คดีใบเหลืองกรุงศรีวิไล เลือกตั้งใหม่ไม่ทัน 1 ปี รัฐบาลกำไร-อนาคตใหม่ขาดทุน

ความคืบหน้าคดีที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) มีมติให้ใบเหลือง นายกรุงศรีวิไล สุทินเผือก ส.ส.สมุทรปราการ พรรคพลังประชารัฐ จากกรณีคนใกล้ชิดมอบพวงหรีดและใส่ซองช่วยงานศพให้กับประชาชนในพื้นที่ 1,000 บาท
.
และ กกต. ยื่นเรื่องให้ศาลฎีกาแผนกคดีเลือกตั้งเป็นผู้วินิจฉัยและมีคำสั่ง ซึ่งขึ้นอยู่กับว่าศาลจะตัดสินอย่างไรถ้าเห็นด้วยกับ กกต.ก็จะต้องมีการเลือกตั้งใหม่ ถ้าไม่เห็นด้วยเรื่องก็จะตกไป
.
แต่เป็นที่แน่นอนแล้วว่ากระบวนการนี้จะใช้เวลาไปอีกระยะหนึ่ง โดยเมื่อวันที่ 17 ม.ค. ศาลนัดตรวจหลักฐานในคดี ก่อนจะนัดไต่สวนพยานฝ่าย กกต. วันที่ 28 ก.พ. และนัดไต่สวนพยานฝ่ายนายกรุงศรีวิไล วันที่ 10 มี.ค.

ความสำคัญของคดีของนายกรุงศรีวิไล คือ การเป็นกรณีเดียวในขณะนี้ที่จะทำให้เกิดการเลือกตั้งใหม่ และเกิดการคำนวณจำนวน ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์ของแต่ละพรรคใหม่
.
เพราะ พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส. มาตรา 131 ระบุว่า การคำนวณ ส.ส.บัญชีรายชื่อใหม่ จะเกิดขึ้นจากการมีเลือกตั้งใหม่ในเขตที่การเลือกตั้งไม่สุจริตและเที่ยงธรรม ภายใน 1 ปี นับจากวันเลือกตั้งทั่วไป 24 มี.ค. 62

สรุปให้เข้าใจง่ายคือ การคำนวณ ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์ใหม่จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อมีการเลือกตั้งใหม่เพราะ ส.ส.หรือผู้ชนะเลือกตั้งเดิมถูก ใบเหลือง (เลือกตั้งใหม่ คนถูกใบเหลืองลงได้) , ใบส้ม (ถูกระงับสิทธิ์ 1 ปี) ,ใบแดง (ถูกตัดสิทธิ์ 10 ปี) หรือใบดำ (ถูกตัดสิทธิ์ ตลอดชีวิต) ไม่เกี่ยวกับกรณี ส.ส.ลาออก (นครปฐม) หรือถูกจำคุก (ขอนแก่น,กำแพงเพชร)

เช่น กรณี เลือกตั้ง ส.ส.เขต 8 เชียงใหม่ ที่นายสุรพล เกียรติไชยากร จากพรรคเพื่อไทย ถูก กกต.แจกใบส้ม เพราะถูกระบุว่าถวายเงินให้พระ ถูกระงับสิทธิ์รับสมัครเลือกตั้งชั่วคราวไม่เกิน 1 ปี

