อยากเป็นผู้นำที่ดี ต้องมี ‘อีโก้’ ให้น้อย

“ยิ่งสูง ยิ่งหนาว” อาจตีความได้ 2 แบบ อย่างแรก คือ ยิ่งเราเติบโตอยู่ในตำแหน่งงานที่สูงขึ้น มีความรับผิดชอบมากขึ้นเท่าไร ก็จะยิ่งมีคนรอบข้าง ‘คาดหวัง’ มากเท่านั้น 

และในขณะเดียวกัน การเติบโตก็สร้างบรรยากาศหนาวเหน็บ เย็นยะเยือกให้กับตัวเราเองเช่นกัน เพราะยิ่งขึ้นไปอยู่ในระดับที่สูงมาก ความสัมพันธ์กับผู้คนรอบข้าง บรรยากาศที่เพื่อนร่วมงานและลูกน้องปฏิบัติต่อเราก็จะต่างออกไปจากเดิมด้วย 

หากเราปล่อยให้ตนเองห่างไกลและอยู่สูงเช่นนี้ ‘อีโก้’ (Ego) หรือ ‘อัตตา’ ก็จะถูกสะสมมากขึ้น และอาจทำให้เรากลายเป็นผู้นำในแบบที่ไม่ควรจะเป็น

ปัจจัยอะไรที่ทำให้ผู้นำมีอีโก้กันแน่ เกิดจากตัวผู้นำเองหรือสังคมรอบข้างที่ทำให้พวกเขายึดถือแต่ตัวเองเป็นหลัก ไม่ฟังใคร มั่นใจในความคิดของตนเองจนส่งผลกระทบกับความสัมพันธ์รอบข้าง TODAY Bizview จะเล่าให้ฟังใน อยากเป็นผู้นำที่ดี ต้องมี ‘อีโก้’ ให้น้อย

[ ทำไม ‘อีโก้’ จึงเป็นศัตรูที่เลวร้ายที่สุดของ ‘Leadership’ ]

ตำแหน่งพนักงานระดับสตาฟหรือพนักงานทั่วไป เป็นตำแหน่งที่ง่ายต่อการ ‘รับ’ มากที่สุด 

ลองคิดถึงช่วงเวลาที่คนเรายังไม่มียศถาบรรดาศักดิ์ หรือต้องสวมหัวโขนอย่าง Manager, Team Leader หรือระดับ C-level ณ ตอนนั้นไม่ว่าใครก็กล้าให้คำแนะนำ รวมถึงเราเองก็พร้อมเปิดรับความคิดเห็นจากคนอื่นๆ ด้วยเช่นกัน

แต่เมื่อถึงวันที่เติบโตไปอยู่ในจุดที่สูงขึ้น ตำแหน่งงานก็มักจะมาพร้อมกับ ‘อำนาจ’ ทั้งอำนาจในการสั่งการ การตัดสินใจ การวางแผนการดำเนินงาน ฯลฯ 

เมื่อกลายเป็นผู้นำที่มีอำนาจในมือมากๆ ผู้คนรอบข้างก็มีแนวโน้มที่จะทำให้เราพึงพอใจมากขึ้น ฟังเรามากขึ้น เห็นด้วยกับเรามากขึ้น หรือแม้กระทั่งมีอารมณ์ร่วมไปกับมุกตลกของเรา ทั้งหมดนี้ เป็นตัวกระตุ้นให้เกิด ‘อีโก้’ ทั้งสิ้น 

ศาสตราจารย์เดวิด โอเวน (David Owen) อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศ ประเทศอังกฤษ และนักประสาทวิทยา และโจนาธาน เดวิดสัน (Jonathan Davidson) ศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยาและพฤติกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยดุ๊ก (Duke University) ให้ความเห็นว่า 

อาการที่มีสารตั้งต้นจากอีโก้เรียกว่า ‘Hybris Syndrome’ หรือกลุ่มอาการโอหัง เกิดจากความผิดปกติจากการครอบครองอำนาจ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง อำนาจที่เกี่ยวข้องกับความสำเร็จอย่างมหาศาลในช่วงระยะเวลาหลายปี 

เมื่อมีอีโก้มากขึ้น ในตำแหน่งระดับสูงที่ไม่มีใครกล้าให้ความเห็น หรือคัดง้างสิ่งที่พูดหรือปฏิบัติ อีโก้นั้นก็จะไม่ได้รับการตรวจสอบ มีความเสี่ยงที่จะทำให้คุณกลายเป็นคนที่มีความคิดบิดเบี้ยว สูญเสียการควบคุมตนเอง ทำให้มุมมองที่มีต่อเรื่องใดเรื่องหนึ่งหดแคบลง 

