ผู้สมัคร “อนาคตใหม่” ขอโทษหลังบอก ส.ส.ไปงานศพ “ตลาดล่าง”

อดีตผู้สมัครพรรคอนาคตใหม่โพสต์ถามส.ส.ไปงานศพว่าเป็นพระหรือไม่ ทำไมไปงานศพบ่อย พร้อม #สสตลาดล่าง สร้างเสียงวิพากษ์วิจารณ์บนโลกออนไลน์ทั้งเห็นด้วยและไม่เห็นด้วย ภายหลังเจ้าตัวลบทวีตไป

ทวีชัย วงศ์ไพโรจน์กุล อดีตผู้สมัครพรรคอนาคตใหม่ เขต 29 กรุงเทพมหานคร โพสต์ข้อความลงทวิตเตอร์ส่วนตัวเมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2562 เวลา 20.34 นาที ข้อความว่า “เป็นส.ส. หรือพระครับ วิ่งรอบออกงานศพขนาดนั้น? #สสตลาดล่าง”

นายทวีชัยไม่ใช่คนเดียวที่คิดเช่นนี้ ก่อนหน้านี้ในช่วงการเลือกตั้งดุเดือดผู้ใช่โซเชียลมีเดียหลายคนทวีตแสดงความไม่พอใจกรณีส.ส.มางานศพคนใกล้ชิดพร้อมใส่เครื่องหมายพรรคการเมืองชัดเจนและแจกใบปลิวคล้ายการหาเสียงจากงานที่ควรแสดงท่าทีโศกเศร้า

ภายหลังนายทวีชัยลบข้อความดังกล่าวออกจากทวิตเตอร์ของตน และชี้แจงว่าสำรับตนแล้ว ผู้แทนไม่ไปงานศพที่ต้องมีต้นทุนในการใส่ซองแล้ว ก็ยังมีอีกหลายวิธีในการพบประชาชนเช่นการนั่งรถไฟฟ้า เดินตลาด เดินตามสวนสาธารณะ

แต่ก็มีผู้ที่เห็นว่าการไปงานศพเป็นเรื่องจำเป็นเนื่องจากเป็นวิถีท้องถิ่น นายภารดร ปริศนานันทกุล ส.ส.อ่างทองพรรคภูมิใจไทย (ภท.) โพสต์เฟซบุ๊กส่วนตัวที่ใช้ชื่อ “Paradorn Battman” ว่าวิธีการหาเสียงของของนายทวีชัย อาจน่าสนใจและน่าศึกษา แต่การไปร่วมงานศพ งานบวช งานแต่งเป็นการเข้าถึงชาวบ้านตามวิถีสังคมชนบน ซึ่งตนก็จะทำต่อไปตราบใดที่ชาวบ้านต้องการให้ทำ ทั้งแนะนำให้ลองศึกษาสังคมชนบบทบ้างจึงจะรู้ถึงปัญหา

ขณะที่นายวัน อยู่บำรุง ส.ส. กรุงเทพมหานครพรรคเพื่อไทยก็เห็นด้วยกับการร่วมงานต่าง ๆ ของส.ส.

ส.ส.ต้องไปงานศพ เพราะยังก้าวไม่พ้นระบบอุปถัมป์แบบท้องถิ่น

งานวิจัยของหัชชากร วงศ์สายัณห์ เรื่องระบบคุณค่าในวัฒนธรรมการเลือกตั้งท้องถิ่น ที่ตีพิมพ์ในงานสังคมศาสตร์ปริทรรศน์ชี้ว่าในสังคมท้องถิ่นแล้ว การตัดสินใจเลือกตัวแทนในระดับท้องถิ่นมีด้วยกันหลายประการ เช่น ความเป็นท้องถิ่นนิยม ความสามารถในการบริหารจัดการ หนึ่งในนั้นคือการเกื้อหนุนนอกระบบงบประมาณ ที่รวมการอุปถัมภ์แบบท้องถิ่นในงานบวช งานแต่ง งานศพ แต่การไปงานเหล่านี้ก็เป็นเพียงปัจจัยหนึ่ง ไม่ใช่ปัจจัยทั้งหมดในการตัดสินใจ

แม้งานวิจัยข้างต้นจะกล่าวถึงการตัดสินใจเลือกผู้แทนในระดับท้องถิ่น แต่ก็สอดคล้องกับความเห็นของรศ.ดร.สิริพรรณ นกสวน สวัสดี ากติกาในการเลือกตั้งครั้งนี้จะลดความเป็นสถาบันของพรรคการเมือง รวมถึงเปิดช่องให้ระบบ เจ้าพ่อ-แม่และระบบอุปถัมภ์กลับมามีอิทธิพลอีกครั้ง

ต่างกับการเลือกตั้งภายใต้รัฐธรรมนูญปี 2540 ที่สร้างเสริมให้พรรคการเมืองมีบทบาท ทำให้ประชาชนเลือกที่นโยบายโดยไม่สนตัวบุคคลและระบบอุปถัมภ์

ตลาดล่าง เหยียดหรือไม่?

นอกจากปัญหาในการถกเถียงประเด็นส.ส.ควรไปงานศพหรือไม่ ยังมีประเด็นคำว่า “ตลาดล่าง” ที่สังคมถกเถียงมาหลายปีว่าเป็นคำแสดงการดูถูกเหยียดหยามหรือไม่

ก่อนหน้านี้คำว่า “ตลาดล่าง” ถูกใช้ในการความหมายเชิงการตลาด เช่น กล่าวถึงตลาดมหาชน (Mass Market) ตรงข้ามกับตลาดเฉพาะกลุ่ม (Niche Market) ต่อมาคำเดียวกันนี้ถูกขยายมาใช้จำกัดความกลุ่มประชากรรายได้ต่ำ ซึ่งอาจรวมไปถึงคุณภาพชีวิตที่ต่ำและเข้าถึงระบบการศึกษาได้น้อย

เมื่อเร็ว ๆ มานี้มีกระแส #สสตลาดล่าง ในโซเชียลมีเดีย วิพากษ์วิจารณ์การปฏิบัติตัวของส.ส. ซึ่งคนกลุ่มหนึ่งเห็นว่าไม่เหมาะสม ทำให้มีการวิพากษ์วิจารณ์ต่อยอดจากสังคมว่าการกล่าวโทษการปฏิบัติตัวของปัจเจกที่ประพฤติตัวต่างจากบรรทัดฐานของสังคมโดยใช้คำว่าเหมารวมไปถึงประชากรที่ด้อยโอกาสเป็นเรื่องเหมาะสมหรือไม่

อย่างไรก็ดี ทวีชัย วงศ์ไพโรจน์กุล ได้โพสต์กล่าวขอโทษและกล่าวว่าได้รับการตักเตือนจากพรรค โดยชี้แจงว่าพรรคอนาคตใหม่เห็นว่าคำว่า “ส.ส. ตลาดล่าง” เป็นการดูถูกหรือลดทอนคุณค่าของคนอื่น ขัดต่อหลักการ-คุณค่าของพรรคที่ส่งเสริมความเท่าเทียม

ต่อมานายธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ หัวหน้าพรรคอนาคตใหม่ โพสต์ข้อความในเฟซบุ๊กขอโทษเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และขอย้ำให้สมาชิกพรรคอนาคตใหม่ทำการเมืองอย่างสร้างสรรค์