Airasia เลือก ‘ซูเปอร์แอป’ เป็นคำตอบ ในวันที่เครื่องบินทั่วโลกต้องจอดอยู่บนพื้นดิน

วันที่ 18 ม.ค. 2564 อาจจะเป็นหนึ่งในวันที่เศร้าที่สุดสำหรับพนักงาน ‘ไทยแอร์เอเชีย’ สายการบินราคาประหยัดอันดับ 1 ของไทยที่ทำให้ใครๆ ก็บินได้มาเป็นเวลากว่า 17 ปี

หลัง ‘สันติสุข คล่องใช้ยา’ ประธานเจ้าหน้าที่บริหารคนปัจจุบันเรียกประชุมพนักงานทั้งหมดผ่านทางออนไลน์ เพื่อแจ้งขอความร่วมมือให้พนักงานช่วยลาหยุดโดยไม่รับเงินเป็นเวลา 2-4 เดือน

โดยระบุว่าการตัดสินใจนี้เป็นผลจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 ระลอกสองได้ทุบอุตสาหกรรมการบินที่กำลังค่อยๆ ฟื้นคืนใหม่หลังวิกฤตโควิด-19 ระลอกแรกให้พังทลายลงไปอีกครั้ง และสายการบิน ‘ไทยแอร์เอเชีย’ ที่ ณ ขณะนั้นมีเที่ยวบินแตะ 80% ของช่วงเวลาปกติ มีเที่ยวบินเหลือให้บริการเพียง 25%

เช่นเดียวกับสายการบินอื่นๆ ทั่วโลกที่ล้วนได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง โดยมีหลายสายการบินที่ถึงขนาดประกาศล้มละลายยอมพ่ายแพ้ต่อสมรภูมินี้

ไม่ว่าจะเป็น Flybe สายการบินสัญชาติอังกฤษ Trans States Airlines สายการบินภูมิภาคของสหรัฐ Virgin Australia Airlines  สายการบินใหญ่ของออสเตรเลีย Latam Airlines สายการบินใหญ่ที่สุดในละตินอเมริกา

หรือแม้แต่สายการบินนกสกู๊ตที่ต้องเลิกกิจการไปอย่างถาวร และสายการบินการบินไทยที่แม้ที่ผ่านมาจะมีภาวะขาดทุนสะสมต่อเนื่อง แต่ก็ยังสามารถพยุงกิจการมาได้จนถึงวันที่นกเหล็กทั่วโลกต้องจอดอยู่บนพื้นดิน

หรือนี่คืออนาคตที่ ‘โทนี่ เฟอร์นานเดส’ ซีอีโอของ ‘แอร์เอเชียกรุ๊ป’ เห็น

ในวันแรกที่เขาประกาศกับโลกว่า AirAsia จะมุ่งหน้าสู่การเป็น OTA (Online Travel Agent)

ก่อนโควิด-19 จะดิสรัปโลกและผลักดันการตัดสินใจ

ให้เขายกระดับเป้าหมายอีกขั้นไปสู่การสร้าง Super App ระดับอาเซียน

หลังจากโดดเด่นเป็นดาวจรัสแสงมาหลายปีธุรกิจการบินของแอร์เอเชียก็เริ่มอิ่มตัว ประกอบกับสถานการณ์ในอุตสาหกรรมการบิน มีการแข่งขันสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง รวมถึงมีต้นทุนผันผวนตามราคาน้ำมันโลกและอัตราแลกเปลี่ยน

ในช่วงต้นปี 2019 ‘โทนี่ เฟอร์นานเดส’ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร กลุ่มแอร์เอเชีย ประกาศผ่านทวิตเตอร์ส่วนตัวว่า แอร์เอเชียพร้อมแล้วที่จะรุกเข้าสู่ธุรกิจตัวแทนจองสินค้าและบริการออนไลน์ หรือ Online Travel Agent (OTA) อย่างเต็มตัว ด้วยความเชื่อมั่นในฐานข้อมูลลูกค้าอันไร้ขีดจำกัดที่แอร์เอเชียถือครองอยู่ พร้อมแฮชแท็ก #morethanairline

โดย ‘แอร์เอเชีย กรุ๊ป’ ที่เริ่มให้บริการการจองผ่านเว็บไซต์แล้วก่อนหน้านั้นและได้พัฒนาในการดำเนินงานมาอย่างต่อเนื่อง โดยในขวบปีหลังสุดก่อนการขยับสู่เป้าหมายใหม่ เว็บไซต์ดังกล่าวก็ประกอบไปด้วยช่องทางสำหรับจองตั๋วเครื่องบิน โรงแรมที่พัก และจองทั้งโรงแรมและที่พักในคราวเดียวที่มีชื่อเรียกว่า SNAP

