ก่อนจะถึง ‘ศิริกัญญา ตันสกุล’ ย้อนดูผลงานเด่น รัฐมนตรีคลังของไทย ตั้งแต่ 2475 ถึงปัจจุบัน

หนึ่งในตำแหน่งที่มีผลต่อการกำหนดทิศทางเศรษฐกิจและความเป็นไปของประเทศ นอกเหนือจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี หรือ ประธานาธิบดีแล้ว นั่นก็คือ ‘รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง’

สำหรับประเทศไทย ในช่วงก่อนปี 2475 ผู้ที่ทำหน้าที่คุมบังเหียนเศรษฐกิจจะอยู่ภายใต้ตำแหน่ง ‘เสนาบดีว่าการกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ’ ก่อนที่ในปี 2476 จนถึงปัจจุบัน จะถูกเปลี่ยนชื่อมาเป็น ‘รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง’

จนถึงตอนนี้ ประเทศไทยเคยมีรัฐมนตรีว่าการกระทวงการคลัง (รมว.) มาแล้วถึง 54 คน โดยมี ‘อาคม เต็มพิทยาไพสิฐ’ ดำรงตำแหน่งเป็น รมว.คลังคนปัจจุบัน

สำหรับ ‘อาคม’ ได้ชื่อว่าเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจคนหนึ่งของประเทศไทย จากการเป็นข้าราชการในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สคช.) มาอย่างยาวนาน

ทั้งยังเคยนั่งเป็นหนึ่งในคณะกรรมการของหลายหน่วย เช่น กรรมการยุทธศาสตร์ด้านการพัฒนาจังหวัดแถบชายแดนภาคใต้ และกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวของชาติ ภายใต้รัฐบาลประยุทธ จันทร์โอชา

แต่ภายหลังการเลือกตั้ง มีกระแสว่า ‘ศิริกัญญา ตันสกุล’ จากพรรคก้าวไกล เป็นตัวเต็งที่จะมานั่งตำแหน่ง รมว.คลังคนที่ 55 ในรัฐบาลชุดใหม่ ซึ่งหากเป็นไปตามกระแสจริง จะทำให้ ‘ศิริกัญญา’ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังหญิงคนแรกในประวัติศาสตร์ประเทศไทย

ในบทความนี้เราจะหยิบยก รมว.คลังในประวัติศาสตร์การเมืองไทยมาบางส่วนให้ผู้อ่านได้รู้จักกัน …

ย้อนกลับไปในช่วงปี 2476 หลังคณะราษฎรทำการปฏิวัติการปกครองแล้วเสร็จ ก็ได้ตั้ง ‘มหาอำมาตย์โท พระยามโนปกรณ์นิติธาดา’ (ก้อน หุตะสิงห์) เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังคนแรกของประเทศไทย

ส่วน รมว.คลังที่มีประวัติโดดเด่นคนแรกคงหนีไม่พ้น ‘หลวงประดิษฐ์มนูธรรม’ (ปรีดี พนมยงค์) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังคนที่ 6 ผลงานที่เป็นที่รู้จักคือ การจัดตั้ง ‘แบงก์ชาติ’ หรือ ‘ธนาคารแห่งประเทศไทย’ เพื่อนำมาบริหารนโยบายการเงินของประเทศ

ถัดมาคือ ‘บุญชู โรจนเสถียร’ รมว.คลังคนที่ 26 ในช่วงรัฐบาลคึกฤทธิ์ ปราโมช ผลงานที่สร้างความฮือฮาให้คนยุคนั้นคือ ‘นโยบายเงินผัน’ หรือการเอาเงินคงคลังมาแจกจ่ายหมู่บ้านทั่วประเทศ เพื่อกระจายรายได้ไปยังชนบท ถือเป็นนโยบายประชานิยมยุคต้นๆ

อีกหนึ่งรัฐมนตรีประวัติเด่น ‘วีรพงษ์ รามางกูร’ รมว.คลังคนที่ 32 ในช่วงรัฐบาลชาติชาย ชุณหะวัณ ผู้ถูกเชิญให้ไปเป็นที่ปรึกษาเศรษฐกิจในอีกหลายรัฐบาล เช่น รัฐบาลเปรม ติณสูลานนท์ รัฐบาลทักษิณ ชินวัตร และรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ฯลฯ จนได้ฉายาว่า ‘กุนซือเศรษฐกิจ 7 รัฐบาล’

