เปิดกฎหมายเงื่อนไข “รัฐมนตรี”

เปิดกฎหมายดูคุณสมบัติรัฐมนตรีและลักษณะต้องห้าม ตามรัฐธรรมนูญ ฉบับปี 60 หนึ่งในนั้น “ต้องไม่เป็นผู้ต้องคำพิพากษาให้จำคุก แม้คดียังไม่ถึงที่สุดหรือรอการลงโทษ ยกเว้นความผิดลหุโทษ”

ภาพประกอบ

รัฐธรรมนูญ ปี 2560 ได้กำหนดคุณสมบัติของผู้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี หลักๆ อยู่ในมาตรา 160 แต่ต้องผ่านมาตรา 98 ซึ่งเป็นคุณสมบัติของบุคคลที่มีสิทธิ์ลงสมัครรับเลือกตั้งสภาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือ ส.ส. ด้วย หมายความว่า ใครจะเป็นรัฐมนตรีได้ ก็ต้องโปร่งใสเป็น 2 เท่า

ไม่เพียงเท่านั้น ผู้ที่เป็นรัฐมนตรี ต้องไม่เป็นผู้เคยพ้นตำแหน่ง เพราะไปทำเรื่องต้องห้ามตามมาตรา 186 หรือมาตรา 187 และต้องดูมาตรา 184 ประกอบด้วย ซึ่งข้อห้ามเรื่องนี้มีรายละเอียดบังคับรวมไปถึงคู่สมรสและบุตรของรัฐมนตรีคนนั้นด้วย

ทีมข่าวเวิร์คพอยท์สรุป 5 ข้อสำคัญของผู้เป็นรัฐมนตรี

– ไม่มีพฤติกรรมฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง

– ไม่เป็นผู้ต้องคำพิพากษาให้จำคุก แม้คดียังไม่ถึงที่สุดหรือรอการลงโทษ ยกเว้นความผิดลหุโทษ

– ไม่รับหรือแทรกแซงหรือก้าวก่ายการเข้ารับสัมปทานจากรัฐ (รวมคู่สมรสและบุตร)

– ไม่รับเงินหรือประโยชน์ใดจากหน่วยราชการ (รวมคู่สมรสและบุตร)

-รัฐมนตรีต้องไม่เป็นหุ้นส่วนหรือผู้ถือหุ้นในห้างหุ้นส่วนหรือบริษัท (รวมคู่สมรสและบุตร)

ทั้งนี้ มาตรา 160 ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับปัจจุบัน

รัฐมนตรีต้อง

1 มีสัญชาติไทยโดยการเกิด

2 มีอายุไม่ต่ำกว่า 35 ปี

3 สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่า

4 มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์

5 ไม่มีพฤติกรรมอันเป็นการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง

6 ไม่มีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 98 (คุณสมบัติ ส.ส.)

7 ไม่เป็นผู้ต้องคำพิพากษาให้จำคุก แม้คดีนั้นจะยังไม่ถึงที่สุด หรือมีการรอการลงโทษ เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาท ความผิดลหุโทษ หรือความผิดฐานหมิ่นประมาท

8 ไม่เป็นผู้เคยพ้นจากตำแหน่ง เพราะเหตุกระทำการอันเป็นการต้องห้ามตามมาตรา 186 หรือมาตรา 187 มาแล้วยังไม่ถึง 2 ปีนับถึงวันแต่งตั้ง

วิษณุ เครืองาม /แฟ้มภาพ

สำหรับกรณีของ ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ที่เคยถูกศาลประเทศออสเตรเลียตัดสินให้ต้องโทษจำคุก ซึ่งมีการมองได้ว่า จะตรงกับข้อห้ามข้อที่ 7 นั้น

นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี ฝ่ายกฎหมาย ได้อธิบายเรื่องนี้เมื่อวันที่ 10 ก.ค. ว่า “ในอดีตเคยมีคำวินิจฉัยแล้วว่าไปต้องคำพิพากษาในต่างประเทศ มีส.ส.ขนยาเสพติดเข้าฮ่องกงซึ่งตรงนั้นไม่มีผลกระทบอะไรในส่วนของไทย แต่มันจะมากระทบเรื่องชื่อเสียงเกียรติยศ หรืออะไรหลายอย่าง ซึ่งก็อาจเป็นข้อห้ามอีกแบบหนึ่ง แต่เอาข้อหานั้นตรงมาใช้ไม่ได้ ข้อหาอาจจะตรงกันแต่ศาลไทยไม่ได้ตัดสิน”

ที่มา: มาตรา 160, 98, 186, 184, 187 รัฐธรรมนูญปี 60