ทำไมโกโก้แพง? เมื่อราคาหนึ่งแก้วสะท้อนปัญหาทั้งโลก

เดี๋ยวนี้อะไรๆ ก็แพงไปหมด ช่วงก่อนหน้านี้เจอมัทฉะขาดตลาด ราคาขึ้นรัวๆ มาช่วงนี้ใครที่เป็นสายโกโก้ คงสัมผัสได้ถึงแรงสะเทือนจากราคาที่พุ่งขึ้นรุนแรง โดยเฉพาะ ‘ผงโกโก้’ ที่ราคาทะลุจุดสูงสุดในรอบหลายสิบปี ทำให้เมนูโกโก้เย็นราคาแพงขึ้นไปด้วย

[ ทำไมโกโก้ถึงแพงขึ้น? ]

ตั้งแต่ในปี 2024 เป็นต้นมา ตลาดโกโก้ทั่วโลกเผชิญภาวะราคาพุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ สาเหตุหลักมาจากปัจจัยสำคัญ 3 เรื่องที่เชื่อมโยงกัน ได้แก่

เรื่องแรกคือปัญหาการผลิตในแหล่งสำคัญของโลก เพราะกว่า 80% ของโกโก้โลกผลิตในแอฟริกาตะวันตก โดยเฉพาะที่ไอวอรีโคสต์และกานา แต่ทั้งสองประเทศกำลังเผชิญกับสภาพอากาศที่เลวร้ายอย่างต่อเนื่อง ทั้งภัยแล้งและโรคพืชอย่าง Cacao Swollen Shoot Virus (CSSV) ที่ทำลายต้นโกโก้ในระดับกว้าง ส่งผลให้ผลผลิตโกโก้ลดลงต่ำสุดในรอบหลายปี

สาเหตุที่สองก็คือโครงสร้างการผลิตที่บอบบาง เนื่องจากเกษตรกรรายย่อย ซึ่งเป็นผู้ปลูกโกโก้หลักในแอฟริกาตะวันตก ส่วนใหญ่ยังคงขาดเงินทุนและเทคโนโลยี และแทบไม่ได้รับส่วนแบ่งที่เป็นธรรม  แม้ว่าราคาหน้าฟาร์มจะเพิ่มขึ้นก็ตาม

ส่งผลให้ขาดแรงจูงใจในการลงทุนใหม่ เช่น การปลูกต้นพันธุ์ใหม่ที่ต้านทานโรคได้ หรือการพัฒนาระบบชลประทานที่ดีขึ้น นานวันเข้าผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่จึงลดลงเรื่อย ๆ และสวนโกโก้จำนวนมากเสื่อมโทรมจนไม่สามารถฟื้นฟูได้ง่ายๆ

และสุดท้ายคือ ความต้องการโกโก้ยังแข็งแกร่ง ถึงอุปทานตกต่ำ แต่ความต้องการโกโก้ยังคงแข็งแกร่งทั่วโลก แม้ว่าจะมีราคาสูงขึ้น อัตราการบดโกโก้ (cocoa grindings) ซึ่งสะท้อนความต้องการของตลาดยังลดลงน้อยมากเพียง -4% เมื่อเทียบปีต่อปีในปี 2023 และ 2024  แสดงว่าผู้บริโภคและผู้ผลิตยังคงแย่งซื้อโกโก้แม้ต้นทุนจะพุ่งสูง

ดังนั้น ราคาที่สูงของโกโก้ในปัจจุบันไม่ได้เกิดขึ้นเพียงเพราะปีใดปีหนึ่งเจอสภาพอากาศเลวร้าย แต่เป็นผลสะสมจากปัญหาเชิงโครงสร้างที่เรื้อรังในอุตสาหกรรมโกโก้ทั่วโลก รวมทั้งแรงกดดันใหม่จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

[ จำเป็นต้องขึ้นราคาตามต้นทุน ]

เจ้าของแบรนด์ช็อกโกแลตกำลังดิ้นรนกับต้นทุนโกโก้ที่สูงขึ้น และหลายแบรนด์กำลังโยนภาระให้กับผู้บริโภคในรูปแบบของการขึ้นราคา

ซึ่งส่งกระทบตั้งแต่คนขายมาจนถึงคนกิน เพราะถ้าใครซื้อโกโก้เย็นในช่วงนี้ ก็จะเห็นว่าพ่อค้าแม่ค้าได้ปรับราคาขึ้นมา 5-10 บาทต่อแก้ว โดยเฉพาะกับร้านเล็กๆ ที่แบกรับภาระต้นทุนไม่ไหว ต่างจากร้านใหญ่ๆ บางร้านที่ก็ยังคงไม่ปรับขึ้นราคา

โดย ‘Celine Pannuti’ หัวหน้าแผนก European Staples & Beverages ที่ J.P. Morgan กล่าวว่า ราคาสินค้ายังคงต้องปรับตัวเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ และคาดว่าราคาสินค้าจะพุ่งสูงขึ้นถึงระดับ 10% ในปี 2025

แม้ว่าความต้องการช็อกโกแลตจะค่อนข้างยืดหยุ่น แต่การปรับขึ้นราคาสินค้าอาจทำให้ผู้บริโภครู้สึกไม่พอใจได้ โดยเฉพาะเมื่อต้องเผชิญกับภาวะเงินเฟ้อที่เป็นอยู่ ยิ่งทำให้สถานการณ์โดยรวมดูแย่ลง

ดังนั้น โกโก้ในปีนี้ไม่ใช่แค่แพงขึ้น แต่สะท้อนปัญหาใหญ่ที่สั่งสมมานานในระบบการผลิตทั่วโลก การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและข้อจำกัดของเกษตรกร ทำให้ราคายังมีโอกาสสูงต่อเนื่องในระยะกลาง

สำหรับคนทำธุรกิจ นี่คือเวลาของการคิดใหม่ ทำใหม่ และสื่อสารกับลูกค้าอย่างจริงใจ เพื่อปรับตัวให้ได้ในยุคที่ต้นทุนเปลี่ยนเร็วกว่าเดิม

ส่วนในมุมของคนที่ชอบดื่มโกโก้ แม้ราคาจะสูงขึ้น แต่ถ้าเครื่องดื่มยังอร่อยเหมือนเดิม หลายคนก็ยังยอมจ่ายอยู่ดี ซึ่งก็เห็นได้จากความต้องการในตลาดที่ยังคงสูงต่อเนื่อง