โดยธรรมชาติแล้ว สารอาหารที่หล่อเลี้ยงให้อีโก้เติบโต คือ ความสนใจในเชิงบวก อีโก้ต้องการเพียงความเห็นที่ตรงกับตนเอง เชื่อว่าเป็นผู้กำหนดเป้าหมายและความสำเร็จอย่างเบ็ดเสร็จ อีโก้เลือกที่จะเพิกเฉย ละเลยความเห็นของผู้อื่น

ที่เลวร้ายที่สุด คือ วันใดที่อีโก้ต้องเผชิญกับความพ่ายแพ้ การเรียนรู้จากความผิดพลาดจะไม่ใช่สิ่งแรกที่นึกถึง แต่พวกเขาจะสร้างกำแพงป้องกันตัวเองจากความผิดพลาด 

ความหมาย ก็คือนอกจากอีโก้จะส่งผลกระทบกับความสัมพันธ์รอบข้าง อีโก้ยังกลับมาทำร้ายตัวเอง เพราะมีความคิดที่เต็มไปด้วยอคติ ลงเอยด้วยการเป็นผู้นำที่ต้องการได้ยิน ได้เห็นเพียงสิ่งที่ต้องการเท่านั้น

[ พลาดได้ สงสัยได้ ไม่ต้องชนะตลอดเวลา ]

อีโก้มักทำให้เราคิดว่า ต้องรอบรู้ ต้องเก่ง ต้องเป็นที่พึ่ง ต้องฉลาด แต่จริงๆ แล้ว รู้หรือไม่ว่า ผู้นำที่แสดงให้ทีมเห็นว่า พวกเขาก็ไม่ได้เก่งไปหมดทุกเรื่อง ทำให้ทีมรู้สึกใกล้กับหัวหน้าของพวกเขามากขึ้น เพราะผู้นำเองก็มีความเป็นมนุษย์ มี ‘Human error’ ไม่ต่างจากคนอื่นๆ

ผู้นำผิดพลาดได้ – ผู้นำหลายคนก้าวขึ้นสู่บทบาทของการเป็นหัวหน้าอย่างรวดเร็ว เพราะมีผลงานที่โดดเด่น มีเพอฟอร์แมนซ์ที่น่าจับตา สิ่งเหล่านี้ทำให้พวกเขารู้สึกว่า ตนเองมีคุณค่า แต่ผู้นำที่ดี ที่เก่งจะเรียนรู้วิธีการในการรวบรวมข้อมูล ประเมินความเสี่ยง ตัดสินใจอย่างมีวิจารณญาณโดยพิจารณาจากปัจจัยแวดล้อมในขณะนั้น

ที่สำคัญ ผู้นำที่ดีจะรู้ว่า บางครั้งการตัดสินใจดังกล่าวก็อาจเกิดข้อผิดพลาดได้ ผู้นำที่มีอีโก้มักตัดสินใจโดยใช้พลังงานที่มากเกินไปในการบีบคั้นเอาความไม่แน่นอน หรือปัจจัยอื่นๆ ที่ไม่อาจควบคุมได้ออกไปให้มากที่สุดจนเกินความจำเป็น ทำให้สูญเสียทั้งทรัพยากรและโอกาสอื่นๆ ไป

ผู้นำสงสัยได้ – ผู้นำที่ดีสามารถแสดงความสงสัยหรือความเห็นที่ขัดแย้งกับคนส่วนใหญ่ในที่ประชุมได้ เพราะความสงสัยหรือความไม่รู้แบบนี้เสียอีก ที่จะเป็นเวทีให้ทุกคนในวงประชุมได้เสนอไอเดียที่แตกต่างออกไป ซึ่งวิธีการแบบนี้จะนำไปสู่การได้มาซึ่งวิธีการแก้ไขปัญหาหลากหลายมุม

ผู้นำไม่ต้องชนะตลอดเวลา –  ผู้นำที่มีอีโก้สูงมักจะดิ้นรนเพื่อเอาชนะความคิดเห็นของผู้อื่นตลอดเวลา “ฉันต้องเก่งกว่า ความเห็นของฉันถูกต้องเสมอ” ทว่า ผู้นำที่ดี คือคนที่คอยสนับสนุนความคิดเห็นของทีม แม้ไม่ใช่ไอเดียที่ดีที่สุด แต่หน้าที่ของผู้นำ คือการต่อยอด จะต่อยอดอย่างไรให้ความเห็นของคนอื่นๆ ไม่ถูกปัดตกในทันที ผู้นำที่ดีจะคอยติดตามผล และพัฒนาไอเดียนั้นไปพร้อมๆ กับทีมเสมอ

เพราะโลกนี้ไม่มีผู้นำคนไหนสมบูรณ์แบบ การเปิดรับข้อเสนอ ความคิดเห็นของทีม จะทำให้เราเติบโตเป็นผู้นำที่ดียิ่งขึ้น