สสส. จับมือ เครือข่ายเพื่อนกะเทย เปิดตัวคู่มือดูแลเด็กหลากหลายทางเพศ

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส. ร่วมกับมูลนิธิเครือข่ายเพื่อนกะเทยเพื่อสิทธิมนุษยชน จัดเวทีเสวนา “เรื่องเล่าสายรุ้ง We Are Different : A Journey of the Rainbow” พร้อมเปิดตัว คู่มือสำหรับผู้ปกครองในการดูแลบุตรหลานหลากหลายเพศ หวังให้เป็นสื่อกลางการเรียนรู้ สร้างความเข้าใจผู้ปกครองให้รู้จักวิธีดูแลเด็ก-เยาวชนที่มีความหลากหลายทางเพศ

นางภรณี ภู่ประเสริฐ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ สสส. กล่าวว่า ความหลากหลายทางเพศสะท้อนมิติทางสุขภาวะ เพราะหลายคนยังขาดการยอมรับจากครอบครัว จากการสำรวจของโครงการ พบว่า สถานการณ์ความกังวลของครอบครัวที่มีบุตรหลานหลากหลายทางเพศมีอยู่ด้วยกัน 3 ประเด็น คือ
1. ความไม่กล้าเปิดเผยตัวตน เพราะกลัวไม่ได้รับการยอมรับ หรือ หากเปิดเผยแล้วอาจถูกกระทำความรุนแรงจากครอบครัว และสังคม
2. ไม่กล้าเปิดเผยหรือเปลี่ยนร่างกายให้สอดคล้องกับอัตลักษณ์ทางเพศ เพราะมีข้อจำกัดในชีวิต
3. มีความกังวลต่ออนาคตด้านการศึกษาและหน้าที่การงาน

“ผลสำรวจของโครงการสอดคล้องกับการศึกษาอีกหลายฉบับทั้งในไทยและต่างประเทศ จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการสนับสนุนการจัดทำคู่มือผู้ปกครองดูแลบุตรหลานหลากหลายเพศขึ้น เพื่อสร้างพื้นที่แห่งการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ พื้นที่สร้างความรู้ความเข้าใจ จนเกิดพื้นที่ปลอดภัย ระหว่างพ่อ แม่ ผู้ปกครอง กับบุตรหลานหลากหลายเพศ รวมไปถึงคำแนะนำต่อการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพสำหรับผู้ที่มีความหลากหลายเพศ เพราะสุขภาวะที่ดีเริ่มต้นได้ที่บ้าน เมื่อครอบครัวรับฟังบุตรหลานด้วยความรักและความเข้าใจ เขาก็จะกล้าเปิดเผยตัวเองมากขึ้น มีความมั่นใจและมีความสุขในการใช้ชีวิตในแบบของตัวเอง” นางภรณี กล่าว

ผศ.ดร.รณภูมิ สามัคคีคารมย์ ประธานมูลนิธิเครือข่ายเพื่อนกะเทยเพื่อสิทธิมนุษยชน กล่าวว่า โครงการพัฒนาเครือข่ายครอบครัวที่มีบุตรหลานหลากหลายเพศ ได้ทำงานเชิงรุกร่วมกับ สสส. มานานกว่า 2 ปี เพื่อถอดบทเรียนและประสบการณ์ดูแลเด็กและเยาวชนที่มีความหลากหลายทางเพศ และคู่มือฉบับนี้นอกจากแบ่งปันความรู้เรื่องสุขภาวะ ยังสะท้อนมิติเชิงสังคมและวัฒนธรรม ผ่านการสะท้อนเรื่องสิทธิมนุษยชน ปัญหาสุขภาพด้วย

“คู่มือเล่มนี้คู่มือฉบับแรก ๆ ของไทย จากการสานพลังกับภาคีเครือข่ายครอบครัว เด็ก-เยาวชน สถาบันการศึกษาที่สนใจขับเคลื่อนความเข้มแข็งเรื่องเพศทางเลือก ที่จะใช้เป็นองค์ความรู้ในการแก้ปัญหาในครอบครัวที่มีบุตรหลานหลากหลายทางเพศ ซึ่งมีอยู่ทั้งหมด 6 บท เป็นเรื่องราวที่น่าสนใจ และอ่านไม่เบื่อเหมือนตำราทั่วไป” ผศ.ดร.รณภูมิ กล่าว

