‘ชาตรามือ’ ชาอายุ 103 ปี กลยุทธ์เติบโต กับบางสาขาที่ไม่ได้มีแค่ ‘เครื่องดื่ม’

ถ้าพูดถึง ‘ชาตรามือ’ ผู้คิดค้น ‘ชื่อ’ เครื่องดื่มยอดฮิตอย่าง ‘ชาไทย’ ชาที่มาจากเมืองไทย (แม้ว่าจุดเริ่มต้นแรกๆ นำเข้ามาจากประเทศจีน) โดยแบรนด์นี้เป็นที่รู้จักกันอย่างดีทั้งคนไทยและชาวต่างชาติ โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวชาวจีน

[ 103 ปีของชาตรามือ ]

ย้อนกลับไปในปี 2463 คนไทยเริ่มคุ้นเคยกับ ‘การดื่มชา’ เพราะธรรมเนียมนี้มาจากเมืองจีน หนึ่งในผู้ก่อตั้งชาตรามือ คือ ‘ซาแป่’ เขาได้อพยพมาที่เมืองไทยพร้อมพี่น้อง 8 คนเดินทางข้ามน้ำข้ามทะเลจากเมืองแต้จิ๋ว เพื่อมาตั้งรกรากที่ไทยอย่างถาวร

จากเดิมที่ครอบครัวของซาแป่ มีความเชี่ยวชาญเรื่องการผลิตชาอยู่แล้วตั้งแต่สมัยอยู่ที่ประเทศจีน  เขาตัดสินใจเปิดร้านชาจีนร้อนชื่อ ‘ลิมเมงกี’ ที่เฉลิมบุรี บนถนนเยาวราช เป็นธุรกิจกงสีที่ขายชาจีน ชาอู่หลง และชาเขียวจากจีน ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นธุรกิจชาของครอบครัวนับแต่นั้น

แต่ดันโชคร้ายเพราะช่วงที่เกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ร้านถูกระเบิดทำลายไปสิ้นซาก หลังเปิดมาได้ 20 ปี ทำให้ครอบครัวและร้านต้องย้ายที่ไปอยู่ในซอยผดุงด้าว ไม่ไกลจากร้านเดิมมาก แต่เพิ่มเติมเข้ามาก็คือ ‘ชาแดง’ ที่นำเข้ามาจากเมืองจีน

ในปี 2488 ชาตรามือเริ่มต้นขึ้น วันที่ชาตรามือรู้จักดัดแปลง ‘ชาแดง’ มาทำให้เข้ากับสภาพอากาศของไทย ทำเป็นเครื่องดื่ม ‘ชาไทยและชาดำ’ คือชาแดงที่ใส่น้ำตาล และใส่นม เสิร์ฟพร้อมน้ำแข็ง

ซึ่งตอนนั้นไม่ใช่แค่ ‘ชาร้อน’ ที่โดน disrupt แต่กาแฟร้อน เครื่องดื่มร้อนเริ่มไม่ได้รับความนิยมเช่นเดิม เหตุผลส่วนหนึ่งก็เพราะว่า ‘น้ำเปล่าบรรจุขวด’ เริ่มวางขายในไทยนั่นเอง

ในตอนนั้นชาตรามือคิดแค่เพียงว่า ต้องขายเมนูใหม่ๆ ที่คนไทยชอบ ประจวบจังหวะเหมาะเจาะที่ชาแดงไม่ต้องนำเข้าจากจีนแล้วเพราะสามารถปลูกได้ที่เมืองไทย ‘ชาไทย’ ก็คือชาแดงใส่น้ำตาลใส่นมที่เราเห็นทุกวันนี้ จึงกำเนิดขึ้นในชื่อนี้ ซึ่งชาตรามือเป็นเจ้าแรกที่เรียกเมนูนี้ว่า ชาไทย (คนอื่นสมัยนั้นยังเรียกว่า ชาซีลอนใส่นม หรือ ชาฝรั่ง)

เสน่ห์และไหวพริบในการปรับตัวของชาตรามือไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้นในรุ่นของทายาทบริหาร เพราะถ้าเราย้อนเส้นทางเติบโตของธุรกิจให้ดีจะเห็นว่า ชาตรามือ มีการปรับตัวตลอดเวลา และคิดเครื่องดื่มใหม่ๆ ขึ้นตลอด จนทุกวันนี้

[ เมนูในร้านชาตรามือที่ไม่ใช่ ‘ของหวาน’ ]

จริงอยู่ว่าตอนนั้นเราคงเห็นหลายเมนูใหม่ๆ จากชาตรามือที่นอกเหนือจาก ‘เครื่องดื่ม’ เช่น ไอศกรีมซอฟต์เสิร์ฟ, เค้กหน้านิ่ม, โปรตีนพืชเชค ฯลฯ

แต่หลายคนยังไม่รู้ว่า ร้านชาตรามือ (บาง) สาขา มีเมนูของคาว อ่านไม่ผิดค่ะ เป็นเมนูของคาวที่เรียกน้ำย่อยไปจนถึงทานเพื่ออิ่มท้องได้เลย

