ของบริจาคใช้ไม่ได้จริง ปัญหาใหม่ที่หมอต้องเจอช่วงรับมือ โควิด-19

“ประชาชนบริจาคหน้ากากมาเยอะจริง แต่หน้ากาก N95 เกรดที่ใช้สำหรับแพทย์ บุคลากรที่ทำงานสัมผัสใกล้ชิดผู้ป่วย COVID-19 ถือว่ามีน้อยมาก”

คำบอกเล่าจาก นายแพทย์ภาณุวัฒน์ ชุติวงศ์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ กล่าวถึงการใช้งานหน้ากากอนามัยที่ได้รับบริจาคของโรงพยาบาล

นายแพทย์ภาณุวัฒน์ อธิบายว่า คุณสมบัติหน้ากากสำหรับใช้ในโรงพยาบาลหลัก ๆ มีอยู่ 2 แบบ คือ สำหรับการตรวจวินิจฉัยผู้ป่วยติดเชื้อ COVID-19 หรือกลุ่มเสี่ยงแพทย์จะต้องใช้ หน้ากาก N95 แบบ Medical Grade ส่วนคนที่ปฏิบัติงานอยู่ภายนอกไม่ได้สัมผัสใกล้ชิดผู้ป่วยจะใช้ หน้ากากอนามัยแบบ Surgical Mask

“ส่วนใหญ่จะเป็นยี่ห้อ 3M ที่เราคุ้นกันดี แต่ปัจจุบันขาดตลาดทั่วโลก ทำให้มีการนำหน้ากากจาก จีน ญี่ปุ่น หรือฝั่งยุโรป ที่มีโรงงานที่สามารถผลิตหน้ากากลักษณะเดียวกันนี้และมีคุณสมบัติเทียบเท่า แต่สิ่งที่บุคลากรทางการแพทย์กังวล คือหน้ากากแต่ละชนิด มีวัตถุประสงค์การใช้ที่แตกต่างกัน บางอันใช้ในโรงงานอุตสาหกรรม บางอันใช้ในวงการแพทย์ การที่มีคนบริจาคมา ปกติแล้วเรารับหมด แต่อย่างที่บอกคือเราใช้ 2 แบบ คือ N95 กับ Surgical Mask ซึ่งในบุคลากรที่ต้องไปสัมผัสกับกลุ่มที่เสี่ยงหรือกลุ่มคนไข้ที่ติด COVID-19 หน้ากากที่ต้องใช้คือ N95 ส่วนคนธรรมดาก็จะใช้ Surgical Mask แต่สิ่งที่เราได้รับบริจาคมา คือหน้ากากที่มีคุณสมบัติอยู่ตรงกลางระหว่างหน้ากาก 2 ชนิดนี้ ทำให้หน้ากากส่วนใหญ่ที่บริจาคมาส่วนหนึ่งก็ถูกนำไปใช้งานแต่อาจจะใช้งานเกินความจำเป็น เช่น หน้ากากที่คล้าย ๆ N95 แต่กันได้น้อยกว่า ก็เอาไปใช้แทน Surgical Mask ทั้งที่จริง ๆ แล้ว Surgical Mask ราคาถูกกว่า เพราะว่าเราไม่สามารถนำหน้ากากเหล่านี้ไปใช้แทน N95 ได้ ซึ่งปัญหานี้คิดว่าพบทุกที่” นายแพทย์ภาณุวัฒน์ กล่าว

นายแพทย์ภาณุวัฒน์ ชุติวงศ์

นอกจากนี้ นายแพทย์ภาณุวัฒน์ ยังระบุอีกว่า หน้ากากที่รับบริจาค มาจากหลายที่ หลายแหล่ง ซึ่งบางครั้งมีของปลอมส่งมาหรือไม่ก็ตรวจสอบค่อนข้างยาก เพราะบางครั้งคนที่สั่งของบริจาคก็ยังไม่ได้จับสินค้าเองด้วยซ้ำ แต่ทางโรงพยาบาลยืนยันว่า หน้ากากที่ไม่ใช่ N95 แบบ Medical Grade ถูกนำไปใช้แน่นอนกับคนที่ไม่ได้มีความเสี่ยง เช่น ฝ่ายห้องการเงิน รปภ. ทำงานในโรงพยาบาล ซึ่งคนที่ตั้งใจจะนำมาบริจาคอาจไม่มีความเข้าใจในตัวผลิตภัณฑ์ละเอียดพอว่าแบบไหนใช้กับงานอะไรได้บ้าง บางรายก็ถูกผู้ขายหลอก เวลานี้หากจะต้องสั่งซื้อต้องตรวจสอบเกรดหน้ากากให้ดี คาดว่าในอีกไม่นาน หน้ากาก N95 ยี่ห้อ 3M จะขาดตลาดจนหมด แต่เชื่อว่ามีบริษัทในต่างประเทศ เช่น จีน ญี่ปุ่น สหรัฐอเมริกา ที่ผลิตหน้ากากคุณสมบัติเหมือน N95 ออกมาในอนาคต