ด้าน นพ.เบญทวิช สุรศาสตร์พิศาล แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว คลินิกเพศหลากหลาย โรงพยาบาลรามาธิบดี กล่าวว่า ความหลากหลายทางเพศเป็นมิติหนึ่งของชีวิตมนุษย์ เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ไม่ใช่โรคที่เกิดจากพฤติกรรมหรือการใช้ชีวิต ซึ่งที่ผ่านมามีหลายครอบครัวเข้ามาปรึกษาหมอ เพราะบุตรหลานใช้ชีวิตไม่ได้เป็นไปตามความคาดหวังหรือตามเพศกำเนิด ทำให้หลายครอบครัวต้องเผชิญกับความรัก ความทุกข์ และความตึงเครียดมาตลอด เชื่อว่าคู่มือนี้จะเป็นตัวช่วยสร้างกระบวนการพูดคุย ปรับทัศนคติทุกฝ่ายให้เข้าใจกันมากขึ้น

โดยในงานเสวนายังได้เชิญครอบครัวที่มีความหลากหลายทางเพศมาร่วมแบ่งปัญประสบการณ์ชีวิต อย่างครอบครัวของ นางสาวมัจฉา พรอินทร์ เครือข่ายครอบครัวที่มีลูกหลานหลากหลายเพศ บอกว่า วันหนึ่งที่ลูกเข้ามาบอกว่า “หนูชอบทั้งผู้ชายและผู้หญิง” หากเหตุการณ์นี้เกิดกับครอบครัวอื่นบางครัอบครัวพ่อแม่อาจจะเกิดความกังวลอาจ เพราะยังมีอคติเรื่องความหลากหลายทางเพศ แต่สำหรับครอบครัวของเธอเปิดพื้นที่ให้ลูกสามารถพูดคุยได้อย่างเปิดใจทุกเรื่อง ทำให้การเดินเข้ามาบอกของลูกวันนั้นเป็นเรื่องราวที่เราดีใจ และตื่นเต้น

“เราทั้งคู่ก็ทำให้ลูกได้เห็นรูปแบบความรัก ความสัมพันธ์ ความอบอุ่นที่นอกเหนือจากหญิงและชาย เธอมองว่า แต่ละครอบครัวควรจะหาเครื่องมือหรือวิธีการในการพูดคุยสื่อสารในพื้นที่ที่รับฟังกันด้วยหัวใจ คู่มือเล่มนี้ที่จะช่วยทลายกำแพงอคติทางเพศก็ได้” นางสาวมัจฉา กล่าว

ด้านนางสาวศิริวรรณ พรอินทร์ เยาวชนหญิงแห่งเอเชีย ผู้มีความหลากหลายทางเพศ กล่าวว่า ครอบครัวที่มีความสุข ไม่จำเป็นต้องประกอบด้วยพ่อแม่ลูกเท่านั้น หากแต่ครอบครัวที่มีความสุขต้องยินดีและสนับสนุนให้คนในครอบครัวเลือกชีวิตทางเพศของตัวเองได้

“หนูเติบโตในครอบครัวที่มีแม่สองคน แต่เรามีสิทธิในการเลือกเพศของตัวเองและการที่แม่ทั้งสองเตรียมความพร้อมและมีพื้นที่การพูดคุยเรื่องเพศในบ้านได้ จะทำให้ลูกสามารถรับมือกับสิ่งต่างๆภายนอกได้ แต่สิ่งที่เจอและทำให้รู้สึกแย่คือในโรงเรียน ไม่ใช่ครูทุกคนที่จะเข้าใจเรา และมองว่าเรื่องความหลากหลายเป็นเรื่องที่เข้าใจได้ และต้องขอบคุณแม่ที่อยู่เคียงข้าง ทำให้ก้าวผ่านสิ่งที่เผชิญในโรงเรียนมาได้”

เนื่องด้วย ทุกวันที่ 31 มีนาคม ของทุกปี ถูกกำหนดให้เป็นวันสากลของการตระหนักถึงตัวตนของคนข้ามเพศ International Transgender Day of Visibility หรือ TDOV ซึ่งเป็นนิมิตหมายที่เราทุกคนจะร่วมสร้างความเข้มแข็งให้กับครอบครัวที่มีลูกหลานหลากหลายเพศ ให้ตระหนักถึงตัวตนของคนข้ามเพศ เพื่อให้เขาเติบโตอย่างมีสุขภาวะ สามารถดาวน์โหลดคู่มือสำหรับผู้ปกครองในการดูแลบุตรหลานหลากหลายเพศ ได้ที่ http://online.anyflip.com/slmrr/cjaj/mobile/index.html โดยหลังจากนี้จะมีการตีพิมพ์เล่มแจกให้กับหน่วยงานต่างๆ และสถานศึกษา