Parasite มองเกาหลีผ่านหนัง “ชนชั้นปรสิต” จัปพากูรี ไอยู และความฝันอันแสนไกล

กริ๊ง! เสียงโทรศัพท์ดังขึ้น ฉุดสองครอบครัวปรสิตที่กำลังต่อสู้สุดชีวิตให้หยุดชะงัก ที่ปลายสาย ครอบครัวคนรวยกำลังบึ่งรถกลับบ้าน เพราะแผนแคมป์ปิ้งฉลองวันเกิดที่พังพาบเพราะฟ้าฝนไม่เป็นใจ 

“ทำจัปพากูรีรอไว้ด้วยนะ” 

“ใกล้ถึงหรือยังคะ” 

“ทำเสร็จก็ถึงพอดี”

พอวางสายเท่านั้นแหละ ทุกคนวิ่งแจ้นเคลียร์พื้นที่เร้าด้วยเสียงไวโอลินที่บรรเลงอยู่เบื้องหลัง “เมื่อไฟสว่าง แมลงสาบก็แตกซ่านเข้าซอกหลืบ” คำพูดของชองซุก (แม่บ้านครอบครัวยากจน) ในฉากก่อนหน้า ฉายภาพความอลหม่านได้เป็นอย่างดี จากชีวิตปรสิตที่แฝงตัวดูดเลือดอยู่อย่างเงียบเชียบ แค่กริ๊งเดียวก็ผลิกผันจากหน้ามือเป็นหลังมือ ผมชื่นชอบคืนห่าฝนนี้เป็นที่สุด 

ขณะที่กำลังลุ้นตัวแข็งว่าครอบครัวคีแทก จะเก็บบ้านทันเจ้านายกลับมาไหม หนังกลับทำให้น้ำลายสอ เมื่ออาจุมม่าวิ่งเข้าครัวทำจัปพากูรี (짜파구리) ที่คุณนายปาร์คสั่งมาตามสาย จัปพากูรีที่ว่า คือ นอกูรี (너구리) กับ จาปาเกททึ (짜파게티) บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปสองชนิดผสมเข้าด้วยกัน เมื่อต้มเส้นจนนุ่มได้ที่ กรองจนบะหมี่สะเด็ดน้ำ คลุกกับซอสพร้อมปรุงจากทั้งสองซอง คนกับเนื้อสเต็กเกาหลีต้มเปื่อยด้วยไฟอ่อนๆ เป็นอันเสร็จสรรพพร้อมเสิร์ฟ บะหมี่จัปพากูรีว่าน่ากินสุดๆ แล้ว คุณนายปาร์ค (บ้านคนรวย) ก็ซดได้น่ากินเหลือทน โอ้โห นี่ไงสุดยอดอาหารที่ทุกชนชั้นเข้าถึงได้ แต่เดี๋ยวก่อน ชนชั้นปรสิตอย่างอาจุมม่าที่ยืนมองเจ้านายกินเอาๆ ตัดเนื้อวัวเกาหลีสุดหรูออกไปได้เลย 

“เนื้อดีๆ เอามาใส่บะหมี่ หึ ไม่เข้าท่า” แม่บ้านอาจคิดในใจ

ไม่เพียงแค่ปรสิตกับแมลงสาบ พวกคนครึ่งชั้น (พันชิฮา-반지하) ถูกใช้แทนสถานะของคนจนที่ต้องดิ้นรนในเกาหลี ลึกๆ ทุกคนใฝ่ฝันที่จะไต่เต้าจากครึ่งชั้นไปสู่ชั้นที่สูงกว่า สังคมเกาหลีจึงมีบรรยากาศการแข่งขันสูงเพราะความยากจนมีราคาแพงเกินจะเสี่ยง ทั้งยังไม่มีคำสอนประโลมใจให้ปล่อยวาง ค่าครองชีพก็สูงลิบไม่ต่างกับนิวยอร์ก

หากยังพอมีแรงก็ต้องสะบัดให้หลุดจากกับดักชนชั้นล่าง ทั้งพ่อแม่ลูกต้องพยายามถีบตัวขึ้นเป็นหนึ่ง ไอยู (อีจีอึน-이지은) นักร้องนักแสดงชื่อดังชาวเกาหลี เคยเล่าถึงชีวิตวัยเด็กว่า เธอต้องทนนอนฟังเสียงแมลงสาบที่ออกมาเพ่นพ่านทุกคืน เธอตั้งใจว่าวันหนึ่งจะต้องโด่งดังและหลุดพ้นจากวังวนเดิมให้ได้และเธอก็ทำมันได้สำเร็จ