นั่นก็คือ ร้านชาตรามือ ไดร์ฟทรู สาขาแรกในภาคเหนือ ‘สาขารวมโชค’ ที่จริงสาขานี้เปิดให้บริการมาสักพักแล้วแต่ก็ยังไม่มีคนรู้มากนักว่า ร้านชาตรามือที่นี่ไม่เหมือนที่อื่นเพราะว่ามีเมนูของคาวด้วย

ตั้งแต่ ติ่มซำ, ของทอด เช่น กุ้ยช่ายทอด ซาลาเปาทอด นอกจากนี้ยังมี เมนูเส้นๆ เช่น บะหมี่ลูกชิ้นปลาฮ่องกง, ก๋วยเตี๋ยวหลอดหมูแดง, ขนมจีนน้ำยาปู, บะกุ๊ดเต๋ เป็นต้น

ผู้เขียนมีโอกาสได้คุยกับ ทายาทรุ่นที่ 3 ‘แพรว – พราวนรินทร์ เรืองฤทธิเดช’ เธอเคยเล่าว่า บางทีการเพิ่มเมนูใหม่ๆ ทั้งของหวาน และของคาว ก็เป็นเหมือนการทดลองตลาด อย่างกรณีร้านสาขาที่เชียงใหม่เป็นจังหวะดีที่ชาตรามือได้ลองเพิ่มเมนู แล้วฟีดแบ็กค่อนข้างดี ซึ่งในอนาคตหากจังหวะดีแบบนี้ ร้านสาขาอื่นๆ ของชาตรามือก็อาจจะได้เห็นโมเดลแบบนี้อีก

เมื่อถามความคาดหวังของ ‘ชาตรามือ’ สำหรับเธอ ก็คือ การเข้าถึงลูกค้าหลายกลุ่มมากขึ้น และมีความวาไรตี้ โมเดลร้านดูไม่โบราณ เข้าถึงง่าย ดูมีความโมเดิร์นขึ้น

เมื่อถามว่าชาตรามือโปรโมตหรือประกาศเกี่ยวกับโมเดลร้านเหมือนสาขาที่เชียงใหม่หรือไม่ จะพูดว่าโปรโมตก็อาจไม่ถูกทั้งหมด เพราะยังมีอีกเยอะที่ไม่รู้ว่าชาตรามือมีของคาว แม้ว่าที่ผ่านมาอาจจะมีการโพสต์ผ่านโซเชียลมีเดียอยู่บ้าง แต่ไม่ใช่กลยุทธ์การตลาดที่หนักหน่วงเมื่อเทียบกับแบรนด์รายอื่น

อย่างไรก็ตาม การที่ชาตรามือซึ่งเป็นอีกหนึ่งแบรนด์ที่ทำการตลาดน้อย (แต่ก็ทำอยู่บ้าง) position ที่เป็นอยู่นี้ของชาตรามือ อาจเป็นเสน่ห์อีกอย่างที่ทำให้แบรนด์ดิ้งติดตลาด อยู่เป็นตำนานที่ทันยุคทันสมัยขึ้นเรื่อยๆ ในปัจจุบัน

ตั้งแต่แนวทางการทำธุรกิจให้เติบโต, การครีเอทเมนูใหม่ๆ ที่ไม่เคยมีมาก่อน, การเพิ่มเมนูอื่นๆ ที่นอกเหนือจากเครื่องดื่ม, การเพิ่มเมนูอาหารคาวเพื่อทดลองตลาด และการจับมือกับหลายๆ แบรนด์เพื่อทำแบรนด์ให้เฟรชและเข้าถึงคนรุ่นใหม่

สิ่งเหล่านี้สะท้อนออกมาทาง ‘รายได้’ ในแต่ละปีว่าชาตรามือ เข้าไปนั่งในใจผู้คนมากน้อยแค่ไหนแล้ว โดยวันนี้เราได้รวบรวมรายได้ 5 ปีย้อนหลังของชาตรามือ หรือ บริษัท ชาไทย อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด ว่าเป็นอย่างไร

• ปี 2566 มีรายได้ 2,630 ล้านบาท

• ปี 2565 มีรายได้ 2,085 ล้านบาท

• ปี 2564 มีรายได้ 1,962 ล้านบาท

• ปี 2563 มีรายได้ 1,588 ล้านบาท

• ปี 2562 มีรายได้ 1,792 ล้านบาท

รายได้ที่เติบโตขึ้นเรื่อยๆ ถือเป็นชาตรามือเกินคำว่า ‘จุดคุ้มทุน’ มานานแล้ว จากประมาณการณ์ของรายได้ที่เว็บไซต์ dataforthai ได้รวบรวมเอาไว้ จากทุนจดทะเบียนบริษัทอยู่ที่ 3 ล้านบาท

อ้างอิง:

https://www.cha-thai.com/history

https://www.dataforthai.com/business/search/

https://workpointtoday.com/chatramue-history-bizview-plaza/?fbclid=IwY2xjawFwgjNleHRuA2FlbQIxMAABHY-vIhThzV369aTEpVDJPnvIQuecN03_EZOmCudMLw_To3Qclf_ZFeZCmA_aem_qeCBrknGZ7-hX7Y2gfs3rw#google_vignette