‘สุรเกียรติ์ เสถียรไทย’ รมว.คลังคนที่ 36 ในรัฐบาลบรรหาร ศิลปอาชา ผู้ผลักดันแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 และผู้จัดทำแผนแม่บทการเงินการคลังเพื่อสังคม จนพัฒนากลายมาเป็นนโยบายต่างๆ เช่น กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) และธนาคารชุมชน

‘สมคิด จาตุศรีพิทักษ์’ รมว.คลังคนที่ 41 ในรัฐบาลทักษิณ ชินวัตร ได้ฉายาว่าเป็น ‘ขุนพลเศรษฐกิจ’ โดยเป็นผู้ผลักดันนโยบายประชานิยมต่างๆ ให้สำเร็จ เช่น โครงการ OTOP โครงการกองทุนหมู่บ้าน และโครงการพัฒนาผู้ประกอบการขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs)

ด้วยความสามารถทางด้านเศรษฐกิจ ทำให้หลังจากนั้น ‘สมคิด’ ก็เป็นอีกหนึ่งคนที่ถูกเชิญไปนั่งเป็นที่ปรึกษาทางด้านเศรษฐกิจในอีกหลายรัฐบาล เช่น รัฐบาลสุรยุทธ์ จุลานนท์ และพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ฯลฯ

อีกหนึ่ง รมว.คลังเด่น คือ ‘นพ.สุรพงษ์ สืบวงศ์ลี’ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังคนที่ 45 ภายใต้รัฐบาลสมัคร สุนทรเวช ก่อนที่จะโดนศาลวินิจฉัยตัดสิทธิ์ทางการเมืองภายในปีเดียวกันกับที่รับตำแหน่ง

แต่หนึ่งในผลงานที่โดดเด่นของ ‘นพ.สุรพงศ์’ กลับเป็นผลงานที่เกิดขึ้นช่วงดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข สมัยรัฐบาลทักษิณ ชินวัตร นั่นคือ การร่วมขับเคลื่อน ‘โครงการ 30 บาทรักษาทุกโรค’ กับ ‘นพ.สงวน นิตยารัมภ์พงศ์’

นอกจากผลงานในแง่บวกแล้ว ใช่ว่า รมว.คลังจะไม่เคยทำผิดพลาด ยกตัวอย่างเช่น ‘ธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล’ รมว.คลังคนที่ 48 ผู้มีแนวนโยบายการคลังที่ขัดต่อนโยบายการเงิน กล่าวคือ มีแนวคิดจะล้วงเงินแบงก์ชาติมาใช้

นอกจากประวัติ รมว.คลังคนแรก รมว.คลังผลงานเด่น ประเทศไทยเคยมี รมว.คลังที่อายุสั้นงานสั้นที่สุดอีกด้วย นั่นก็คือ ‘ปรีดี ดาวฉาย’ รมว.คลังคนที่ 53 ที่นั่งตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังเพียง 20 วันเท่านั้น ก่อนเปลี่ยนมือให้ ‘อาคม’ รมว.คลังคนปัจจุบันเข้ามาดำรงตำแหน่ง

นอกจากนี้ ในหน้าประวัติศาสตร์รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังของไทย ยังเคยมีผู้ที่ถูกปรามาสว่า ‘ไม่พร้อม’ ‘มือไม่ถึง’ ‘ไม่เหมาะสม’ อย่างที่ว่าที่ รมว.คลังหญิงคนแรกกำลังเผชิญด้วยเช่นกัน

นั่นก็คือ ‘สุชาติ ธาดาธำรงเวช’ ซึ่งแม้จะไม่ได้รับการยอมรับ แต่ก็สามารถประคับประคองเศรษฐกิจในช่วงที่ดำรงตำแหน่งได้ (ช่วงรัฐบาลสมชาย วงศ์สวัสดิ์)

สำหรับ รมว.คลังที่ไม่ถูกพูดถึงหรือหยิบยกขึ้นมาในบทความนี้ ไม่ได้หมายความว่าพวกเขาเหล่านั้นประวัติหรือผลงานไม่โดดเด่น เพราะการจะวัดว่า รมว.คลังมีฝีมือหรือไม่ ต้องดูโครงสร้างเศรษฐกิจและปัจจัยแวดล้อม ณ ช่วงเวลานั้นๆ ประกอบด้วย

ที่มา

• www.mof.go.th/th/minister/2018-12-28-11-14-48
• pridi.or.th/th/content/2023/02/1433
• wiki.kpi.ac.th/index.php?title=เงินผัน#_ftn1