เมื่อเลือกตั้งซ่อม น.ส.ศรีนวล บุญลือ ซึ่งขณะนั้นสังกัดพรรคอนาคตใหม่ชนะ ต้องคำนวณปาร์ตี้ลิสต์กันใหม่ โดยต้องลบคะแนนเลือกตั้งวันที่ 24 มี.ค. 62 ในเขตนี้ของทุกพรรคออก และใช้คะแนนวันเลือกตั้งใหม่ไปแทนที่ ผลทำให้นายพีระวิทย์ เรื่องลือดลภาค ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคไทรักธรรม ที่เข้าสภาได้ 3 วัน หลุดจาก ส.ส. ส่วน น.ส.วทันยา วงษ์โอภาสี พรรคพลังประชารัฐ และ น.ส.จิตภัสร์ กฤดากร พรรคประชาธิปัตย์ ได้เลื่อนขึ้นมาเป็น ส.ส. แทน
.
กรณีของ นายสุรพล เกียรติไชยากร เป็นอำนาจของ กกต. ที่ตัดสินใจให้ใบส้มได้เอง “ก่อน” ประกาศรับรองผลการเลือกตั้ง จึงมีการจัดการเลือกตั้งใหม่ได้อย่างรวดเร็ว และมีการคำนวณคะแนนใหม่ทันที
.
แต่หากเป็นหลังประกาศผลการเลือกตั้งแล้ว กกต.มีมติอย่างไรต้องส่งเรื่องให้ ศาลฎีกาแผนกคดีเลือกตั้งตัดสินอีกชั้นหนึ่ง (เพราะการจะถอด ส.ส.ออก ย่อมยากกว่าถอดคนที่ยังไม่ได้รับรองเป็น ส.ส.)

กรณีของนายกรุงศรีวิไล จึงใช้เวลานานมาก ในขณะที่ พ.ร.ป.ส.ส. มาตรา 131 กำหนดเวลาไว้ว่าจะคำนวณคะแนนใหม่ก็ต่อเมื่อการเลือกตั้งเกิดขึ้นในช่วง 1 ปี หลังการเลือกตั้งทั่วไป เท่ากับว่า ต้องไม่เกิน 23 มี.ค. 2563 แต่กระบวนการล่าสุด ยังอยู่เพียงขั้นตอนการไต่สวนพยาน จึงจะทำให้คดีนายกรุงศรีวิไล ไม่ทันเวลา 1 ปี ตามกฎหมายแน่นอนแล้ว
.
เท่ากับว่า ต่อให้มีการเลือกตั้งใหม่ในเขต 5 สมุทรปราการ เพราะใบเหลืองก็จะไม่มีการคำนวณ ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์ใหม่อีก

ดังที่ วรรคท้ายของ พ.ร.ป. ส.ส. มาตรา 131 ระบุว่า “การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแทนตําแหน่งที่ว่างไม่ว่าด้วยเหตุใดภายหลังพ้นเวลาหนึ่งปีนับแต่วันเลือกตั้งทั่วไป มิให้มีผลกระทบกับการคํานวณสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่แต่ละพรรคการเมืองจะพึงมี”

พรรคที่จะเสียประโยชน์แน่นอน คือ พรรคอนาคตใหม่ ที่มีจำนวน ส.ส.พึงมีตามกฎหมาย 81 คน แต่มี ส.ส.จริงขณะนี้ 76 คน (หลังแพ้เลือกตั้งซ่อมนครปฐมและขับ ส.ส.งูเห่า 4 คน) เพราะหากเลือกตั้งใหม่จากกรณีใบเหลืองทันใน 1 ปี ก็จะได้ ส.ส.คืนมาบางส่วนจากการคำนวณปาร์ตี้ลิสต์ใหม่
.
ส่วนพรรคที่จะได้ประโยชน์คือ พรรคที่รับ ส.ส.ที่ถูกขับออกไป ทั้ง พลังประชารัฐ, ภูมิใจไทย และพลังท้องถิ่นไท รวมทั้งพรรคชาติไทยพัฒนา ที่ชนะเลือกตั้งนครปฐม
.
เพราะแม้ ส.ส.ที่มีอยู่จริง จะเกินจำนวน ส.ส.พึงมีของพรรคก็ไม่มีผลอะไรแล้ว รวมทั้ง ส.ส.พรรคเล็กเสียงเดียวที่มีความเสี่ยงหลุดจาก ส.ส.หากมีการคำนวณปาร์ตี้ลิสต์ใหม่ก็จะปลอดภัยด้วย
.
ซึ่งพรรคการเมืองที่จะได้ประโยชน์ส่วนใหญ่อยู่ในฟากฝั่งรัฐบาล