รังนก คุณประโยชน์มากมาย แพทย์ชี้ ช่วยรักษาสุขภาพ พร้อมงานวิจัยรองรับ

รังนก (Edible bird’s nests) ถือว่าเป็นอาหารที่มีคุณค่า เป็นที่นิยมของคนจีนมาเป็นเวลานานนับพันปี ได้รับการขนานนามว่า “คาเวียร์แห่งตะวันออก (Caviar of the East)” และเป็นหนึ่งในอาหารชั้นสูงในวัฒนธรรมจีนมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ชิง หากนับว่าการกล่าวถึงรังนกในคู่มือการทำอาหารที่มีชื่อว่า Suiyuan shidan เป็นจุดเริ่มต้น

รังนกเป็นผลผลิตที่ได้จากน้ำลายของนกนางแอ่น (Swiftlet หรือ Collocalia) มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Aerodramus fuciphagus ซึ่งรังนกแท้ที่คุณภาพดีที่สุดคือรังนกแท้สีเหลืองทองจากถ้ำธรรมชาติ ที่เก็บครั้งแรกของปี เพราะรังนกจะมีขนาดใหญ่ เนื้อหนา มีสิ่งเจือปนน้อย อุดมไปด้วยสารอาหารต่างๆ มากมาย

ส่วนประกอบของรังนก มีทั้งไกลโคโปรตีน (คาร์โบไฮเดรตเชื่อมต่อกับโปรตีน) โปรตีน คาร์โบไฮเดรต กรดอะมิโนจำเป็นหลายชนิด เช่น ทรีโอนีน ทริปโตแฟน ซีสตีน และไทโรซีน รวมถึงมีแร่ธาตุหลากหลาย ได้แก่ แคลเซียม แมกนีเซียม ฟอสฟอรัส โซเดียม โพแทสเซียม เป็นต้น

นพ.ไพศิษฐ์ ตระกูลก้องสมุท แพทย์ด้านตจวิทยาและเวชศาสตร์ชะลอวัย อธิบายว่า ข้อค้นพบจากงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์พบว่า รังนกมีประโยชน์ต่อร่างกายหลายด้าน ได้แก่

1. ดีต่อผิวพรรณ รังนกมีโปรตีนแบบพิเศษที่มีโครงสร้างเหมือนกับอีพิเดอร์มอลโกรทแฟคเตอร์ (Epidermal Growth Factor หรือ EGF) ซึ่งช่วยสร้างเซลล์ผิวใหม่ทดแทนเซลล์เก่าที่เสื่อมสลาย ช่วยซ่อมแซมเซลล์ผิวที่ถูกทำลาย ช่วยให้ผิวพรรณสดใส ดูอ่อนกว่าวัย

นอกจากนั้น ยังพบว่ารังนกมีโคโปรตีนชื่อว่า “เอ็น-อะซิทิลนิวรามินิค แอซิด (N-acetylneuraminic acid หรือ NANA)” หรือ “กรดไซอะลิค (sialic acid)” เป็นส่วนประกอบ จากการศึกษาในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์พบว่า สารดังกล่าวช่วยยับยั้งกระบวนการสร้างเม็ดสีเมลานินของเซลล์ผิวหนัง โดยยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ไทโรซิเนส (tyrosinase) สาเหตุของการเกิดเม็ดสีเมลานินและความหมองคล้ำของผิว

2. ดีต่อระบบภูมิคุ้มกัน นอกจากคุณสมบัติในการยับยั้งการสร้างเมลานินแล้ว กรดไซอะลิคที่อยู่ในรังนกจะจับกับเชื้อไวรัสและยับยั้งการเกิดกระบวนการจับระหว่างไวรัสกับตัวรับที่ผิวเซลล์ ป้องกันไม่ให้ไวรัสเข้าสู่เซลล์ จึงช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสต่างๆ เช่น ไวรัสไข้หวัดใหญ่ เป็นต้น

นอกจากนั้นแล้ว ไกลโคโปรตีนในรังนกยังช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย โดยช่วยกระตุ้นการแบ่งเซลล์ของเม็ดเลือดขาว และกระตุ้นการหลั่งสารภูมิต้านทานต่างๆ ได้แก่ อิมมูโนโกลบูลินเอ (IgA) ซึ่งเป็นแอนติบอดีหลักบริเวณเยื่อบุทางเดินอาหารและทางเดินหายใจ, อิมมูโนโกลบูลินเอ็ม (IgM) และอิมมูโนโกลบูลินจี (IgG) ซึ่งเป็นแอนติบอดีในเลือด รังนกจึงช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ช่วยป้องกันการติดเชื้อ ดีต่อระบบทางเดินหายใจ บรรเทาอาการหวัดและภูมิแพ้

3. ดีต่อระบบประสาท การศึกษาในระดับโมเลกุลและในสัตว์ทดลองพบว่า กรดไซอะลิค (sialic acid) เป็นส่วนประกอบหลักของสารในกลุ่มไกลโคไลปิดที่เป็นองค์ประกอบของแกงกลิโอไซด์ (gaglioside) ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของสมอง ช่วยเพิ่มความจำ มีคุณสมบัติช่วยลดการอักเสบของระบบประสาท (anti-neuroinflammatory effect)

นพ.ไพศิษฐ์ กล่าวว่า ด้วยคุณสมบัติเหล่านี้ทำให้รังนกมีคุณค่า และสามารถบริโภคได้โดยให้ผลบวกกับสุขภาพในระยะยาว อย่างไรก็ตาม ปัญหาที่เกิดขึ้นคือรังนกแท้มักมีราคาที่สูง รวมถึงผลิตออกมาได้น้อย ทำให้มีรังนกปลอมในตลาดมีอยู่จำนวนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่รังนกปลอมที่ผลิตจากยางไม้คารายาที่มาจากต้นสุพรรณิการ์เลียนแบบรังนกแท้ออกมาในท้องตลาด ทำให้ผู้บริโภครังนกไม่ได้รับประโยชน์โดยตรงอย่างที่ควรจะเป็น นอกจากนั้นแล้วอาจมีความเสี่ยงที่จะได้รับอันตรายจากรังนกปลอมด้วย

เนื่องจากรังนกแท้และรังนกปลอมมีลักษณะภายนอกที่คล้ายคลึงกันมากจนไม่สามารถแยกความแตกต่างได้จากการสังเกต สามารถแยกได้จากการตรวจสอบในห้องปฏิบัติการด้วยวิธีทางเคมีและเทคนิคอินฟราเรดสเปกตรัม เพราะฉะนั้นการจะเลือกรังนกแท้สำหรับบริโภค ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่น่าเชื่อถือ เพื่อให้ได้ประโยชน์อย่างแท้จริง