ใครฉีดวัคซีน HPV มาแล้ว ขอเสียงหน่อย! สาธารณสุขไทยเดินหน้า ฉีดวัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัส HPV ในกลุ่มนักเรียนหญิง ช่วง 11-20 ปี เพื่อป้องกันการเกิดมะเร็งปากมดลูก ซึ่งเป็นมะเร็งที่พบมาก เป็นอันดับ 2 ของหญิงไทย รองจากมะเร็งเต้านม 

แล้วมะเร็งปากมดลูกเกิดจากอะไร ผู้ชายฉีดวัคซีนนี้ได้ไหม และมีผลข้างเคียงยังไง สำนักข่าว TODAY รวมข้อมูลในการฉีด และไขข้อกังวลแบบเข้าใจง่าย

[เชื้อไวรัส HPV คืออะไร?]

เริ่มต้นทำความเข้าใจว่า เชื้อไวรัส HPV หรือ Human Papilloma Virus เป็นสาเหตุของการเกิดมะเร็งหลายชนิด ส่วนใหญ่มักไม่แสดงอาการใดๆ จนกว่าจะอยู่ในขั้นลุกลามแล้ว ทำให้อาจแพร่เชื้อสู่ผู้อื่นได้ จากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่มีการป้องกัน 

โดยเชื้อไวรัส HPV มีจำนวนมากกว่า 100 สายพันธุ์ แต่ที่ทุกคนคุ้นเคยกันดี ว่าไวรัสนี้เป็นสาเหตุของการเกิดมะเร็งปากมดลูกนั้น คือสายพันธุ์ 16 และ 18 ขณะเดียวกัน ยังมีสายพันธุ์อื่น ที่มีความเสี่ยงสูงในการก่อให้เกิดมะเร็งอื่นๆ เช่น มะเร็งช่องคลอด มะเร็งทวารหนัก มะเร็งลำคอ รวมถึงมีสายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงต่ำ ซึ่งสามารถทำให้เป็นโรคหูดหงอนไก่ บริเวณอวัยวะเพศได้อีกด้วย

[ทำไมต้องฉีดตอนวัยรุ่น?]

ข้อมูลทางวิชาการ พบว่า เกือบ 100% ของการเกิดมะเร็งปากมดลูก ล้วนมีสาเหตุมาจากเชื้อไวรัส HPV เพราะฉะนั้น การฉีดวัคซีนตั้งแต่ก่อนมีเพศสัมพันธ์ จึงสามารถป้องกันโรคมะเร็งปากมดลูกได้มากถึง 90% 

จึงมีข้อแนะนำทางการแพทย์ ให้สามารถฉีดได้ตั้งแต่อายุ 9-45 ปี โดยการฉีดในช่วงวัย 9-15 ปีจะได้ผลดี เนื่องจากเป็นช่วงที่ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันได้ดีที่สุด ชัดๆ คือ อายุเกินเกณฑ์แนะนำ หรือมีเพศสัมพันธ์แล้ว ไม่ใช่ว่าฉีดไม่ได้ เพียงแค่ประสิทธิภาพการป้องกันลดลงเท่านั้น 

[ผลข้างเคียงน้อย ปลอดภัยสูง]

ถูกต้องแล้ว ที่ผลกระทบหลังการใช้บริการทางการแพทย์ จะเป็นส่วนหนึ่งที่ประชาชนใช้เป็นข้อมูลร่วมตัดสินใจ นั่นถึงทำให้ ช่วงต้นปีนี้ เมื่อเกิดกรณีการฟ้องร้องบริษัทผู้ผลิตวัคซีน HPV ในต่างประเทศ ซึ่งเกี่ยวข้องกับประเด็นด้านความปลอดภัย จึงเป็นที่สนใจขอประชาชน

ประกอบกับ ย้อนไปช่วง ปี 2563 ไทยเองก็เคยมีกรณีที่ ด.ญ.วัย 11 ปี เข้ารับการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก แล้วหมดสติจนเสียชีวิต ซึ่งในตอนนั้น มีการตั้งข้อสังเกตถึงความเชื่อมโยงต่อการฉีดวัคซีน เลยยิ่งทำให้เหตุการณ์ฟ้องร้องสร้างความกังวลใจ

