ทำไม Nikon ให้ความสำคัญกับ ‘อวกาศ’ และอยากทวง ‘ราชาแห่งเลนส์’ เพื่อรายได้ที่โตมากกว่า

ใครอาจไม่รู้ว่า ‘Nikon’ น่าจะเป็นแบรนด์แรกๆ ในประเทศญี่ปุ่นที่ผลิตและได้รับการยอมรับว่าเป็นผู้เชี่ยวชาญด้าน ‘เลนส์’ ตั้งแต่ที่เริ่มก่อตั้งธุรกิจในปี 1917 หรือราว 107 ปีมาแล้ว

บริษัท Nikon ก่อตั้งเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 1917 ซึ่งในตอนนั้นธุรกิจเกิดจาก passion ของ 3 บริษัทที่อยากจะพัฒนาเลนส์ถ่ายภาพที่มีคุณภาพสูง จึงตกลงเปิดบริษัทด้วยกัน และจดทะเบียนบริษัทในชื่อว่า Nippon Kōgaku Kōgyō โดยมีสำนักงานใหญ่อยู่ในกรุงโตเกียว เมืองหลวงของญี่ปุ่น

[ เปิดธุรกิจและทำเกี่ยวกับเลนส์ตั้งแต่แรก ]

ทั้งนี้ ในยุคแรกๆ ที่เปิดตัวบริษัทขึ้นมา ได้ทำธุรกิจเกี่ยวกับ ‘เลนส์กล้อง, เลนส์สายตา’ อยู่แล้ว ด้วยความที่เห็นโอกาส ณ เวลานั้นที่ยังไม่มีคู่แข่งมากนัก หรืออาจจะมีผู้ที่ทำเกี่ยวกับเลนส์อยู่บ้าง แต่เป็นเพียงรายเล็กๆ ไม่ได้ครบครันเท่าที่ควร

นอกจากนี้ ในสมัยนั้น Nikon ยังมีช่างเทคนิคที่เป็นคนต่างถิ่นจากเยอรมนี ทำงานด้วยราวๆ เกือบ 10 คน ซึ่งค่อนข้างเชี่ยวชาญด้านการพัฒนา ‘กล้องจุลทรรศน์ และอุปกรณ์ที่ใช้ในการสำรวจ’

จึงทำให้ Nikon กลายมาเป็นบริษัทสัญชาติญี่ปุ่นเพียงไม่กี่รายที่มีอุปกรณ์เฉพาะทางแบบนี้ รวมไปถึงมีเครื่องมือที่ใช้ในทางวิทยาศาสตร์ด้วย หนึ่งในนั้นที่สร้างชื่อเสียงอย่างมากให้กับ Nikon ก็คือ เลนส์สายตาที่มีความแม่นยำสูง

ถึงแม้ว่าในยุคแรกๆ ที่ ‘Canon’ เพิ่งจะเริ่มต้น ก่อนผันมาเป็นคู่แข่งตัวฉกาจของ Nikon อย่างทุกวันนี้ ต้องบอกว่า ในสมัยที่ Nikon ยังไม่มีไอเดียที่จะพัฒนาจากเลนส์มาเป็น ‘กล้องถ่ายรูป’

จนมาวันหนึ่งที่ Nikon อยากจะทำกล้องถ่ายรูปขึ้นมาซะอย่างงั้น ต้องยอมรับว่าส่วนหนึ่งก็มาจากไอเดียของ ‘กล้องตัวแรกของ Canon’ ซึ่งผลิตขึ้นในปี 1936 ซึ่งในตอนนั้น Canon ยังไม่สามารถผลิตเลนส์เป็นของตัวเองได้ จึงใช้ ‘เลนส์ของ Nikon’ เป็นองค์ประกอบสำคัญ ก่อนตัดสินใจเปิดตัวธุรกิจขึ้นอย่างเป็นทางการในปีต่อมา (ปี 1937)

[ เลนส์ Nikon ไร้เทียมทาน จนกลายเป็นผู้ผลิตยุทโธปกรณ์ให้กองทัพญี่ปุ่น ]

มีส่วนหนึ่งในระหว่างดำเนินธุรกิจของ Nikon ที่หลายคนอาจยังไม่รู้ก็คือ Nikon เคยเป็นบริษัทผู้ผลิตยุทโธปกรณ์ให้กับกองทัพญี่ปุ่น ในช่วงสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 หรือประมาณปี 1946

โดยสิ่งที่ Nikon ผลิตให้กองทัพญี่ปุ่นส่วนใหญ่ อย่างเช่น กล้องส่องทางไกล, เลนส์ถ่ายภาพ, กล้องเรือดำน้ำ, เลนส์ถ่ายภาพทางอากาศ เป็นต้น ซึ่งช่วงเวลาดังกล่าวถือว่าเป็นยุคทองของ Nikon เลยก็ว่าได้ เพราะบริษัทกลายเป็นผู้ผลิตที่มีชื่อเสียงเรื่องการพัฒนาสิ่งประดิษฐ์ที่ล้ำสมัย และเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีที่ต้องใช้ความแม่นยำสูง

