต้องยอมรับว่าตัวเองมีชีวิตที่ยุ่งเหยิง และมีความทะเยอทะยาน อยากจะประสบความสำเร็จในชีวิต เป็นเรื่องธรรมดาที่เราจะรู้สึกถึงความแตกต่างของชีวิตทั้งสองด้านนี้ แต่การรักษาสมดุลของชีวิตทั้งสองด้านนี้ไม่ได้ยากอย่างที่คิด”

“เพียงหาเวลาสั้นๆ อาจจะแค่ 10 นาที 5 นาที หรือถ้ายุ่งมากก็อาจจะแค่ 3 นาที หยุดทุกอย่างในชีวิตที่ยุ่งเหยิงวุ่นวาย และมาโฟกัสในสิ่งที่คุณอยากทำจริงๆ เช่น อยากฟังเพลง อยากหยุดคุยงาน นั่งสมาธิ แค่ช่วงเวลาสั้นๆ ในแต่ละวัน ก็ช่วยให้คุณได้เรียนรู้ที่รักษาสมดุลของชีวิตที่ดีขึ้นได้ คุณไม่จำเป็นต้องทำถึงขั้นว่าลาออกจากงาน เพื่อไปใช้ชีวิตเรียบง่ายที่ต่างจังหวัดหรืออะไรทำนองนั้น ขอแค่ 3-5 นาทีในแต่ละวันที่คุณได้หยุดเวลาเพื่อตัวเองจริงๆ จังๆ ก็ช่วยได้มากแล้ว”

ค้นหาความจริงของชีวิต “อยู่ไปเพื่ออะไร” คำถามยอดฮิตของคนรุ่นใหม่

หลักจากที่ คันโฮ ยาคุชิจิ ได้มีโอกาสร่วมงานต่างๆ ได้พบปะกับคนมากมาย เขาได้ทราบหรือเรียนรู้ประสบการณ์ชีวิตของคนที่มาร่วมงานสัมมนามากมาย ส่วนใหญ่คำถามที่เกิดขึ้นในใจของใครหลายๆ คนที่เขาประสบพบเจอมา คือคำถามประเภท ‘ฉันจะใช้ชีวิตอยู่ต่อไปได้อย่างไร’ ‘อะไรคือเป้าหมายในการใช้ชีวิตของฉัน’ 

“หลายคนประสบความสำเร็จอย่างสูงในหน้าที่การงาน มีความรู้ความเชี่ยวชาญในงานที่ทำ แต่เมื่อใช้ชีวิตอยู่ไปก็พบว่า นอกจากงานแล้ว พวกเขาลืมไปแล้วว่าพวกเขามีชีวิตอยู่ไปเพื่ออะไร”

“ดังนั้น ผมจึงย้ำเตือนกับทุกคนว่า พวกเราทุกคนมีชีวิตอยู่เพื่อ ‘มีความสุข’ หลายคนอาจจะลืมไปแล้วว่าความสุขหาได้จากที่ไหน ทำอย่างไรเราถึงจะมีความสุข แล้วพยายามไขว่คว้าค้นหาความสุขจากสิ่งของนอกกาย จากคนรอบตัว จากปัจจัยต่างๆ ภายนอก แต่จริงๆ แล้วความสุขที่แท้จริงต้องมาจาก ‘ภายในใจ’ ของเราเอง เป็นสิ่งที่เราต้องสร้างขึ้นมาเอง ไม่ใช่ให้คนอื่นสร้างให้ ความสุขที่แท้จริงย่อมเกิดจากตัวเราเองที่สร้างความสุขขึ้นมาจากในใจของเรา ซึ่งก็เป็นสิ่งที่ตัวผมเองก็ฝึกฝนเองอยู่ทุกวันเช่นกัน”

คันโฮ ยาคุชิจิ ยอมรับว่า ตัวเขาเองก็มีความรู้สึกทั้งสองด้านอยู่ในใจในทุกๆ วัน ด้านที่มีความสุข และด้านที่มีความทุกข์ แต่เขาเลือกที่จะโฟกัสไปในแต่ละด้าน ด้านที่มีความทุกข์เขาจะได้เรียนรู้ด้วยตัวเองว่า อะไรที่เป็นบ่อเกิดของความทุกข์ เพื่อที่จะหาทางแก้ไขว่า แล้วทำอย่างไรเขาถึงจะพ้นทุกข์

ดังนั้น สรุปแล้วก็คือ ความสุขเป็นสิ่งที่คนส่วนใหญ่พยายามมองหาจากปัจจัยภายนอก แต่จริงๆ แล้วความสุขสามารถสร้างขึ้นเองได้จากภายในจิตใจของเรา โดยเริ่มจากการฝึกฝนด้วยตัวเอง ด้วยการสำรวจหาความทุกข์ที่เกิดขึ้น สาเหตุที่ทำให้ใจของเราไม่มีความสุข แล้วพยายามมองหาวิธีที่ทำให้ตัวเราเองหลุดพ้นจากความทุกข์เหล่านั้น เราก็จะได้มาซึ่งความสุขที่ตัวของเราสร้างเอง ไม่จำเป็นต้องพึ่งพาจากปัจจัยภายนอกเสมอไป