ด้านสถาบันวัคซีนแห่งชาติ ไม่ปล่อยให้แคลงใจนาน มีการออกมายืนยันในความปลอดภัย ด้วยให้เหตุผลว่า องค์การอนามัยโลก (WHO) และหน่วยงานควบคุมกํากับคุณภาพยา และวัคซีนในหลายประเทศทั่วโลกต่างก็เข้มงวด ซึ่งวัคซีน HPV ได้รับการพิสูจน์แล้วว่า สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัส HPV ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของมะเร็งปากมดลูกได้ อย่างมีประสิทธิผล

ทั้งนี้ ข้อมูลทางวิชาการ ชี้ให้เห็นว่า ประโยชน์ของการได้รับวัคซีน มีมากกว่าความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น อย่างมีนัยสําคัญ สอดคล้องกับ ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย ยืนยันว่า วัคซีน HPV มีความปลอดภัยสูงมาก หลังจากทั่วโลกได้ฉีดไปแล้วกว่า 270 ล้านเข็ม พบว่าอาการแพ้รุนแรงน้อยมาก ส่วนใหญ่หากมีผลข้างเคียงมักมีปฏิกิริยาตรงตำแหน่งที่ฉีดยา เช่น อาการปวด บวม ผื่นแดง

[ผู้ชายได้ประโยชน์อะไรจากการฉีด?]

อย่างที่ได้กล่าวไปว่า ไวรัส HPV ไม่ได้ก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูกแค่เพียงอย่างเดียว แต่เนื่องจากสายพันธุ์ที่มีจำนวนมากของมัน บางสายพันธุ์ก็สามารถเป็นสาเหตุในการเกิดมะเร็งในเพศชายได้ เช่น มะเร็งอวัยวะเพศชาย มะเร็งทวารหนัก มะเร็งช่องปากและลำคอ 

นอกจากนี้ ยังครอบคลุมสายพันธ์ุที่มีความเสี่ยงต่ำ ซึ่งทำให้เกิดโรคหูดหงอนไก่ อย่าง สายพันธุ์ 6 และ 11 อีกด้วย ผู้ชายและผู้มีความหลากหลายทางเพศ จึงสามารถรับวัคซีนป้องกันไวรัส HPV ได้เช่นกัน

[วัคซีน HPV ต้องฉีดกี่สายพันธุ์?]

ปัจจุบันประเทศไทยมีการฉีดวัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัส HPV 3 ชนิด แบ่งออกตามความครอบคลุมของจำนวนสายพันธุ์ ดังนี้

• CERVARIX – ชนิด 2 สายพันธุ์ ป้องกันการติดเชื้อสายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูก คือ สายพันธุ์ 16 และ 18
• GARDASIL – ชนิด 4 สายพันธุ์ ป้องกันการติดเชื้อสายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูก คือ สายพันธุ์ 16 และ 18 และป้องกันการติดเชื้อสายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงต่ำก่อให้เกิดโรคหูดหงอนไก่ คือ สายพันธุ์ 6 และ 11
• GARDASIL 9 – ชนิดใหม่ 9 สายพันธุ์ ป้องกันการติดเชื้อสายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูก คือ สายพันธุ์ 16 และ 18 และเพิ่มอีก 5 สายพันธุ์ได้แก่ สายพันธุ์ 31, 33, 45, 52, 58 และป้องกันการติดเชื้อสายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงต่ำก่อให้เกิดโรคหูดหงอนไก่ คือ สายพันธุ์ 6 และ 11

ด้าน คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ได้มีมติเห็นชอบให้ฉีดวัคซีนชนิด 9 สายพันธุ์จำนวน 1 เข็มแก่เด็กหญิงชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หรือ อายุ 11-12 ปี หากไม่สามารถจัดหาได้ ให้ฉีดวัคซีน HPV ชนิด 2 หรือ 4 สายพันธุ์จำนวน 2 เข็ม

อย่างไรก็ดี นอกจากช่วงวัยดังกล่าว ยังสามารถขอรับคำปรึกษาจากแพทย์ และรับบริการการฉีดวัคซีนได้ทั้งจากสภากาชาดไทย และหน่วยงานรัฐอื่นๆ รวมถึงโรงพยาบาลเอกชนเอง ซึ่งมีการจัดโครงการรณรงค์ลดราคาพิเศษ และแพ็กเพจโปรโมชัน ด้วยเป้าหมายเดียวกันที่มองว่า การป้องกันก่อนรักษา ย่อมดีกว่าเสมอ