หลังจากนั้นประมาณ 2 ปี หลังจบสงครามโลกครั้งที่ 2 Nikon ใช้เวลาค้นหาสิ่งที่ตัวเองถนัด จนตกผลึกเป็น ‘กล้องถ่ายรูป’ ซึ่งเป็นตัวแรกของ Nikon เกิดขึ้นในปี 1948 ทั้งยังเป็นสินค้าชนิดแรกที่มีชื่อแบรนด์คำว่า Nikon ติดให้เห็นชัดเจน

ต้องพูดว่า ในยุคที่ Nikon ยังเป็น ‘กล้องฟิล์ม’ รายได้ของบริษัทยังสวยงาม ยิ่งในช่วงที่เกิดสงครามเกาหลี ที่ทั้งกล้องและเลนส์ของ Nikon ได้รับการยอมรับในเรื่องคุณภาพในสายตาต่างประเทศ หลังจากที่มีช่างภาพจากนิตยสารไลฟ์ ให้สัมภาษณ์กับ The New York Times ว่าคุณภาพกล้องและเลนส์ของ Nikon ซึ่งเป็นแบรนด์ญี่ปุ่นนั้่นดีกว่าเยอรมนี

ทั้งนี้ Nikon ยังมีธุรกิจอื่นๆ ในมืออีกประมาณ 4 ประเภท ก็คือ กลุ่ม Precision Apparatus ซึ่งจำหน่ายเครื่องรับแสงแบบเซมิคอนดักเตอร์และเครื่องรับแสงแบบคริสตัลเหลว (LC), กลุ่ม Image จำหน่ายกล้องดิจิทัล กล้องฟิล์ม และเลนส์แบบถอดเปลี่ยนได้

กลุ่มอุปกรณ์เฉพาะทาง เช่น กล้องจุลทรรศน์ เครื่องวัด และอุปกรณ์ตรวจสอบเซมิคอนดักเตอร์ และสุดท้ายก็คือ กลุ่มอื่นๆ ซึ่งจะมีตั้งแต่ การจำหน่ายแผ่นซับสเตรตโฟโตมาส์กแบบ LC และกล้องโทรทรรศน์

ขณะที่ ข้อมูลของ statista เปิดเผยรายได้ของ Nikon ตั้งแต่ปี 2015 จนถึงปี 2024 (ไตรมาสแรกของปี) ต้องพูดว่า ปี 2015 เป็นปีที่ Nikon มีรายได้มากที่สุดกว่า 211,554 ล้านบาท ส่วนปีที่ตกต่ำที่สุดก็คือ 2021 อยู่ที่ 111,480 ล้านบาท

ส่วนรายได้ในปี 2024 และ 2023 ตัวเลขดีขึ้นเรื่อยๆ อยู่ที่ 177,484 ล้านบาท และ 155,166 ล้านบาท ตามลำดับ ส่วนหนึ่งเพราะ Nikon เริ่มปรับตัวตั้งแต่ที่เกิดช่วงสงครามเดือดของ ‘กล้องดิจิทัล’ ซึ่งแทบไม่ใช่ตัวตนของ Nikon ที่เรารู้จัก จึงทำให้ทิศทางธุรกิจของแบรนด์นี้เป๋ๆ ไปบ้างในช่วงนั้น

อย่างไรก็ตาม ความเคลื่อนไหวไม่นานมานี้ของ Nikon สร้างความฮือฮาอีกครั้ง หลังจากที่ประกาศทุ่มเงินสูงถึง 24,630 ล้านบาท (100 ล้านเยน) สำหรับธุรกิจเกี่ยวกับ ‘อวกาศและเซมิคอนดักเตอร์’

[ ทวงคืนตำนานแห่งเลนส์ เพื่อธุรกิจอวกาศ – เซมิคอนดักเตอร์ ]

นับตั้งแต่ที่เราเริ่มเล่าในบทความนี้ จะเห็นว่า Nikon กับการผลิตเลนส์คุณภาพสูงและแม่นยำ อยู่คู่กันมาตลอดตั้งแต่เริ่ม ดังนั้น จากช่วงที่เซๆ กับการทุ่มเวลาไปกับกล้องดิจิทัล และต้องผิดหวัง Nikon รวบรวมพลังทั้งหมดที่มีอยู่ตอนนี้ และเปิดศึกสู้อีกครั้ง!

