ไวรัสโรค COVID-19 อยู่บนอากาศได้ครึ่งชั่วโมง-บนพื้นผิวได้นานหลายวัน

งานศึกษาใหม่ชี้ไวรัส COVID-19 อยู่ในอากาศ 3 ชั่วโมงจึงตาย และอยู่บนพื้นผิวอื่น ๆ ได้เป็นเวลาหลายวัน.

งานวิจัยใหม่ล่าสุดเพิ่งเผยแพร่ผ่าน the New England Journal of Medicine วิจัยว่าเชื้อไวรัส SARS-CoV2 สามารถมีชีวิตรอดและส่งผ่านเชื่อได้หากติดตามอากาศและพื้นผิวต่าง ๆ โดยมีรายละเอียดขั้นต้นดังนี้

[1] ฝอยละอองในอากาศจากการจาม/ไอ 

หากไวรัสอยู่ในฝอยละออง (Aerosal) จะมีชีวิตอยู่ได้เป็นเวลา 3 ชั่วโมง แต่ในความเป็นจริงนอกห้องทดลอง ฝอยละอองเหล่านี้ลอยอยู่ในอากาศได้เพียงไม่เกิน 30 นาทีก็ต้องตกลงพื้นตามหลักฟิสิกส์

ในงานวิจัยระบุว่า ไวรัสไม่ตายและสามารถแพร่ผ่านฝอยละออง (Aerosal)ในอากาศได้ถึงสามชั่วโมง อย่างไรก็ดีผลการวิจัยแบบนี้มาจากการที่นักวิจัยทดลองในการควบคุมสภาพแวดล้อมสูงสุด โดยใช้ถัง  rotating drum ในการทดลอง ทำให้ละอองน้ำขนาดเล็กที่มีไวรัสลอยอยู่ในอากาศตลอดเวลา รวมถึงควรคุมอุณหภูมิและความชื้นให้คล้ายกับสภาพแวดล้อมในโรงพยาบาล ทั้งนี้ ความสามารถในการทำให้คนติดเชื้อของเจ้าไวรัสจะลดลงตามเวลาที่มันแขวนลอยอยู่ในอากาศ ยิ่งอยู่นานเท่าไหร่ก็ทำให้คนติดได้น้อยงเท่านั้น.

ผลวิจัยบอกว่าอยู่ได้ 3 ชั่วโมง *แต่ในความเป็นจริง* ผู้เชี่ยวชาญ 2 คน (ดร.วินเซนต์ มันสเตอร์ แพทย์ไวรัสวิทยาที่สถาบันภูมิแพ้และโรคระบาด และ ดร.ลินซีย์ มารร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการติดต่อจากไวรัสทางอากาศที่สถาบันเวอร์จิเนีย เทค ในมลรัฐเวอร์จิเนีย) บอกสำนักข่าวนิวยอร์กไทม์ว่า ฝอยละอองน้ำขนาดเล็กอยู่ในอากาศจริงได้ไม่ถึง 30 นาทีก็ต้องตกลงตามหลักฟิสิกข์ นอกจากนี้แล้วการตั้งค่าความชื้นและอุณหภูมิแบบคงที่ในห้องทดลองทำให้เรายังไม่รู้ว่าในสภาพแวดล้อมอื่น ๆ แล้วไวรัสจะเป็นอย่างไร

แล้วการที่ไวรัสอยู่ในฝอยละอองที่แขวนอยู่บนอากาศได้นาน 30 นาทีจะน่ากังวลหรือไม่? ดร.ลินซีย์กล่าวว่า “อาจฟังดูน่ากลัว แต่ถ้าไม่ได้อยู่ใกล้ใครจริง ๆ โอกาสที่จะโดนสัมผัสไวรัสมีน้อยมาก” โดยชี้แจงว่าใกล้ที่ว่าคือต้องนึกถึงเวลาคนสูบบุหรี่แล้วพ่นควันออกมา ถ้าใกล้พอที่จะสูดเอาควันบุหรี่นั้นเข้าไป ก็ใกล้พอที่จะสูดไวรัสได้ถ้ามีคนจาม แต่ถ้าอยู่ห่างออกไปเมตรหรือสองเมตรโอกาสที่ไวรัสที่ออกมาในอากาศจะเข้าสู่ตัวเรานั้นเป็นไปได้น้อย ทางที่ดีที่สุดคือต้องจามอย่างถูกวิธีหรือใส่หน้ากากอนามัหากมีอาการไอจามเพื่อป้องกันการพ่นฝอยละอองเหล่านี้เข้าสู่อากาศ

