ความคืบหน้า ‘ไซทิซีน’ ยาเลิกบุหรี่สัญญาติไทย เตรียมรอผลวิจัย ก่อนขึ้นทะเบียนยาหลักแห่งชาติ

ผลเสียด้านสุขภาพจากบุหรี่ยังคงเป็นหนึ่งในปัญหาหลักด้านสุขภาพของคนไทย โดยเฉพาะคนวัยทำงาน ข้อมูลจากการดำเนินงานศูนย์สุขภาพดีวัยทำงาน ในปี 2562 เผยว่า สัดส่วนปัญหาสุขภาพที่สำคัญของคนวัยทำงานคือ การสูบบุหรี่ถึงร้อยละ 42.88 

ปัจจุบันในประเทศไทยจะมีบริการเลิกบุหรี่ให้บริการอยู่แล้วทั้งในรูปแบบของคลินิกตามโรงพยาบาล ร้านยา และสายเลิกบุหรี่ แต่จากสถิติของเครือข่ายคลินิกให้คำปรึกษาเลิกบุหรี่  เผยว่า ใน 1 ปี มีผู้เข้ารับบริการสามารถเลิกสูบบุหรี่ได้สำเร็จเฉลี่ย 30-40% ขณะที่รายที่ไม่ใช้ยาสามารถเลิกได้สำเร็จเพียง 10% และในกลุ่มที่เลิกด้วยตนเองมีโอกาสเลิกสำเร็จเพียง 5%

จากสถิติดังกล่าว พบว่า การใช้ยาเลิกบุหรี่หรือนิโคตินทดแทนมีส่วนช่วยทำให้การเลิกบุหรี่มีอัตราสำเร็จได้สูงขึ้นถึง 3-5 เท่าเมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่ได้ใช้ยาเลย แต่เพราะเฉลี่ยราคาอยู่ที่ 1,500-2,400 บาท/เดือน ทำให้คนไทยมีโอกาสเข้าถึงยาเลิกบุหรี่ได้น้อย  อย่างไรก็ตาม นับเป็นข่าวดีที่ความคืบหน้าของ ‘ไซทิซีน’ (Cytisine) ยาเลิกบุหรี่ชนิดใหม่ที่ได้รับการสนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนสุขภาพ (สสส.) สานพลังกับภาคีเครือข่าย คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ (ศจย.) และองค์การเภสัชกรรม (อภ.) กำลังอยู่ในขั้นตอนการวิจัยเพื่อพัฒนายา ก่อนเตรียมผลักดันเข้าบัญชียาหลักแห่งชาติ

‘ไซทิซีน’ เป็นยาเลิกบุหรี่ ขนาด 1.5 มิลลิกรัม สกัดจากจากสมุนไพร “เมล็ดจามจุรีสีทอง” หรือมะรุมป่า มีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการถอนนิโคติน ทำให้ผ่อนคลาย ไม่หงุดหงิด ขณะอยู่ในกระบวนการเลิกบุหรี่ ขณะนี้งานวิจัยยาได้ผ่านขั้นตอนการวิจัยในกลุ่มตัวอย่าง และอยู่ระหว่างการวิเคราะห์ข้อมูลของกลุ่มตัวอย่างที่ได้รับยาไซทิซีนและไม่ได้รับยา รศ.นพ.สุทัศน์ รุ่งเรืองหิรัญญา อายุรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบบการหายใจ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (มศว.) ในฐานะรองประธานเครือข่ายวิชาชีพแพทย์ในการควบคุมการบริโภคยาสูบ เผยว่า ขั้นตอนการวิจัยต่าง ๆ น่าจะแล้วเสร็จภายในเดือนมิถุนายนนี้ เมื่อผลการวิจัยที่เสร็จสมบูรณ์แล้ว อภ.จะทำการขึ้นทะเบียนยากับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และผลักดันยานี้ให้เข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติต่อไป

“อภ. จะขายไซทิซีนในราคาถูก เพื่อให้คนไทยสามารถเข้าถึงยาช่วยเลิกบุหรี่ที่มีประสิทธิภาพได้อย่างทั่วถึง การมียาเลิกบุหรี่คุณภาพดี ราคาถูก และผลิตได้ในบ้านเรา นับเป็นก้าวย่างสำคัญของบริการเลิกบุหรี่ในประเทศไทย ที่จะช่วยให้คนไทยมีสุขภาพที่ดีขึ้น และหลีกหนีจากผลิตภัณฑ์ยาสูบได้อย่างถาวร” รศ.นพ.สุทัศน์ กล่าว

ผู้ป่วยที่ต้องใช้ยาไซทิซีนในช่วง 3 วันแรก จะต้องกิน 6 เม็ด/วัน จากนั้นลดขนาดลงเหลือ 5 เม็ด/วัน จากนั้น 4 เม็ด/วัน และ 2 เม็ด/วัน ไปจนครบ 25 วัน โดยขณะนี้มีงานวิจัยต่างประเทศที่พยายามหาวิธีการกินยาชนิดนี้อย่างง่ายขึ้น ซึ่งอาจเป็นการกินแค่ครั้งละ 2 เม็ด วันละ 3 เวลา ตลอด 25 วัน ซึ่งได้ผลไม่ต่างกัน

สำหรับวันงดสูบบุหรี่โลกปี 2564 กระทรวงสาธารณสุข ได้กำหนดคำขวัญว่า “เลิกสูบ ลดเสี่ยง คุณทำได้” ก็เพื่อตระหนักถึงพิษภัยของบุหรี่ที่เป็นอีกปัจจัยเสี่ยงในการแพร่เชื้อโควิด-19 เพราะการสูบบุหรี่ทุกชนิด มีผลทำให้ปอดอักเสบรุนแรง ทั้งยังเพิ่มโอกาสเสี่ยงติดและและแพร่เชื้อไวรัส รุ่งอรุณ  ลิ้มฬหะภัณ รักษาการผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงหลัก สสส. กล่าวว่า “ในฐานะองค์กรที่ตระหนักถึงผลกระทบจากบุหรี่ สสส. ได้ร่วมกับภาคีเครือข่ายขับเคลื่อนให้สังคมไทยปลอดควันบุหรี่ สนับสนุนมาตรควบคุมยาสูบในทุกระดับ ทั้งยังส่งเสริมมาตรการสิ่งแวดล้อมปลอดบุหรี่ และสร้างความตระหนักรู้ถึงอันตรายของบุหรี่ ทั้งหมดนี้ก็เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรม พร้อมให้บริการบำบัดการติดบุหรี่และผลิตภัณฑ์นิโคติน เพื่อให้คนไทยเลิกบุหรี่ได้อย่างถูกต้อง เป้าหมายคือการทำให้ประเทศไทยลดอัตราการสูบบุหรี่ลงได้ตามเป้าหมายที่องค์การอนามัยโลกกำหนด คือลดให้เหลือ 15% ของประชากรทั่วโลก”

ขณะยังรอผลการวิจัยยาไซทิซีน ตอนนี้ประเทศไทยมีบริการสำหรับคนที่อยากเลิกบุหรี่ ทั้งในรูปแบบของการบริการที่ใช้ยาและไม่ใช้ยา อาทิ คลินิกฟ้าใส ร้านยาอาสาพาเลิกบุหรี่ ระบบบริการพยาบาลเพื่อเลิกบุหรี่แบบ One Stop Service และสายเลิกบุหรี่ 1600 ผู้ที่สนใจสามารถเข้ารับบริการได้จากรายชื่อสถานให้บริการดังกล่าว เพื่อสุขภาพของตัวเอง และความปลอดภัยของคนที่คุณรัก