Nikon มองว่า ตัวตนและ DNA ของตัวเองค่อนข้างเชี่ยวชาญด้านผลิตภัณฑ์ออปติคัล (Optical) อยู่แล้ว ขณะที่อุตสาหกรรมที่มีแนวโน้มเติบโตสูงมากๆ เวลานี้อย่าง อวกาศและเซมิคอนดักเตอร์ กำลังกลายเป็นเค้กชิ้นโตที่หอมหวานและน่าดึงดูด

‘Muneaki Tokunari’ ประธานคนใหม่ของ Nikon ได้กล่าวว่า บริษัท Tochigi Nikon ซึ่งเป็นศูนย์กลางการผลิตแบบกลุ่มทางตอนเหนือของโตเกียว กำลังอยู่ระหว่างการปรับปรุงครั้งใหญ่ โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างโรงงานที่สามารถผลิตเลนส์ได้ทุกประเภท ตั้งแต่เลนส์ขนาดเล็กจิ๋วเท่าเมล็ดข้าวสารไปจนถึงผลิตภัณฑ์สำหรับอุปกรณ์ผลิตชิป

โดยการอัปเกรดที่ว่ามานี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของแผนงบประมาณล่าสุด ซึ่งจะพัฒนาไปจนถึงปี 2030 อีกทั้งบริษัทกำลังพิจารณาการลงทุนเพิ่มเติมที่ศูนย์กลางที่เกี่ยวข้องกับเลนส์การผลิตชิป

หากเราย้อนไปตั้งแต่ปี 1920 ความจริง Nikon ได้เปิดตัวกล้องโทรทรรศน์ดาราศาสตร์ตัวแรกขึ้น ขณะเดียวกัน Nikon ได้สนับสนุนการศึกษาทางอวกาศมานาน ส่วนกล้องและเลนส์ที่ติดตั้งบนสถานีอวกาศนานาชาติส่วนใหญ่เป็นของ Nikon ผู้เขียนจึงไม่เซอร์ไพรส์มากนัก หากธุรกิจนี้ประกาศปรับทิศทางธุรกิจไปทางอวกาศมากขึ้นนับจากนี้

อีกทั้ง องค์การสำรวจอวกาศของญี่ปุ่น (JAXA) ได้ประกาศจะนำส่วนประกอบต่างๆ ของ Nikon ไปใช้กับกล้องที่ใช้ในดาวเทียมสังเกตการณ์ รวมถึงเซมิคอนดักเตอร์ขั้นสูงด้วย ก็คงไม่มีแบรนด์ไหนที่เชี่ยวชาญและพร้อมไปกว่า Nikon แล้วนาทีนี้

ทั้งนี้ ข้อมูลจาก Camera & Imaging Products Association ซึ่งตั้งอยู่ในกรุงโตเกียวได้ระบุว่า ในปี 2023 กล้องดิจิทัลมียอดจัดส่งอยู่ที่ 7.72 ล้านเครื่อง หรือคิดเป็น 6% ของยอดสูงสุด ดังนั้น Nikon จึงจำเป็นต้องเปิดธุรกิจใหม่ก่อนที่ตลาดกล้องจะหายไปทั้งหมด

ถึงแม้ว่านักวิเคราะห์ หรือนักวิจัยการตลาดบางส่วน อาจไม่เห็นด้วยว่า แนวคิดของ Nikon จะสามารถฟื้นตัวจากแผลเก่าอย่างกล้องดิจิทัลได้ แต่ถ้าวัดกันที่ความเชี่ยวชาญเรื่องเลนส์ ที่แม้แต่ Canono ยังเคยใช้ของ Nikon ขณะที่เทคโนโลยี Optical ก็เป็นความแม่นยำเดิมของ Nikon อยู่แล้ว

คงไม่มีเหตุผลอะไรที่จะทำให้ยอดการเติบโตของธุรกิจ Nikon ฟื้นตัวไม่ได้ อย่างน้อยๆ หัวเรือใหญ่ของ Nikon เวลานี้ก็พยายามอย่างหนักที่จะพาเรือสำราญยักษ์ใหญ่นี้ ออกสู่มหาสมุทรให้ไกลที่สุดตามเป้า!

อ้างอิง:

https://www.statista.com/statistics/208595/net-revenue-of-nikon-since-2005/

https://www.nikon.com/vision2030magazinee/quality_of_life/21/

https://nikonrumors.com/2024/06/08/nikon-is-investing-160m-in-a-new-lens-factory-for-high-end-lenses.aspx/

https://www.forbes.com/companies/nikon/

https://asia.nikkei.com/Business/Companies/Nikon-carves-lens-expertise-into-niche-in-chipmaking-and-space?fbclid=IwY2xjawEdKcdleHRuA2FlbQIxMAABHUG18Nn6lNE7H6yXswOMJ2XyQoQz26TVpy3mDUhoffwR_5qzpYMHUn7QCw_aem_0n-jjBkdoiX3VcPTLvlPcQ

.