ฝึกสร้างความสุขขึ้นมาจากภายในจิตใจของตัวเอง เพียงไม่กี่นาทีต่อวัน

คันโฮ ยาคุชิจิ แนะนำแบบฝึกหัดง่ายๆ ในการทำให้เราได้เรียนรู้ที่จะสร้างความสุขให้เกิดขึ้นภายในจิตใจของเราได้ด้วยตัวของเราเอง ที่อยากให้ทุกคนได้ลองทำด้วยตัวเองในทุกๆ วัน

“ช่วงเวลาและสถานการณ์ที่เหมาะสมในการฝึกฝน สำรวจอารมณ์ ความรู้สึก และความต้องการของตัวเองภายในใจ แนะนำให้เป็นช่วงเวลาและสถานที่ที่ทำให้ร่างกายและจิตใจของเรารู้สึกสบายและผ่อนคลายมากที่สุด อาจจะเป็นช่วงเวลาที่เราได้เดินเล่นในสถานที่ที่บรรยากาศสงบ เงียบ ร่มเย็น หรืออาจจะเป็นสถานที่ที่คุณได้นั่งสมาธิเงียบๆ”

“จากนั้นให้เริ่มโฟกัสที่การหายใจของตัวเอง กำหนดลมหายใจเข้าออก ร่างกายเริ่มผ่อนคลาย อกขยับขึ้นลงจากการหายใจเข้าออก จนมาถึงขั้นตอนสุดท้ายที่หัวใจก็จะเริ่มผ่อนคลายตามมาด้วย 3 ขั้นตอนง่ายๆ ที่เกิดขึ้นนี้จะช่วยให้คุณผ่อนคลายได้ทั้งร่างกายและจิตใจในเวลาไม่นาน”

ศาสนา กับปัญหาการถดถอยในความศรัทธาและเลื่อมใสจากคนรุ่นใหม่

ในประเทศไทย ถือว่าเป็นประเทศเมืองพุทธ เราจะเจอวัดวาอารามมากมายในหลายพื้นที่ แต่คนรุ่นใหม่อาจไม่ได้เลื่อมใสศรัทธาในศาสนา รวมถึงนักบวชอย่างพระมากนัก เพราะข่าวสารบ้านเมืองที่ผ่านมาอาจทำให้คนรุ่นใหม่ส่วนใหญ่ขาดความเชื่อใจและศรัทธาต่อพระ เมื่อถามถึงสถานการณ์ที่ญี่ปุ่น คันโฮ ยาคุชิจิ ยอมรับว่า ที่ญี่ปุ่นก็ตกอยู่ในสถานการณ์เดียวกัน คนรุ่นใหม่ในญี่ปุ่นก็ค่อยๆ ห่างหายจากศาสนาพุทธ ลดการมีปฏิสัมพันธ์กับวัด พระ และกิจกรรมทางศาสนาอื่นๆ เช่นกัน

“ดังนั้นสิ่งที่เราทำได้คือ ยอมรับในสิ่งที่เกิดขึ้น การเปลี่ยนแปลงเป็นส่วนหนึ่งที่เกิดขึ้นในสังคม ศาสนาเองก็มีขึ้นลง มีการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัยได้เช่นกัน สิ่งสำคัญคือพยายามรักษาให้ความเชื่อดีๆ อย่าหายไปตามกาลเวลา และปรับเปลี่ยนการถ่ายทอดความรู้ และวิถีดำเนินชีวิตตามแบบฉบับชาวพุทธไปตามยุคสมัย ให้คนรุ่นใหม่เข้าถึงได้ง่ายขึ้น ก็จะช่วยให้คนไม่ลืมศาสนาไปโดยสิ้นเชิง”

“เหมือนอย่างที่ผมผสมผสานความรู้ความเข้าใจ และหลักธรรมคำสอนในศาสนาพุทธผ่านเสียงดนตรี ที่คนรุ่นใหม่เปิดใจและเข้าใจได้ง่ายขึ้นกว่าการฟังเทศน์ฟังธรรมตามปกติ เป็นหนึ่งในวิธีที่ผมพยายามปรับเปลี่ยนรูปแบบการสอนในศาสนาไปตามยุคสมัย”

“ในระหว่างที่ผมพยายามเผยแพร่ศาสนาผ่านเสียงดนตรี เป็นความพยายามของผมที่อยากให้ทุกคนเข้าถึงหลักธรรมคำสอนทางศาสนาได้มากขึ้น แต่ผมก็เข้าใจดีว่ามันก็เป็นที่ตัวคนฟังเองด้วยที่จะเปิดใจรับในสิ่งที่ผมเสนอหรือเปล่า พวกเขามีทางเลือกว่าจะรับฟังหรือไม่ หลักคำสอนทางศาสนาของผมที่สื่อสารออกไป พวกเขาจะได้รับหรือไม่ ก็ขึ้นอยู่กับพวกเขา ถ้าในอนาคตมันจะเลือนหายไปตามกาลเวลาจริงๆ ก็ถือว่ามันคงเป็นสิ่งที่ต้องเกิดขึ้น มันอาจถูกกำหนดเป็นโชคชะตาเอาไว้แล้วก็เป็นได้ แต่กว่าจะถึงช่วงเวลานั้น ผมก็จะพยายามในส่วนของผมให้เต็มที่”

