‘อีลอน มัสก์’ ทำได้อย่างไร? Tesla กำไร 5,500 ล้าน แต่จ่ายภาษีรัฐบาลกลาง 0 ดอลลาร์

อีลอน มัสก์ ทำยังไง Tesla ถึงจ่ายภาษีรัฐบาลแค่ 0 ดอลลาร์ แม้ว่าจะมีกำไรกว่า 5.5 พันล้าน สูงสุดนับแต่ก่อตั้ง

ปีที่ผ่านมา Tesla ได้กำไร 5.5 พันล้านดอลลาร์ (1.77 แสนล้านบาท) เพิ่มขึ้นจากปีก่อน 760% ส่งมอบรถยนต์ไฟฟ้าได้เกือบ 1 ล้านคัน แถมปี 2021 ยังเป็นปีที่ Tesla ได้กำไรสูงสุดตั้งแต่ก่อตั้ง

แต่ในปีเดียวกันนี้เอง Tesla จ่ายภาษีให้กับรัฐบาลกลางทั้งสิ้น 0 ดอลลาร์

TODAY Bizview จะพาไปไขคำตอบว่าอะไรคือสาเหตุที่ทำให้ Tesla ไม่ต้องจ่ายภาษีแม้แต่สตางค์แดงเดียว พร้อมทั้งตั้งคำถามถึงระบบภาษีที่เอื้อให้ทุนใหญ่จ่ายภาษีน้อยนิด แม้ว่าจะได้ประโยชน์จากประเทศชาติไปมหาศาล

[ ธุรกิจในสหรัฐฯ ของ Tesla ขาดทุน ]

อัตราภาษีเงินได้นิติบุคคลที่บริษัทต้องจ่ายให้กับรัฐบาลกลางสหรัฐฯ (federal corporate tax) อยู่ที่ 21% และเอาเข้าจริง นี่คืออัตราที่ลดลงจากเดิมที่ 35% เมื่อปี 2017 แต่ดูเหมือนว่าบริษัทข้ามชาติในสหรัฐฯ ก็ยังไม่ได้เต็มใจจ่ายเงินจำนวนนี้สักเท่าไหร่

ภาษีที่ Tesla จ่ายให้กับรัฐบาลกลางอยู่ที่ 0 ดอลลาร์ ภาษีที่จ่ายให้รัฐบาลมลรัฐอยู่ที่ 9 ล้านดอลลาร์ (290 ล้านบาท) และจ่ายภาษีในต่างประเทศ 839 ล้านดอลลาร์ (2.7 หมื่นล้านบาท)

แม้ภาษีที่ต้องจ่ายอยู่ที่ 21% ก็จริง แต่ Tesla แจ้งว่าในปีที่ผ่านมา การดำเนินงานในสหรัฐฯ ไม่ได้สร้างกำไรเข้ากระเป๋าของบริษัทแม้แต่ดอลลาร์เดียว กำไรทั้งหมดมาจากการดำเนินงานในต่างประเทศ 

ถ้าลองดูงบการเงินปี 2021 ที่ Tesla ยื่นต่อสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์สหรัฐอเมริกาจะพบว่า

• Tesla ‘ขาดทุน’ จากการดำเนินงานในสหรัฐฯ 130 ล้านดอลลาร์
• Tesla ‘ได้กำไร’ จากการดำเนินงานในต่างประเทศ 6,000 ล้านดอลลาร์

แม้เอาเข้าจริง รายได้เกือบครึ่งของ Tesla จะมาจากยอดขายในสหรัฐฯ ก็ตาม

คำถามสำคัญก็คือ อะไรที่ทำให้ Tesla สามารถเล่นแร่แปรธาตุ ย้ายกำไรที่ได้ไปอยู่ในต่างประเทศ?