ก่อนหน้านี้ องค์การอนามัยโลกออกมาบอกก่อนหน้านี้ว่าไวรัสไม่ได้แพร่กระจายทางอากาศ แต่งานวิจัยนี้ชี้ว่า การแพร่ทางอากาศก็เป็นไปได้ผ่านทางฝอยละอองขนาดเล็กอย่างนี้

อย่างไรก็ดี ฝอยละอองขนาดเล็ก (Aerosal) ไม่เหมือนการแพร่แบบ Airborne ที่กังวลกัน หากคนทั่วไปรักษาระยะห่างกับผู้ป่วยมากพอก็ไม่น่าเป็นห่วง

กรณีที่น่าเป็นห่วงคือแพทย์ พยาบาล และเจ้าหน้าที่ที่ต้องรักษาคนไข้ เพราะมีการรักษาหลายอย่างที่ทำให้ฝอยละอองเหล่านี้เกิดการฟุ้งกระจายมากกว่าปกติ เช่น การสอดท่อในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นปอดอักเสบ โดยทั่วไปแพทย์และผู้ดูแลคนป่วยใส่ชุดป้องกันอยู่แล้ว แต่ฝอยละอองเหล่านี้อาจสัมผัสกับชุด หากถอดชุดไม่ดี ฝอยละอองเหล่านี้ก็จะฟุ้งกระจายในอากาศได้ เพิ่มความเสี่ยงให้แพทย์และเจ้าหน้าที่อื่น ๆ สัมผัสกับไวรัส

มีงานศึกษาอีกชิ้นสรุปตรงกันว่าไวรัสประเภทนี้แพร่กระจายผ่านอากาศได้ เช่น งานศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร JAMA วันที่ 4 มีนาคม 2563 จากผู้เชี่ยวชาญสิงคโปร์พบว่ามีไวรัสเกาะบนเครื่องช่วยหายใจในห้องพักผู้ติดเชื้อของโรงพยาบาล ไม่มีทางอื่นเลยที่ทำให้ไวรัสนี้เกาะเครื่องช่วยหายใจได้ ยกเว้นทางอากาศเท่านั้น

[2] ทองแดง

ไวรัสที่ทำให้เกิดโรค COVID-19 อยู่ได้บนพื้นผิวทองแดงได้น้อย โดยหากมันอยู่บนพื้นผิวทองแดงจะมีชีวิตได้เพียง 4 ชั่วโมงเท่านั้น

[3] กระดาษลัง – พัสดุไปรษณีย์

งานศึกษานนี้ชีว่าไวรัสอยู่บนกระดาษลังแบบที่นำมาทำกล่องไปรษณีย์ได้ 24 ชั่วโมง

ผู้เชี่ยวชาญชี้ว่าไม่ต้องกังวล เนื่องจากกว่าพัสดุจะมาถึงผู้รับก็จะมีไวรัสเหลืออยู่น้อยแล้ว นอกจากผู้ทำหน้าที่ส่งจะจามหรือไอใส่พัสดุ หรือใช้มือที่ไม่ได้ทำความสะอาดจับพัสดุ

[4] พลาสติก – สแตนเลส คือพื้นผิวที่ไวรัสอยู่ได้นานที่สุด โดยอยู่ได้นานอย่างมากถึง 72 ชั่วโมงหรือเป็นเวลา 3 วัน ทั้งนี้ต้องพึงระลึกเสมอว่าความสามารถในการแพร่เชื้อของเจ้าไวรัสจะเสื่อมลงตามเวลา

นิวยอร์กไทม์สอบถามดร.ลินซีย์ มารร์ ว่าเช่นนี้แล้ว หากมีคนกังวล่า ถุงพลาสติก – กล่องไปรษณีย์ หรือ กล่องข้างที่สั่งมาจะมีเชื้อติดอยู่ไหมจะสามารถทำอะไรได้บ้าง ซึ่งดร.ลินซีย์บอกว่าหากกังวลก็สามารถเช็ดพัสดุต่าง ๆ ด้วยอุปกรณ์ฆ่าเชื้อ และล้างมือได้

เข้าถึงงานวิจัยได้ที่ : N van Doremalen, et al. Aerosol and surface stability of HCoV-19 (SARS-CoV-2) compared to SARS-CoV-1. The New England Journal of Medicine. DOI: 10.1056/NEJMc2004973 (2020).- 

ที่มา

How Long Will Coronavirus Live on Surfaces or in the Air Around You?

Coronavirus lives for hours in air particles and days on surfaces, new US study shows

New coronavirus stable for hours on surfaces