แต่ไม่ใช่ทุกคนที่ทำได้อย่างไอยู ยังมีคนจำนวนไม่น้อยที่พ่ายแพ้ อีกมากก็ต้องล้มละลาย สามีของมุนควัง (แม่บ้านคนเก่า) ก็เป็นอีกหนึ่งในนั้น ช่วงปี 2017 เกิดการบูมของแฟรนไชส์ร้าน แทวัง คัสซึเทรา (대왕 카스테라) จากไต้หวัน คนเกาหลีกู้เงินออกมาลงทุนเปิดร้านทุกซอกทุกมุม ฝากความหวังอันสดใสไว้กับขนมปังสีเหลืองทอง ยังไม่ทันได้ถอนทุน ร้านคัสซึเทราก็พากันเจ๊ง หายวับไปจากเกาหลีภายในไม่ถึงหนึ่งปี (ผมไม่ทันได้ลอง) จากความหวังอันยิ่งใหญ่กลายเป็นหนี้ก่อนโต จากบ้านครึ่งชั้นกลายเป็นไม่มีที่ซุกหัวนอน 

ตัดภาพมาที่บ้านคีแทก (เรียกได้ว่าพวกปรสิตชั้นครึ่ง) ที่ชีวิตผูกไว้กับงานพับกล่องกระดาษพิซซ่ารายวัน ไม่มีหลักประกันอันใด ทั้งลูกชายลูกสาวที่ไม่ได้เข้ามหาวิทยาลัย จะให้วางแผนเพื่ออนาคตน่ะเหรอ ไวไฟฟรีน่ะมีใช้หรือยัง เอาวันนี้ให้รอดก่อนไหม ไม่ใช่ทุกคนหรอกนะที่พร้อมจะสู้ชีวิตแบบนั้นน่ะ อย่างน้อยการกินอยู่ในบ้านครึ่งชั้นดีขึ้นเป็นลำดับ จากฉากแรกๆ ที่มีกระป๋องเบียร์ยี่ห้อพีไลทึ (Filite) แกล้มกับข้าว พอเลื่อนฐานะเป็นปรสิตคนรวย พวกเขาได้ย่างเนื้อกิน ดื่มเบียร์ไฮทึ (Hite) ที่แพงขึ้นมาอีกหน่อยอย่างพร้อมหน้า แถมได้พากันไปกินข้าวนอกบ้านมื้อใหญ่ที่ร้านบุฟเฟ่ตักไม่อั้นของคนขับแท็กซี่ 

ใครจะรู้ คีแทกอาจเคยลิ้มลองรสชาติความผิดหวังซ้ำแล้วซ้ำเล่า จนป่วยใจจะคาดหวังอะไรอีก เรื่องของระดับชนชั้น ความเหลื่อมล้ำ ช่องว่างระหว่างคนจนคนรวย เป็นปัญหาที่ไทยกับเกาหลีต่างก็ต้องเผชิญ  ชนชั้นปรสิต ไม่ใช่ภาพยนต์เรื่องแรก และบงจุน โฮ ก็ไม่ใช่ผู้กำกับคนเดียวที่หยิบเอาปัญหาสังคมในเกาหลีมาตีแผ่ กระแสแฟมินิสต์และการคุกคามทางเพศในที่ทำงานก็ถูกเผยแพร่ออกมาสู่ตลาดมากมายในช่วงหลัง คำถามคือ สังคมที่น้อมรับและปล่อยวาง หรือสังคมที่ต่อสู้และเปิดโปง สังคมแบบไหนที่เราคนไทยให้คุณค่า

ในภาพยนตร์ที่ซับซ้อนเกินกว่าจะชี้ถูกชี้ผิด คนรวยหรือความสมบูรณ์แบบ บ้านหลังงาม กลิ่นสาบ บุหรี่ใต้ฝ้า สัมผัสบนโซฟา มีดจริง ธนูปลอม คำสบถ การต้มตุ๋น ฆาตรกรรม ปาร์ตี้ในสวนและฉากสาดน้ำแบบซูเปอร์สโลโมชั่น คีแทกฉายภาพซ้ำไปซ้ำมาในหัว ความทรงจำระดับพื้นดินของเขาอาจหมดลงเพียงเท่านั้น เขาถลำลึกจนยากจะหวนคืน ในจดหมายที่พ่อลูกแลกเปลี่ยนกัน 

“พ่อเพิ่งรู้ว่า คนเยอรมันไม่ได้กินแต่ใส้กรอกกับเบียร์ พ่อสบายดี…แล้วพบกันใหม่” บทเรียนชีวิตของคีแทก 

“สักวันผมจะทำงานหาเงินไปซื้อบ้านหลังนี้ แล้วให้พ่อเดินขึ้นมาใช้ชีวิตอย่างสง่าผ่าเผย…แล้วพบกันใหม่” คีวูลูกชายในชุดสูท (ในฝัน?) กล่าว 

ในห้องครึ่งชั้นอันอับชื้น ปรสิตทั้งหลาย คุณมีสิทธิคิดฝัน แต่ไม่มีวันได้ครอบครอง

บง จุนโฮ ผู้กำกับภาพยนตร์ Parasite กับรางวัลปาล์ม

ฟังบทสัมภาษณ์คุณภาณุ อารี เรื่องภาพยนตร์ชนชั้นปรสิตได้ที่นี่