[ กำไรก็ย้ายประเทศได้เหมือนกัน! ]

Martin Sullivan หัวหน้านักเศรษฐศาสตร์จาก Tax Analyst หน่วยงานไม่แสวงหาผลกำไรด้านนโยบายภาษีเชื่อว่า ผลประกอบการขาดทุน 130 ล้านดอลลาร์ จากการดำเนินงานในสหรัฐฯ เกิดจากการสร้างบริษัทลูกสักบริษัทไว้สักที่ในโลก เป็นบริษัทที่เอาไว้รับกำไรในทางบัญชี แล้วทิ้งผลประกอบการในสหรัฐฯ ขาดทุนหรือไม่ก็ได้กำไรแค่เล็กน้อย

การทำแบบนี้สำหรับบริษัทข้ามชาติยักษ์ใหญ่ไม่ใช่เรื่องยาก เขายกตัวอย่างว่าบริษัทหนึ่งๆ อาจสามารถโยกย้ายกำไรได้ด้วยการมอบทรัพย์สินทางปัญญาให้กับบริษัทย่อยของตัวเองในต่างประเทศ และคิดค่าใช้จ่ายเมื่อบริษัทของตนเองในสหรัฐฯ มาใช้งาน

Sullivan ชี้ว่า นี่คือสิ่งที่บริษัทข้ามชาติในสหรัฐฯ ทำกันเป็นปกติ ปล่อยให้บริษัทในประเทศของตัวเองต้องแบกรับค่าใช้จ่ายมหาศาล ส่วนบริษัทย่อยในต่างประเทศก็ได้กำไรเป็นกอบเป็นกำ และบริษัทเหล่านี้ก็มักจะตั้งอยู่ในประเทศที่เก็บภาษีเงินได้นิติบุคคลต่ำ

กระทรวงการคลังสหรัฐฯ รายงานว่า รายได้จากต่างประเทศของบริษัทข้ามชาติของสหรัฐฯ กว่า 61% เกิดขึ้นใน 7 ประเทศ (และดินแดน) เท่านั้น คือ เบอร์มิวดา หมู่เกาะเคย์แมน ไอร์แลนด์ ลักเซมเบิร์ก เนเธอร์แลนด์ สิงคโปร์ และสวิตเซอร์แลนด์ และทั้งหมดนี้คือประเทศที่ขึ้นชื่อว่าเป็นสวรรค์ภาษีทั้งสิ้น

Tesla ไม่ได้ระบุเอาไว้ในงบการเงินว่ารายได้จากต่างประเทศของบริษัทมาจากประเทศไหน แถมยังปฏิเสธที่จะให้ความเห็นเกี่ยวกับงบการเงินดังกล่าวกับทาง CNN

[ อีลอน มัสก์ ชายผู้จ่ายภาษีมากที่สุดในสหรัฐฯ (?) ]

ตรงข้ามกับ Tesla อีลอน มัสก์ ป่าวประกาศให้โลกรู้อย่างภาคภูมิใจผ่านทวิตเตอร์ว่าจะจ่ายภาษีในปี 2021 ทั้งสิ้น 11,000 ล้านดอลลาร์ มากกว่าชาวอเมริกันคนไหนๆ ในประวัติศาสตร์

เงินจำนวนนี้จะว่าเยอะก็เยอะอยู่ แต่เอาเข้าจริงถ้าเราลองดูเป็นเปอร์เซ็นต์อาจจะทำให้เราได้เห็นอะไรบางอย่างมากขึ้น

ข้อมูลจาก Bloomberg Billionaires Index ชี้ว่าในปี 2021 ซีอีโอของ Tesla มีความมั่งคั่งเพิ่มขึ้นกว่า 121,000 ล้านดอลลาร์ ‘พูดพอให้เห็นภาพง่ายๆ’ เขาจ่ายภาษีแค่ 9.09% ของความมั่งคั่งที่เพิ่มขึ้นเท่านั้น

แถมก่อนหน้านี้ ProPublica ห้องข่าวเชิงสืบสวนสอบสวนอิสระชี้ว่า ระหว่างปี 2014-2018 เขาจ่ายภาษีแค่ 455 ล้านดอลลาร์ แม้ว่าในช่วงเวลาดังกล่าวเขาจะมีความมั่งคั่งเพิ่มขึ้น 14,000 ล้านดอลลาร์ ตีกลมๆ คือจ่ายภาษีแค่ 3.25% ต่อปีเท่านั้น แถมในปี 2018 เขาไม่ได้จ่ายภาษีแม้แต่เซ็นต์เดียว

ถ้าสงสัยว่าอีลอน มัสก์ จ่ายภาษีเยอะหรือน้อย ก็ลองถามตัวเองดูว่าทุกวันนี้เราเสียภาษีเงินได้กันกี่เปอร์เซ็นต์?