เมื่อพูดถึงความศรัทธาและเลื่อมใสในศาสนาที่น้อยลง เพราะพระหลายรูปมีข่าวในทางเสียๆ หายๆ ในฐานะที่ คันโฮ ยาคุชิจิ บวชเป็นพระ จึงไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะใช้ชีวิตพร้อมกับรักษาศีลมากมายหลายข้อ ต้องมีกิริยามารยาทที่สำรวม และไม่ถูกล่อลวงจากกิเลสต่างๆ รอบตัว

“แน่นอนว่าผมเป็นพระ แต่ผมก็เป็นมนุษย์ธรรมดาๆ คนหนึ่ง ย่อมมีความรู้สึกต่างๆ เหมือนทุกคนเช่นกัน แต่สิ่งที่แตกต่างคือ ตั้งแต่ผมบวชเป็นพระ ผมใช้ชีวิตด้วยการฝึกฝนตนเองอยู่เสมอทุกช่วงเวลาของวัน นับตั้งแต่ตื่นนอน กินอาหารเช้า นั่งสมาธิ ทำวัตร ทุกสิ่งที่ทำเป็นการฝึกฝนตัวเอง เพื่อให้ตัวเองรับรู้ตัวอยู่ตลอดเวลาว่าตัวเราเป็นพระ การใช้ชีวิตในทุกๆ วัน รวมถึงการได้รับรู้เรื่องราวชีวิตของผู้คนผ่านการสอนต่างๆ ทำให้ผมได้รับความรู้จากคนอื่นๆ มาฝึกฝนตัวเองต่อได้อีกเช่นกัน”

รักษาความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน และตระหนักถึงความสำคัญของสุขภาพจิตที่ดีอยู่เสมอ

คันโฮ ยาคุชิจิ เล่าว่า จากการได้พูดคุยกับกลุ่มคนที่จะกลายเป็นผู้นำในอนาคตหลายๆ คน พบว่าหลายคนให้ความสนใจกับการบริหารจัดการเวลาอย่างมีประโยชน์มากขึ้น จะทำอย่างไรเพื่อที่จะใช้เวลาที่มีอยู่อย่างจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุด การใช้เวลาอย่างมีประสิทธิภาพเป็นเรื่องที่ดีและมีประโยชน์มากก็จริง แต่สิ่งหนึ่งที่สำคัญมากไม่แพ้กัน และไม่อยากให้ทุกคนหลงลืม คือการรักษาความสัมพันธ์กับคนรอบข้างด้วย แค่นั่งลงและสร้างความสัมพันธ์กับคนที่ทำงานด้วย การได้นั่งลงพูดคุยด้วยกัน สามารถมอบและถ่ายทอดพลังงานดีๆ ให้แก่กันได้ จนนำไปสู่การพัฒนาสิ่งใหม่ๆ ที่ยิ่งใหญ่กว่าเดิมได้ในอนาคต 

นอกจากนี้ สิ่งที่เขาอยากฝากเอาไว้ถึงคนที่กำลังจะเป็นผู้จัดการ หัวหน้าทีม หรือเป็นผู้นำในอนาคต  คือความสำคัญของการรักษาคุณภาพชีวิตของตัวเองให้ดีอยู่เสมอ

“การมีสติสัมปชัญญะอยู่เสมอ เป็นเรื่องที่สำคัญที่สุดของการทำงานเป็นหัวหน้า เพราะหัวหน้าต้องมีความรับผิดชอบที่ยิ่งใหญ่ และมีเป้าหมายที่จะทำสิ่งนั้นสิ่งนี้ให้สำเร็จอยู่เสมอ หรือบางคนอาจมีความคิดที่อยากประสบความสำเร็จจากเบื้องลึกของจิตใจ ทั้งสองรูปแบบนี้มีความแตกต่างกันอยู่”

“ดังนั้นขอให้ลองถามหัวใจตัวเองจริงๆ ว่าเรามีความรัก มีความหลงใหลในสิ่งที่ตัวเองกำลังทำอยู่จริงๆ หรือไม่ เราอยากทำสิ่งนั้นต่อไป และมอบสิ่งที่เราทำได้กลับคืนสู่สังคมจริงๆ หรือไม่ หรือเราทำสิ่งนั้นลงไปเพราะแค่จิตใต้สำนึก หรือมีคนสั่งให้เราทำ แต่ไม่ได้มาจากความต้องการของเราจริงๆ พลังงานในการทำงานของเรามาจากไหน มาจากหัวใจหรือสมอง หากได้ทำทุกอย่างจากหัวใจ ความสุขก็เกิดขึ้นจากใจของเราได้เช่นกัน”