ความเคลื่อนไหวล่าสุด เกี่ยวกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ‘รถไฟความเร็วสูง’ เกิดขึ้นที่เวียดนาม เมื่อ ‘Vingroup’ เอกชนยักษ์ใหญ่เวียดนาม เล็งเสนอแผนต่อรัฐบาลพรรคคอมมิวนิสต์ สร้างรถไฟความเร็วสูง มูลค่าการลงทุน 2 ล้านล้านบาท รวมทั้งขอบริหารจัดการด้วย

นี่คือเมกะโปรเจกต์ที่ตามแผน จะสร้างเสร็จภายในปี 2030 หรือภายใน 5 ปี ที่จะเปลี่ยนการเดินทางเชื่อมเหนือ-ใต้ ที่เดิมการเดินทางจากกรุงฮานอย ทางตอนเหนือ ไปยังนครโฮจิมินห์ ทางตอนใต้ ต้องใช้เวลานั่งรถไฟ 35 ชั่วโมง ให้เหลือเพียง 5 ชั่วโมงเท่านั้น

แม้ผู้ลงทุนสร้างจะเป็นบริษัทใหญ่ ที่มาพร้อมแผนก่อสร้าง-หารายได้ที่ครอบคลุม แต่หลายฝ่ายก็ยังกังวลอยู่ดีว่า การเปิดให้เอกชนลงทุนโครงสร้างสาธารณูปโภคสำคัญนี้ อาจมีอุปสรรคตามมาจนทำให้การก่อสร้างมีปัญหา จนนำไปสู่คำถามว่า เหมาะสมหรือไม่ ถ้ารัฐบาลจะให้เอกชนรับโครงการนี้

แผน ‘Vingroup’ สร้าง 5 ปีรถไฟความเร็วสูงเวียดนาม

ฝ่าม เหญิต เหวื่อง (Pham Nhat Vuong) มหาเศรษฐีเวียดนาม ผู้ก่อตั้ง ‘Vingroup’ เอกชนยักษ์ใหญ่ของเวียดนาม ซึ่งประกอบธุรกิจตั้งแต่อสังหาริมทรัพย์ โรงพยาบาล เทคโนโลยี ไปจนถึงรถยนต์ไฟฟ้าในชื่อ ‘VinFast’ ประกาศแผนเมื่อต้นเดือน พ.ค. ที่ผ่านมาว่า บริษัทจะเข้าไปลงทุนก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงเวียดนาม เชื่อมระหว่างกรุงฮานอย เมืองหลวงของเวียดนาม กับนครโฮจิมันห์ เมืองเศรษฐกิจสำคัญทางตอนใต้

รถไฟความเร็วสูงเส้นทางนี้ มีระยะทาง 1,541 กิโลเมตร รถไฟสามารถวิ่งได้ที่ความเร็ว 350 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ตลอดเส้นทางจะมีสถานีรับ-ส่งผู้โดยสาร 23 จุด และมีสถานีขนส่งสินค้า 5 แห่ง

นี่เป็นโครงการก่อสร้างสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานที่ใหญ่ที่สุดของเวียดนาม คาดว่าต้องใช้เงินลงทุนราว 1,562 ล้านล้านด่ง หรือคิดเป็นเงินไทยเกือบ 2 ล้านล้านบาท มีแผนเริ่มก่อสร้างในเดือน ธ.ค. นี้ และคาดว่าจะสร้างเสร็จในปี 2030 หรือในอีก 5 ปีข้างหน้า

Vingroup’ เสนอแผนการลงทุนว่า จะตั้งบริษัทลูกชื่อ ‘VinSpeed’ โดยใช้เงินลงทุนของบริษัทเอง 20% ส่วนอีก 80% จะขอกู้เงินจากรัฐบาล ด้วยอัตราดอกเบี้ย 0% เป็นระยะเวลา 35 ปี

‘Vingroup’ ยังเปิดเผยด้วยว่า ตอนนี้ได้เริ่มหารือกับหลายชาติ ที่มีเทคโนโลยีรถไฟความเร็วสูง เช่น จีน ญี่ปุ่น และเยอรมนีแล้ว โดยคาดหวังจะได้รับการส่งต่อเทคโนโลยี ทั้งการสร้างขบวนรถไฟ ระบบอาณัติสัญญาณ ไปจนถึงศูนย์ควบคุม

อย่างไรก็ตาม ทางบริษัทได้ร้องขอให้รัฐบาลพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม เป็นฝ่ายเวนคืนที่ดินและจ่ายชดเชยให้ประชาชนราว 120,000 คน ที่อยู่ตามแนวทางรถไฟ

แม้จะยังไม่ได้เริ่มสร้าง แต่หลายฝ่ายแสดงความกังวลแล้วว่า การก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงเวียดนาม ซึ่งเป็นเมกะโปรเจกต์ใหญ่ อาจไม่ได้ราบรื่นอย่างที่คาดหวังไว้