[ เสียภาษีน้อย เรื่องปกติของบรรษัทข้ามชาติยักษ์ใหญ่ ]

ไม่ใช่แค่ Tesla เท่านั้น แต่ Amazon ก็เคยมีกรณีจ่ายภาษีน้อยกว่าปกติให้เห็นเช่นเดียวกัน อย่างในปี 2018 ก็เคยมีข่าวที่สร้างความฮือฮาออกมา เพราะในปีนั้น Amazon ไม่ตั้งจ่ายภาษีซักเซ็นต์ ที่น่าตกใจกว่านั้นคือ Amazon ได้ค่าขนมกลับมาเป็นเครดิตภาษีคืนกว่า 129 ล้านดอลลาร์

แถมในปี 2019 และ 2020 ก็จ่ายภาษีที่ 162 ล้านดอลลาร์ และ 1,800 ล้านดอลลาร์ ตามลำดับ แม้จะดูเยอะแต่ถ้าคิดเป็นเปอร์เซ็นต์แล้ว Amazon จ่ายภาษีอยู่ที่ 1.2% และ 9.4% เท่านั้น จากการลดหย่อนภาษีจำนวนมากจนไม่ต้องจ่ายที่อัตราเต็ม 21% จากข้อมูลของ Insitute on Taxation and Economic Policy

จากการที่บริษัทข้ามชาติสามารถโยกย้ายไปตั้งสำนักงานในต่างประเทศ (โดยเฉพาะในสวรรค์ภาษี) ได้อย่างไม่ยากเย็นนัก ผู้นำของประเทศในกลุ่ม G20 จึงได้พยายามผลักดันการเก็บภาษีเงินได้นิติบุคคลขั้นต่ำ 15% ทั่วโลก จากบรรษัทข้ามชาติขนาดใหญ่ 

แน่นอนว่าสิ่งที่บรรดาทุนใหญ่ เช่น Tesla หรือ Amazon อยู่อาจไม่ได้ ‘ละเมิดข้อกฎหมาย’ ที่ระบุเอาไว้ก็จริง แต่มันกลับผิดแผกไปจากสามัญสำนึกที่เราเข้าใจกัน

และเอาเข้าจริง การจ่ายภาษีก็ไม่ใช่เรื่องของการบังคับให้บริษัทใหญ่มีความ ‘ใจบุญ’ ต่อคนทั่วไป แต่นั่นคือราคาที่พวกเขาควรจะต้องจ่าย เพราะต้องไม่ลืมว่าบริษัทก็ต้องใช้ทรัพยากรต่างๆ ของประเทศ เช่น โครงสร้างพื้นฐานเพื่อการเพิ่มพูนความมั่งคั่งของตัวเอง 

แต่ทุกวันนี้ สิ่งเหล่านั้นกลับเกิดขึ้นมาจากเม็ดเงินที่คนทั่วไปจ่ายในอัตราที่สูงกว่าทุนใหญ่เสียอีก

ที่มา 

• https://edition.cnn.com/2022/02/10/investing/elon-musk-tesla-zero-tax-bill/index.html
• https://ktla.com/news/how-does-tesla-get-away-with-paying-0-in-federal-taxes-and-how-can-we-fix-that/
• https://www.business-standard.com/article/international/led-by-musk-world-s-10-richest-men-add-402-bn-to-their-net-worth-in-2021-121123100378_1.html
• https://qz.com/2104147/elon-musk-said-hell-pay-more-than-11-billion-in-taxes-this-year/
• https://itep.org/amazon-has-record-breaking-profits-in-2020-avoids-2-3-billion-in-federal-income-taxes/
• https://ir.tesla.com/press-release/tesla-q4-2021-vehicle-production-deliveries