ขณะเดียวกัน ‘แอร์เอเชีย กรุ๊ป’ ก็ขยายธุรกิจในกลุ่มที่ไม่ใช่การบิน (non-airline) อย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ธุรกิจทางด้านกระเป๋าเงินดิจิทัลอย่าง BigPay ธุรกิจขนส่งอย่าง teleport ไปจนถึงธุรกิจอาหารสำเร็จรูปอย่าง santarn หรือขยายไปสู่การทำฟาร์มภายใต้แบรนด์ ourfarm 

แต่จุดเปลี่ยนสำคัญจะเป็นอะไรไปได้อีก นอกจากโควิด-19

กลางเดือนเมษายน 2020 อันเป็นช่วงที่โควิด-19 โจมตีพื้นที่ต่างๆ ทั่วโลกอย่างรุนแรง ฝูงบินกว่า 96% ของแอร์เอเชียกรุ๊ปไม่สามารถขึ้นบิน ได้ตามปกติ 

แม้ในเวลานั้นบริษัทฯ จะยืนยันอย่างหนักแน่นในเวลานั้นว่าจะไม่มีการปลดพนักงานอันเป็นเหมือนครอบครัวออกจากตำแหน่ง แต่ในที่สุดในเดือนมิถุนายน แอร์เอเชีย กรุ๊ป ก็จำจะต้องปลดพนักงานถึง 30% จากทั้งหมด แม้ว่าจะพยายามอย่างเต็มที่ในการลดต้นทุนผ่านวิธีการต่างๆ รวมถึงการหั่นเงินเดือนพนักงานสูงสุดกว่า 75%

เพื่อปรับเปลี่ยนตัวเองให้ทันกับสถานการณ์ กลางเดือนตุลาคม 2020 ‘แอร์เอเชีย กรุ๊ป’ จึงประกาศสละความเป็นสายการบินเร็วกว่าที่วางแผนไว้ แล้วก้าวสู่การทรานสฟอร์มเป็น ‘ซุปเปอร์แอป’ แห่งอาเซียนอย่างเต็มตัว ครอบคลุมทั้งธุรกิจท่องเที่ยว อีคอมเมิร์ซ และฟินเทค คล้ายคลึงกับ WeChat ของจีน รวมถึง Grab และ GoJek ของมาเลเซีย

โดย airasia.com จะให้บริการทั้งการจองตั๋วเครื่องบิน โรงแรมที่พัก กิจกรรม สินค้าสุขภาพ ดีล รวมไปถึงการเปิดพื้นที่เป็นมาร์เก็ตเพลสและดิวตี้ฟรี รวมถึงบริการขายอาหารสดและบริการส่งอาหาร นอกจากนั้น ยังครอบคลุมบริการทางด้านการเงินอย่างผู้ให้บริการชำระเงิน แลกเงิน ประกันภัย และรีวอร์ด

พร้อมยืนยันว่าหนึ่งในจุดแข็งที่สุดคือฐานข้อมูลผู้ใช้ขนส่งสะสมกว่า 600 ล้านคนของบริษัทฯ ที่ละเอียดกว่าฐานข้อมูลทั่วไปในหมู่นักการตลาด

อย่างไรก็ตาม ความพยายามจะก้าวเข้าสู่สมรภูมิเทคโนโลยีของ ‘แอร์เอเชีย กรุ๊ป’ ก็ถูกปรามาสว่าเป็นเพียงความพยายามจะใช้ ‘เวลาว่าง’ จากการบินให้มีประโยชน์เท่านั้น 

แต่ ‘โทนี่ เฟอนานเดส’ ยืนยันว่า “แอร์เอเชียเป็นบริษัทดิจิทัลมาโดยตลอด เราเป็นสายการบินแรกที่ขายผ่านออนไลน์ มันอยู่ในสายเลือดของเรา”

“ผมรู้ว่า Super App ฟังดูเป็นเป้าหมายสูงส่ง แต่ Grab และ GoJek ก็เริ่มต้นจากสิ่งเล็กๆ อย่างแอปฯ อาหารและการเดินทาง ผู้คนมากมายล้วนสงสัยในตัวผมแบบเดียวกันในวันที่ผมบอกว่า จะเริ่มต้นสร้างแอร์เอเชีย”

ที่มาข้อมูล

• https://www.bbc.com/news/business-53970326 
• https://ir.airasia.com/5_year_financials.html 
• https://www.brandbuffet.in.th/2019/03/airasia-will-use-database-from-loyalty-program-in-ota-business/ 
• https://asia.nikkei.com/Business/Transportation/AirAsia-to-slash-workforce-by-30-considers-10-stake-sale 
• https://www.thansettakij.com/content/strategy/452136