อุปสรรคแรกคือเรื่องการเวนคืนที่ดิน เพราะที่ผ่านมาเต็มไปด้วยอุปสรรค ทำให้โครงการก่อสร้างก่อนหน้านี้ล่าช้ากว่ากำหนด

ขณะที่ความกังวลอีกเรื่อง คือการเปิดทางให้เอกชนเข้ามาลงทุนในโครงการใหญ่เต็มตัว

คนจำนวนไม่น้อยยังมองว่า การให้ ‘Vingroup’ ซึ่งไม่เคยมีประสบการณ์เรื่องรถไฟความเร็วสูง มาดูแลโครงการนี้ จะเกิดปัญหาตามมาหรือไม่ ขณะเดียวกัน หลายคนยังไม่มั่นใจถึงความโปร่งใสนในการลงทุน หลังดมื่อปีที่แล้ว ‘VinFast’ รถยนต์ไฟฟ้าของ ‘Vingroup’ ขาดทุนถึงกว่า 1 แสนล้านบาท

เรื่องนี้ทำให้ ‘Vingroup’ ต้องออกมายืนยันว่า เงินกู้ดอกเบี้ย 0% จากรัฐบาลเวียดนาม 1.6 ล้านล้านบาท จะถูกใช้เพื่อการก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงเท่านั้น ไม่นำไปใช้เพื่อจุดประสงค์อื่น พร้อมยืนยันว่า หน่วยธุรกิจอื่นของ ‘Vingroup’ มีทิศทางทำกำไรได้ตามแผนในอนาคต

Vingroup’ ยังเสนอแผนสร้างที่อยู่อาศัยและโครงการอสังหาริมทรัพย์ ซึ่งเป็นธุรกิจที่บริษัทถนัด ในพื้นที่ใกล้กับเส้นทางรถไฟความเร็วสูง เพื่อการันตีรายได้ให้กับรัฐบาลเวียดนามอีกทางหนึ่งด้วย พร้อมย้ำว่า ‘Vingroup’ จะยังเป็นผู้จ่ายค่าการใช้ที่ดินในอัตราที่เป็นธรรม เหมือนกับนักลงทุนรายอื่น โดยไม่มีส่วนลดหรือสิทธิพิเศษอื่น

ฝันใหญ่เวียดนาม ฝันใหญ่ Vingroup ไม่เกินเอื้อม?

ในระยะหลัง รัฐบาลเวียดนามที่นำโดย โต เลิม เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนามคนปัจจุบัน มีแนวคิดสนับสนุนให้เอกชนมีส่วนสำคัญต่อการขับเคลื่อนเศรษฐกิจประเทศ โดยหวังให้ภาคเอกชนเป็นเครื่องยนต์เศรษฐกิจหลัก ครอบคลุมจีดีพีประเทศ 55% ในปี 2030 และเพิ่มเป็นกว่า 60% ของ GDP เวียดนามในปี 2045

และโครงการรถไฟความเร็วสูงเวียดนามคือหนึ่งในนั้น เพราะเดิมรัฐบาลเวียดนามเคยมีแผนสร้างรถไฟความเร็วสูงเอง โดยนำเรื่องเข้าไปพิจารณาในสภาเมื่อปลายปีก่อนแล้วด้วย อย่างไรก็ตาม ข้อเสนอของ ‘Vingroup’ ดูน่าสนใจกว่า เพราะใช้งบประมาณลงทุนใกล้เคียงกัน แต่มีเอกชนลงทุนเองบางส่วน ส่วนเงินลงทุนที่เหลือก็เป็นรูปแบบเงินกู้ ซึ่งเท่ากับว่า รัฐบาลจะได้เงินคืนทั้งก้อนในอนาคต

ที่สำคัญ แผนก่อสร้างของเอกชน จะเสร็จก่อนแผนรัฐบาลถึง 5 ปี

‘Vingroup’ เจ้าของโปรเจกต์นี้ยอมรับว่า การก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงเป็นความยากลำบากและความท้าทาย แต่นี่ก็จะเป็นช่วงเวลาประวัติศาสตร์ ที่ภาคเอกชนจะได้รับการสนับสนุนมากกว่าครั้งไหนๆ

หลังจากนี้ต้องจับตาดูว่า รัฐบาลเวียดนามจะเอาด้วยกับแผนนี้หรือไม่ ซึ่งสื่อท้องถิ่นเวียดนามรายงานว่า เจ้าหน้าที่เวียดนามส่วนใหญ่สนับสนุนให้ Vingroup สร้าง

และถ้าเอาด้วย คงต้องดูกันต่อว่า ฝันใหญ่ของเวียดนามที่จะมีรถไฟความเร็วสูงฮานอย-โฮจิมินห์ ในอีก 5 ปีข้างหน้า จะเป็นจริงแค่ไหน