สำหรับประชาชนที่เจตนาดี ต้องการซื้อมาบริจาค ท่ามกลางวิกฤตที่หน้ากากขาดตลาดแบบนี้ อาจะพบคนที่ฉวยโอกาสนำหน้ากากปลอมมาขาย ดังนั้นจึงขอให้ตรวจสอบที่มาของหน้ากากให้ชัดเจน ว่ามีการรับรองมาตรฐานจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหรือไม่ เพราะเป็นหน้ากากปลอม ไม่สามารถนำมาใช้งานในโรงพยาบาลได้เลย

อีกกรณีคือ Face Shield แพทย์อยากขอความร่วมมือว่า หากต้องการทำมาบริจาค อยากให้เลือกแผ่นพลาสติกใสที่ไม่ทำให้การมองเห็นผิดเพี้ยน เนื่องจาก Face Shield บางส่วนที่ได้รับบริจาคมา บางชิ้น สีขุ่น มองเห็นไม่ชัด และมีไอน้ำเกาะเมื่อใช้งาน หรือไม่คงทนแข็งแรง ซึ่งทางโรงพยาบาลเข้าใจถึงเจตนาที่ดีของประชาชน และอยากให้ของที่บริจาคมาเกิดประโยชน์มากที่สุด

ด้านนายภาคภูมิ เดชหัสดิน นักเทคนิคการแพทย์ เจ้าของเพจ หมอแล็บแพนด้า ในฐานะที่เป็นตัวแทนเปิดรับบริจาคอุปกรณ์ป้องกันให้กับโรงพยาบาลต่าง ๆ เปิดเผยว่า ปัญหาเรื่องอุปกรณ์การแพทย์ที่ได้รับบริจาคไม่ได้มาตรฐานมีมาเรื่อย ๆ เพราะผู้บริจาคบางคนไม่รู้ และบางคนก็โดนหลอกขาย

“หน้ากากอนามัยบาง ไม่มีชั้นกรอง สายรัดไม่ได้คุณภาพ รวมทั้งแอลกอฮอล์เจล ที่มีส่วนผสมของเมทิลแอลกอฮอล์ที่ถูกห้ามใช้ รวมถึงชุดคลุม ชุดหมี (PPE) ก็มีคนมาคอมเมนท์ว่า สามารถสั่งตัดกับเขาได้ และถ้าสั่งซื้อไปบริจาค จะได้ราคาชุดละ 200 บาท แบบนี้ ก็มีคนที่เขานำเขาสินค้าที่มีคุณภาพ Inbox มาเตือนว่า ของปลอมแบบนี้ครับ” หมอแล็บแพนด้ากล่าว

หมอแล็บแพนด้า ยังเล่าถึงการรับบริจาคว่า ทางเพจใช้ทีมงานเป็นอาสาสมัครคอยตรวจสอบคุณภาพ ของที่ได้คุณภาพเมื่อได้รับมาแล้วจะทยอยส่งไปให้โรงพยาบาลที่ขาดแคลน และจะมีเราจะขอให้ถ่ายภาพส่งมา บางอย่างเห็นว่าเป็นของไม่ได้คุณภาพก็จะแจ้งกับคนบริจาคไป ส่วนของที่ไม่ได้มาตรฐานทางการแพทย์ที่ได้รับมาแล้ว ก็จะนำไปบริจาคประชาชนแทน เช่น ถ้าบางมาก ๆ คนเก็บขยะ ใส่ 2 ชั้นแทน เพราะไม่สามารถใช้กับแพทย์ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อสูงได้ ที่สำคัญอุปกรณ์ที่ใช้ในทางการแพทย์ จะต้องผ่านการ Sterilization ทำให้ปลอดเชื้อก่อน

ภาคภูมิ เดชหัสดิน (หมอแล็บแพนด้า)