วันนี้ใด ๆ ในโลกล้วน AI งานวิจัยของธนาคารโกลด์แมน แซคส์ ระบุว่า AI จะเข้ามาทำงานแทนมนุษย์ 1 ใน 4 ของงานทั้งหมดในปัจจุบัน มนุษย์อาจต้องสูญเสียตำแหน่งงาน 300 ล้านตำแหน่งให้กับระบบอัตโนมัติ
นอกจากเรื่องงานแล้ว AI จะเข้ามามีบทบาทในการใช้ชีวิตเรามากขึ้นทุกขณะตั้งแต่ตื่นนอน ใช้ชีวิต จนถึงหลับตานอนแต่ละวัน และนั่นทำให้มนุษย์ก็กังวลถึงอันตรายและความไม่ปลอดภัยของเทคโนโลยีฉลาดล้ำนี้ โดยเฉพาะการหมิ่นเหม่ต่อจริยธรรมของเทคโนโลยี
ภูมิภาคยุโรปตื่นตัวและรับมือกับเรื่องนี้ก่อนใครตั้งแต่ปี 2021 และมาเห็นผลคืบหน้าเมื่อเร็ว ๆ นี้
สหภาพยุโรปจะเป็นภูมิภาคแรกที่สร้างกฎชัดเจนสำหรับการใช้ AI กับมนุษย์ โดยเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 2566 รัฐสภายุโรปและประเทศสมาชิก 27 ประเทศ ได้ข้อสรุปหลักการร่างกฎหมายที่ก้าวหน้าที่สุดในโลกตอนนี้ “กฎหมายปัญญาประดิษฐ์” หรือร่าง “พ.ร.บ.AI” ที่จะกำกับดูแลการใช้ AI และบริการต่าง ๆ รวมทั้ง Generative AI ทั้งหมด เช่น ChatGPT Bard ของ Google
นอกจากนี้ยังครอบคลุมถึงเทคโนโลยี AI ที่หลายคนกังวลคือ เทคโนโลยีตรวจจับใบหน้าด้วย โดยกฎหมาย AI เข้ามาช่วยกำกับดูแลเทคโนโลยี AI และความกังวลกับอันตรายจาก AI ที่อาจเกิดขึ้นด้วย
คาดว่ากฎหมาย AI ฉบับแรกของโลกจะมีผลบังคับใช้ภายในปี 2025 ในกฎหมายฉบับนี้ยังได้กำหนดบทลงโทษทางการเงินกับเอกชนที่ใช้ AI ผิดเงื่อนไข โดยมีค่าปรับสูงถึง 35 ล้านยูโร พิจารณาตามความร้ายแรงของการละเมิดและขนาดของบริษัท
ขณะที่ถ้าไปดูประเทศใหญ่ ๆ อย่างสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร จีน และกลุ่มประเทศ G7 ก็กำลังเดินหน้าวางกฎระเบียบและหลักการด้าน AI ของแต่ละประเทศไว้เช่นกัน
แนวคิดสร้างกฎระเบียบ ให้มีกฎหมายคุม AI เกิดขึ้นตั้งแต่ปี 2021 โดยตอนนั้นมีความกังวลเรื่องเทคโนโลยีเฝ้าระวังการจดจำใบหน้าที่ฉลาดล้ำโดย AI ซึ่งเป็นประเด็นถกเถียงว่าควรห้ามเต็มรูปแบบเพราะอาจละเมิดสิทธิ หรือยกเว้นในบางกรณี เช่น การตรวจสอบอาชญากรรมร้ายแรง กระทั่งการเกิดขึ้นอย่างแพร่หลายของ Generative AI ทำให้มีการแก้ไขร่างกฎหมายนี้ให้เท่าทัน เพราะมีความกังวลกับผลกระทบต่อผู้คน ความเสี่ยงที่จะละเมิดความเป็นส่วนตัว และการช่วยคุ้มครองลิขสิทธิ์
กฎหมายควบคุม AI ของสหภาพยุโรป หลักการสำคัญ คือจะต้องทำให้ AI ปลอดภัยในการใช้งาน โปร่งใส ตรวจสอบย้อนกลับได้ ไม่เลือกปฏิบัติ และระบบ AI ควรได้รับการดูแลโดยมนุษย์มากกว่าเป็นระบบอัตโนมัติเพื่อป้องกันผลลัพธ์ที่อาจจะเป็นอันตราย
ส่วนกลุ่ม Generative AI เช่น ChatGPT, Bard ที่สร้างข้อมูลรูปภาพ เสียง วิดีโอ กฎหมาย AI ระบุว่าต้องมีการแจ้งให้ชัดเจนว่าเป็นคอนเทนต์ที่สร้างโดย AI
กฎหมาย AI ของยุโรป จะแบน AI ต่อเมื่อสร้างระบบที่เป็นภัยคุกคามต่อผู้คน หลัก ๆ คือ
1.การชักใยทางความคิดของผู้คน หรือกลุ่มเปราะบาง ที่เราอาจนึกไม่ถึง เช่น ของเล่นที่สั่งงานด้วยเสียงที่ส่งเสริมพฤติกรรมที่เป็นอันตรายในเด็ก
2.การนำ AI มาให้คะแนนทางสังคม การใช้ AI จำแนกผู้คนตามพฤติกรรม สถานะทางเศรษฐกิจและสังคม หรือลักษณะส่วนบุคคล
3.ระบบ AI ที่ระบุตัวตนด้วยไบโอเมตริกซ์ตามเวลาจริงและระยะไกล เช่น การจดจำใบหน้า แต่ในรายละเอียดส่วนนี้ยังมีข้อยกเว้นบ้างในกรณีที่ต้องใช้มาช่วยดำเนินคดีกับอาชญากรรมร้ายแรง
จะเห็นว่า AI สามารถสร้างประโยชน์ให้มนุษย์ได้มากมาย แต่ถ้าไม่มีกฎกติกาควบคุมตั้งแต่ตอนนี้ความฉลาดเหนือมนุษย์ของ AI จะทำให้โลกรับมือได้ยากขึ้น เพราะ AI พร้อมแทนที่และเป็นได้ทุกอย่าง
