‘โคแวกซ์’ เจอศึกหนัก วัคซีนไม่พอแจกจ่าย มหาอำนาจกักตุน-ระงับส่งออก

โครงการโคแวกซ์ ภายใต้การสนับสนุนขององค์การอนามัยโลก เพื่อจัดซื้อวัคซีนและกระจายให้กับประเทศยากจนและมีรายได้ปานกลาง ประสบปัญหาขาดแคลนวัคซีน หวั่นกระทบการแจกจ่ายทั่วโลก 

วันที่ 23 เม.ย. 2564 เดอะการ์เดียนรายงานว่า โคแวกซ์ (COVAX) โครงการริเริ่มที่นำโดยองค์การอนามัยโลกและชาติพันธมิตร กำลังเผชิญกับปัญหาการขาดแคลนวัคซีน โดยปัจจุบันมีการส่งมอบวัคซีนไปเพียง 1 ใน 5 ของปริมาณวัคซีนที่ตั้งเป้าไว้ว่าจะกระจายไปให้ประเทศต่างๆ ภายในเดือนพ.ค. เนื่องจากประเทศผู้ผลิตวัคซีนเริ่มมีการจำกัดการส่งออก กักตุนวัคซีน ตลอดจนขาดแคลนส่วนผสมสำคัญสำหรับใช้ในการผลิตวัคซีน  

รายงานนี้อ้างอิงจากการเปิดเผยของ หน่วยงานที่ร่วมกันดูแลโครงการโคแวกซ์ ทั้งองค์กรพันธมิตรเพื่อวัคซีนกาวี (Gavi) องค์การทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติ หรือ ยูนิเซฟ (Unicef) และ บริษัทวิเคราะห์ด้านวิทยาศาสตร์ชีวภาพ Airfinity ซึ่งได้เผยแพร่ข้อมูลที่สร้างความตกตะลึงให้กับระบบสาธารณสุขทั่วโลกโดยระบุว่า ณ วันพุธ (21 เม.ย.) โครงการโคแวกซ์ได้จัดส่งวัคซีนให้กับประเทศที่อยู่โครงการไปแล้วราว 40.2 ล้านโดส หรือคิดเป็นเพียง 21.5% ของ 187.2 ล้านโดส ซึ่งเป็นปริมาณวัคซีนที่วางแผนไว้ว่าจะแจกจ่ายภายในเดือนพ.ค.นี้ 

ข้อมูลที่มีอยู่ยังเผยให้เห็นด้วยว่า มีเพียงไม่กี่ประเทศในโลกที่ได้รับวัคซีนตามเป้า เช่น มอลโดวา, ตูวาลู, นาอูรู และโดมินิกา ส่วนประเทศอื่นๆ ได้วัคซีนไปเพียงไม่ถึง 1 ใน 3 ของเป้าหมายที่วางไว้เท่านั้น อย่างในทวีปแอฟริกา รวันดา ซึ่งเป็นประเทศที่ได้รับการจัดสรรวัคซีนไปมากที่สุดในภูมิภาค ได้วัคซีนไปเพียงแค่ 32% ขณะที่ไนจีเรีย เคนยา เอธิโอเปีย และสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก ได้รับวัคซีนแค่เพียง 28% ซึ่งน้อยกว่าเป้าหมายที่พวกเขาตั้งไว้มหาศาล 

ยิ่งไปกว่านั้น โคแวกซ์ยังคาดการณ์ว่า จากนี้ไปประเทศต่างๆ อาจได้รับวัคซีนน้อยลง เนื่องจากอินเดีย ซึ่งเป็นแหล่งผลิตวัคซีนรายใหญ่ที่สุดของโครงการ มีแนวโน้มจะจำกัดการส่งออกเนื่องจากต้องใช้วัคซีนในการรับมือกับวิกฤตการณ์แพร่ระบาดอย่างรุนแรงในประเทศ นี่ได้สร้างความกังวลให้กับประเทศอื่นๆ อย่างเลี่ยงไม่ได้ 

ก่อนหน้านี้ โคแวกซ์ ได้บรรลุข้อตกลงกับอินเดียในการผลิตวัคซีนให้กับโครงการปริมาณกว่า 1.53 พันล้านโดสภายในปีนี้ แลกกับการถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตวัคซีนที่พัฒนาโดยบริษัทแอสตร้าเซนเนก้าและมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด แต่จนถึงตอนนี้อินเดียยังคงไม่สามารถผลิตวัคซีนได้ในปริมาณตามที่ตกลง โดยอ้างว่า สหรัฐฯได้แบนการส่งออกส่วนผสมสำคัญที่จำเป็นต่อการผลิต ทั้งยังมีปัจจัยในเรื่องสถานการณ์ในอินเดียเอง ซึ่งทำให้รัฐบาลต้องตัดสินใจลดปริมาณการส่งออกวัคซีนลงเพื่อใช้ในประเทศก่อน  

แหล่งข่าวจากบังคลาเทศเปิดเผยกับเดอะการ์เดียนว่า ปริมาณวัคซีนที่พวกเขามีอยู่เพียงพอสำหรับการฉีดให้กับประชาชนอีกเพียง 1 สัปดาห์เท่านั้น โดยที่ยังไม่มีความหวังว่าจะได้รับวัคซีนอีกเมื่อใด “เราฉีดวัคซีนเข็มแรกให้กับประชาชนไปแล้ว 5.7 ล้านคน ซึ่งเราจำเป็นต้องฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 ให้กับพวกเขา แต่ขณะนี้เรายังไม่มีความหวังที่จะได้รับวัคซีนเพิ่มเติมอีกเลย แล้วเราจะสร้างภูมิคุ้มกันให้กับคนทั้ง 5.7 ล้านคนนั้นอย่างไร” แหล่งข่าวระบุ

อย่างไรก็ดี หากจะพูดกันตามจริง โคแวกซ์ ซึ่งเป็นโครงการความร่วมมือระดับโลกที่มีวัตถุประสงค์แรกเริ่มในการใช้เงินทุนจากองค์กรการกุศลและประเทศร่ำรวยในการจัดซื้ิอวัคซีนจำนวนมากมาแจกจ่ายและกระจายอย่างเท่าเทียม ดูเหมือนจะประสบปัญหาดังกล่าวมาตั้งแต่ต้น เนื่องจากประเทศใหญ่ๆ ที่มีกำลังซื้อมากพอ เลือกใช้วิธีการดีลกับผู้ผลิตวัคซีนเองและเสนอซื้อวัคซีนในราคาที่สูงกว่าโครงการเพื่อให้ตัวเองได้รับวัคซีนเร็วขึ้น